REVIEW

Play

Jan Luijsterburg | 24 september 2012

Een confronterende film over groepsdwang als een luguber sociaal spel. Filmer Ruben Östlund plaatst zijn camera op grote afstand en toont in lange shots hoe een paar onhandige jongetjes belaagd wordt door een groep jongeren van Afrikaanse afkomst. De kijker ontkomt er niet aan zich vragen te stellen over eigen vooringenomenheid.

De twee blonde kereltjes staan beteuterd naar hun portemonnee te kijken in het winkelcentrum. Ze zijn hun geld kwijt en vragen zich af waar dat gebeurd kan zijn. De camera wendt suggestief naar het groepje zwarte jongens dat er rondhangt en daar ga je al. Ze komen naar de twee toe en willen het mobieltje van een van hen zien. Goh, dat is precies dezelfde iPhone als de broer een van hen had. Dat toestel is net een week geleden gestolen. Het ding gaat van hand tot hand en ze zijn het er mee eens: het heeft precies dezelfde krassen.

De groepen komen elkaar weer tegen in de tram. De slachtoffertjes van goede komaf zijn niet bestand tegen de sluwe streken van de zwarte jongens en de situatie wordt allengs dreigender. Voorbijgangers kijken bezorgd maar doen niets. Ouders nemen de telefoon niet op.

Op vilein humoristische wijze wordt het beklemmende verhaal onderbroken door een running gag die zich afspeelt in een trein. Er staat een wiegje in de weg. Het spoorwegpersoneel weet zich er geen raad mee en wendt zich tot de omroepinstallatie. 

De bijzondere vorm, met vaak minutenlange, letterlijk afstandelijke shots, trekt de kijker tergend de situatie in en maakt hem tot een medeplichtige toeschouwer. De vraag ‘wat zou ik doen?’ (of wat zou mijn groep doen?) is niet te vermijden, waardoor je wordt geconfronteerd met je eigen vooroordelen.

Aan het eind maakt de filmmaker nog een krachtig statement over de complexiteit van het begrip racisme in de westerse samenleving. Het zit voortdurend in ons hoofd terwijl de geschetste situatie toch in essentie vooral een confrontatie tussen arm en rijk is.

Aanvullende informatie:
Zweden, Denemarken, Finland, 2011
Speelduur: 116 minuten
Regie: Ruben Östlund
Scenario: Erik Hemmendorff, Ruben Östlund
Productie: Erik Hemmendorff
Camera: Marius Dybwad Brandrud
Montage: Jacob Secher Schulsinger
Met: Kevin Vaz, Yannick Diakité, Abdiaziz Hilowle
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: DD 5.1
Uitgave: Lumière / Eye 

 

 

 


EDITORS' CHOICE