Sugden Masterclass

J.E. Sugden & Co. Ltd. Masterclass - Cd speler en versterker

Het is begin jaren 60 als J.E. Sugden & Co Ltd, een Britse fabrikant, de stap zet versterkers te gaan produceren. Om het plaatwerk in eigen huis te kunnen maken koopt men later het bedrijf naast Sugden op waar tot die tijd transportbanden werden gemaakt voor de wol industrie. Sugden legt zich toe op een enkel soort versterker in puur klasse A om pas later ook een klasse AB op de markt te zetten. Begin jaren 80 verkoop ik ze zelf in een audiowinkel in Den Haag Sugden, vrijwel uitsluitend aan echte muziekliefhebbers want het Britse uiterlijk houdt ieder ander op afstand. Al in die tijd is een Sugden een mooi bezit. Een echte Sugden speelt heel veel van de aanwezige versterkers regelrecht van de plank. Helaas blijft het merk min of meer in Nederland beperkt tot de Haagse regio.

Tot vorig jaar was Sugden ondergebracht bij De Jong & Warnaars in Den Haag. Waar het sinds jaar en dag thuishoorde. Jan de Jong is en was altijd erg betrokken bij Sugden en bleef het merk al die jaren trouw, maar mist als winkelier de tijd en de mogelijkheden Sugden ook te gaan distribueren in Nederland.

Een bezoek van Leo Heijmans van HSV (distributie van o.a. JMLab) brengt verandering. Samen ontdekken Leo en Jan dat Sugden en JMLab voor elkaar geboren lijken te zijn. En Leo kan wel distributie doen voor Nederland. Het duurt niet lang voor Leo daadwerkelijk aan de weg zal gaan timmeren en Sugden dieper Nederland in brengt.

Eén reden dat Sugden zo goed combineert met JMLab is het hoge rendement van JMLab speakers. Zelfs de top modellen in de Utopia reeks hebben een rendement dat hoger ligt dan 90 dB voor 1 Watt aan 8 Ohm. De Sugden’s kunnen vanwege hun single ended klasse A schakeling niet gerekend worden tot krachtpatsers. Zo combineert hoog rendement met laag vermogen. Dat beide in staat zijn de laatste details uit de groef of het bitpatroon weer te geven zet ze boven aan menig verlanglijstje. Dat de nieuwste serie, Masterclass geheten, bij mij thuis komt is dan ook niet verwonderlijk, hier staat al jaren JMLab te spelen. Al wijs ik er met nadruk op dat beide merken ook uitstekend te matchen zijn met andere fraaie elektronica en luidsprekers.

Sugden Masterclass

Masterclass

Sugden heeft twee wegen ingeslagen om hernieuwde aandacht te krijgen. De ene weg is de Bijou reeks, compacte hoogwaardige elektronica die concessieloos wordt gemaakt met klasse AB en klasse A versterkers, de andere weg Masterclass cd speler en versterkers.

 Laten we eens nader inzoomen op wat de Sugden Masterclass speciaal maakt. Het grootste deel van de schoonheid zit aan de binnenkant. De schakelingen zijn een directe afgeleide van wat Sugden altijd al als de enig juiste weg beschouwd om elektronica te maken. Die techniek is tot het uiterste opgedreven en geassembleerd op printplaten met vergulde printbanen, waar nodig verbonden met zilveren bedrading. De schakelingen zijn gebalanceerd uitgevoerd en nergens is op bespaard. Wat uiterlijk te zien is aan de zwaar vergulde aansluitingen en de WBT luidspreker connectors. De behuizing kun je mooi of lelijk vinden maar is in ieder geval “anders dan anders”. Een mat glanzende dikke frontplaat met een minimaal aantal knoppen. Geen blauwe mode Led’s maar gewoon de ouderwetse rode types. De kasten zijn groot en zwaar met dikke voedingen en veel koeloppervlak voor de versterkers.

