Een prachtige parabel over arm en rijk in het hedendaagse Rusland. De diepe kloof tussen twee werelden wordt vertegenwoordigd door voormalig verpleegster Elena. Ze woont met haar schatrijke man Vladimir in een chique appartement. Hun relatie oogt kil. Ze slapen apart en ze gedraagt zich meer als verzorgster van de oudere, rijke man dan als zijn liefhebbende echtgenote.
Allebei hebben ze een kind uit een eerdere relatie. Vladimirs eigenzinnige, nogal egoïstische dochter Katja leeft er lustig op los. Met haar vader wil ze niets te maken hebben. Elena heeft een zoon, Sergej. Een lamlendige armoedzaaier die met vrouw en steeds meer totaal niet opgevoede kinderen in een armoedig flatje woont.
Elena steekt de kloof tussen arm en rijk steeds weer letterlijk over als ze naar haar zoon reist om hem iets toe te stoppen. De gezondheid van Vladimir zorgt ervoor dat de sluimerende conflicten over de kinderen op scherp komen staan. Bloedbanden blijken dan sterker dan logisch verstand, zeker als er geld in het spel is. De gevolgen zijn dramatisch.
Vanaf zijn debuut The Return is Andrei Zvjagintsev een belangrijke naam in de hedendaagse cinema. In zijn eerste twee films The Return en The Banishment speelde de natuur een belangrijke symbolische rol. In Elena verplaatst Zvjagintsev zijn vizier naar de stad.
Dat gebeurt heel mooi in de tergend lange eerste shot van de film, waar door manipulatie van de zoomlens eerst een kraai op een tak zichtbaar wordt en vervolgens de villa op de achtergrond de aandacht trekt, terwijl de zon opkomt. Dan volgen stillevens van het interieur, alvorens de mensen in beeld komen. Zvjagintsevs beelden zijn ook in de stedelijke setting schitterend, altijd met uiterste zorg gekozen. Voor het eerst gesproken wordt er pas na een kleine tien minuten, waarbij het conflictpunt tussen de echtelieden meteen centraal staat.
In een heel interessant interview met Zvjagintsev, dat meegeleverd wordt als extra, maakt hij zich boos over de vragen die hij vaak krijgt over thematiek. Hij maakt geen films vanuit een onderwerp of boodschap, maar werkt intuïtief, volgens irrationele processen. Dat zijn film iets te vertellen heeft over de hedendaagse samenleving, waarin mensen soms om een kleinigheid vermoord worden door verwanten, ontkent hij vervolgens niet. Premisse van de film is dat de mythe dat het goede het kwade overwint ongeloofwaardig is geworden. In het leven, dus ook in films.
Verder gaat de regisseur uitgebreid in op filmische aspecten van zijn werk, zoals het muzikale ritme van de beelden, het werken in een studiosetting en het belang van zwijgen. Woorden plegen te verhullen, pas zwijgend laten mensen zich echt kennen.
Aanvullende informatie:
Rusland, 2011
Speelduur: 105 minuten
Regie: Andrej Zvjagintsev
Scenario: Oleg Negin, Andrej Zvjagintsev
Productie: Alexander Rodnyansky
Camera: Michail Kritsjman
Montage: Anna Mass
Art direction: Andrey Ponckratov
Muziek: Philip Glass
Met: Nadezhda Markina, Andrej Smirnov, Yelena Lyadova, Aleksej Rozin
Extra: interview, 33 minuten
Beeld: 1:2,35 anamorf
Geluid: Dolby SRD
Uitgave: Contact Film
Distributie: de Filmfreak