De geïntegreerde Masterclass is een volwaardig klasse A ontwerp dat van voor tot achter single ended is geschakeld. Zowel single ended als klasse A heeft een groot nadeel. Het rendement van de versterker is puur slecht. De geïntegreerde versterker die staat te spelen haalt continue ruim 300 watt uit het lichtnet en geeft daar maximaal twee maal 33 watt voor terug. Niet erg imposante waardes voor milieu minnend Nederland. Dat daar een muziekkwaliteit tegenover staat waar je ’s-nachts van wakker ligt is de keerzijde van de medaille. Aan de buitenkant zien we voorop van links naar rechts een aan/uit schakelaar, een monitor schakelaar voor het meeluisteren van de band tijdens een opname, de volume regelaar, een tape out aan/uit schakelaar (in de uitstand is er dus nooit beïnvloeding van het signaal door een aangesloten opname apparaat mogelijk) en de bronkeuze. De bronkeuze stuurt via relais het signaal van de terminals aan de achterzijde naar versterkerprint.

De trotse eigenaar kan kiezen uit één gebalanceerde ingang en verder cinch ingangen voor phono (alleen MM), line 1, 2 en 3 en tape. Uitgangen voor de luidsprekers, tape out en pre-out. De laatste uitgang ideaal voor bi-amp of een actieve subwoofer. Een euroconnector tenslotte voor de 230 Volt. Volgens Sugden is de schakeling in staat de volgende specificaties te halen: ingangsgevoeligheid van 125 mV, voldoende voor 2 x 33 Watt aan 8 Ohm over een bandbreedte van 6 Hz tot 300 kHz binnen +/- 3 dB. Het frequentiebereik is 14 Hz tot 200 kHz binnen +/- 1 dB. De signaal/ruis verhouding is >100 dB. De gevoeligheid is voor phono 2 mV. De forse kast meet 430 x 440 x 165 mm (BxDxH). Hoe graag ik u ook een blik zou gunnen in de kast, het juiste gereedschap ontbreekt me daartoe. Jammer maar helaas.

Sugden is nooit actief geweest op het gebied van digitale elektronica maar zet nu toch cd spelers in de markt. Voor de Masterclass ontwikkelde Sugden R&D een speler die gebaseerd is op een Philips TDA1541Crown DAC, een SAA7220 Digital Filter en een SAA7274 Digital Interface. Deze chipset is een high current, high voltage schakeling die in staat is dynamiek, snelheid, diepte en een ruime oversturings marge te combineren. De schakeling kan tot 16 bit bij 48 kHz aan. Waardes die schril afsteken tegen de reclame kreten van alledag, maar voldoende zijn om cd’s weer te geven. Sugden heeft alles uit de kast getrokken om de schakeling stil te krijgen. Daarom zijn twee separate trafo’s gebruikt die in totaal vijf voedingslijnen van stroom voorzien. Opgedeeld in schakelingen als: analoge uitgang, transport en motor, microprocessor, controle en digitale conversie. Om de analoge en digitale signalen zo ver mogelijk te scheiden zijn ook de aardes niet doorverbonden met elkaar. Net als in de versterker is de bandbreedte vele malen groter dan vele andere fabrikanten zinnig achten. Waar mogelijk zijn plastic delen aan het Philips loopwerk vervangen door aluminium en is de behuizing resonantie vrij gemaakt. Ondanks dat de dac generaties oud is gelooft Sugden dat de TDA1541 de beste dac tot nu toe was. Om dat te onderstrepen hebben zij twee digitale ingangen op de speler gemaakt, zodat de speler ook voor andere digitale bronnen bruikbaar is. Denk aan Minidisc, DAT of een ander cd transport. Naast de twee ingangen treffen we op de achterzijde een digitale uitgang aan, een analoge cinch uitgang en een gebalanceerde XLR uitgang. Een euroconnector sluit ook hier weer de rij. De voorzijde is sober. Zes schakelaars in totaal voor: stand-by (het analoge circuit blijft dan actief), input 1 en 2, next, play en load. Voor alle overige functies gebruikt u de remote control die ook het volume van de versterker kan regelen. Het front sluit aan bij de versterker, maar door de warmte ontwikkeling van de klasse A bak kan de cd speler er niet bovenop staan.

Opstelling

Met de verkoop van mijn platenspeler komt een mooie plek vrij voor de Sugden Masterclass cd speler. Boven op de Target muurbeugel. De versterker komt een niveau lager op een Standesign rek. Beide apparaten sluit ik aan met Siltech SPX-30 Classic netsnoeren op een Kemp Elektronics netfilter. Dat op zijn beurt met een Kemp netsnoer op een separate audiogroep hangt. Tussen de cd speler en de versterker maak ik zowel een gebalanceerde verbinding als een cinch connectie. Met gebruikmaking in beide gevallen van een Siltech SQ-88 Classic interlink. Vanaf de versterker lopen Siltech LS-110 Classic luidspreker kabels naar een set JMLab Electra 926 vloerstaanders. Via de pre-out van de Sugden stuur ik mijn actieve JMLab Electra SW900 subwoofer aan. Geen tweaks, geen andere toeters en bellen.

Ter vergelijk staat mijn set ter beschikking waarin onder meer een Clearaudio Balance voorversterker, twee Monarchy Audio SE-100 Delux klasse A monoblokken, een Teac VRDS-T1 cd loopwerk met M-Audio dac, Monarchy Audio DIP en Assemblage D2D-1 upsampler. Ook daar Siltech als analoge kabel en Apogee Wyde-Eye voor alle digitale verbindingen. Analoog is voorzien door een Garrard 301 loopwerk met Pro-ject 9 carbon arm en een Benz Micro Glider L2 element. De L2 is een low output MC en kan daarom niet op de phono ingang van de Sugden worden aangesloten. Derhalve is een Linn Linto als phonotrap ingezet. De Sugden Masterclass geïntegreerde versterker is de derde klasse A versterker op een rij die wordt beluisterd. Eerder kwamen de Anatek A50 en de Musical Technology M270 aan bod. Beide stukken goedkoper en voorzien van minder opties. Toch is het zeer interessant een vergelijk te trekken omdat alle drie de fabrikanten uitgaan van een klasse A schakeling met een grote bandbreedte.

Noot: waar in de onderstaande tekst gesproken wordt over de cd weergave van de Sugden Masterclass is altijd de gebalanceerde verbinding gebruikt tussen de Masterclass cd en versterker. Deze verbinding is in mijn optiek hoorbaar een duidelijke stap beter dan de cinch verbinding. Het is mij bekend dat de meningen hierover in de vakhandel verdeeld zijn. Voor de kosten hoeft u het niet te laten, uw gehoor mag bepalend zijn welke verbinding u prefereert.

Sugden Masterclass

Standaarden

Iedere recensent heeft zo zijn eigen muziek waar hij of zij graag naar luistert. In de periode dat de Sugden hier logeerde zijn platen en cd’s gedraaid van Diana Krall, Patricia Barber, Era, Carpenters, Bach, Sade, Dire Straits en vele anderen. Hieruit is een selectie gemaakt waar de aantekeningen vandaan komen die leiden tot het onderstaande verslag. Op voorhand mag ik stellen dat de Sugden combi verslavend werkt en vraagt naar muziek. Dag in dag uit, uur in uur uit. De geboden kwaliteit ligt zeer hoog van elk apparaat op zich, maar gaat in de overtreffende trap als je de beide Sugden’s combineert. Waarbij opgemerkt dat zij elkaars mogelijke tekortkomingen niet maskeren, maar juist elkaars kracht versterken. Een zelfde situatie als je vaak hebt met bekabeling. Alles van een enkel merk brengt een synergie die je niet of moeizaam haalt uit de som van afzonderlijke delen. Van start met Loreena McKennit ‘The mask and the mirror’. Direct valt op hoe de stemmen aan het begin van de muziek uit elkaar worden gerafeld. Het oplossend vermogen van de Sugden combi in het middengebied laat de luisteraar volop genieten. De weergave staat voor de luidsprekers los en vrij in de ruimte. Waar de speakers gebleven zijn is een raadsel als je luistert met gesloten ogen.Het geheel is harmonieus en elk instrument heeft een plekje. De onbekende instrumenten die McKennit graag gebruikt komen heerlijk uit de verf. Het geheel trekt aan je voorbij als een klankschildering van Jeroen Bosch. Waar Loreena een tweede stem laat horen vloeit die samen met de eerste stem in de mix. Snelheid en spanning zijn te vinden op de cd van Deborah Henson-Conant. De derde track is in het bijzonder geschikt voor het bepalen van snelheid, ritme en dynamiek. Stemmen en het aansteken van een sigaret vinden een natuurlijke weergave die ruimte laat voor elk detail. Super losjes en waar van toepassing lichtvoetig en transparant.

Hugh Masekela hoort mijn vrouw mij draaien als ze twee flats onder ons de katten van de buren te eten geeft. Wat bewijst dat twee maal 33 watt aan mijn speakers de huiskamer meer dan vult. Hugh zet een soundstage neer die niet overmatig breed is. Inmiddels heb ik geleerd dat de oorzaak daarvan te vinden is in het ontbreken van fase fouten in het digitale domein en de d/a converter. Een breed beeld is vaak versmeerde digitale schijn, die niet overeenkomt met de werkelijkheid. Ruige impact van de bas staat in schril contrast met de subtiliteit van de percussie op de cd ‘Hope’. Schijnbaar moeiteloos ontlokt de Masterclass een live effect aan de cd. Jammer dat ik de lp niet in huis heb. Die zou nog meer kunnen verrassen. Ondanks het geringe vermogen van de Sugden loopt het beeld zelfs in de hardste en drukste passages niet dicht. Na Hugh mag Patricia Kaas het podium betreden. De weergave van “Le mot de passe” roept beelden op van haar live performance in Carré. Vol kracht en overtuiging beluister ik haar emotie verwekkende stem. Variërend van droog en ingetogen tot rauw en wild. Een andere cd van haar bevat de track ‘Normandie’. Hier ervaar ik voor het eerst een lacune aan druk in het laag van de cd speler. De TDA1541 chipset mag dan subliem zijn in midden en hoog, het lastigste stuk van de digitaal/analoog omzetting wat de lage tonen bevat, is met moderne techniek beter te krijgen. Helaas vaak wel ten koste van de rest van het frequentie spectrum.

Na cd komt lp. Of was het andersom in de tijd gezien? Voor mij niet. Ik vind een opname van Harry James op Sheffield. Net terug van North Sea Jazz besef ik maar al te goed dat live en huiskamer onverenigbaar zijn. Maar een goede set kan een illusie wekken door de swing en de impact te behouden. Zo is de trompet op ‘Corner pocket’ hard, rijk en dynamisch. Hij scheurt blazend de kamer aan flarden. Je ruikt haast de rook en het zweet dat jazz vaak kenmerkt. Iets rustiger maar nog immer indrukwekkend is het ‘Köln concert’ van Keith Jarret. Onmiskenbaar hoor je de grote vleugel in de concertzaal. De voet van Jarret die het podium doet trillen dendert weliswaar niet, maar staat wel als een rots in de kamer. Het spel laat zich ervaren als een klankwaterval. De lp versie is en blijft stukken beter dan de later uitgebrachte cd die ik ook bezit. Nog twee langspeelplaten als toegift. Eerst Astrud Gilberto op een 180 grams heruitgave. Astrud toont de frêle vrouw die zij is met haar innemende bescheiden en lieflijk stemgeluid. Haast liefkozend staat ze naast de rand van de woofers. De zachte wijze waarop ze zingt dwingt meer tot aandacht dan het geschreeuw van veel hedendaagse zangeressen. Vanuit het niets duiken afgestopte trompetten op achter haar. Maar je blijft getrokken worden naar de stem die de Sugden zo meesterlijk reproduceert. Klassieke piano komt van een Clearaudio lp. Een Turkse mars vult de luisterruimte met klanken waarbij de piano griezelig echt begint te worden. Hetzelfde met de track ‘Für Elise’. Het is schijnbaar niet langer een opname die klinkt maar een pianist is een zaal waar ik lijfelijk aanwezig zou kunnen zijn. De schakering van klanken is zo rijk dat ik de plaat met tegenzin afzet. Terug op aarde sluit ik met Beverly Craven en haar cd ‘Love scenes’. Hoewel de hard rock liefhebber dit als kindergekweel zal ervaren vind ik toch dat Beverly met voldoende overtuiging aangeeft dat een Sugden kan rocken. Door speakers te nemen met voldoende rendement kom je echt niets te kort. Weer dat enorme oplossende vermogen en de transparantie waar de Sugden toe in staat is. Weer een wat bescheiden maar strak en aanwezig laag. Ongekend de soepelheid van de stem en de zuiverheid van de hoge tonen. Het laag zet overigens wel een statement neer in de diepte als doet het dat niet in de zwaarte.

Sugden Masterclass

Wat rest een mens

Ik ontkom er niet de voorgangers als de Anatek en de Musical Technology in gedachten te roepen. De Anatek staat mij bij als een feest om naar te luisteren, met veel gevoel voor drama en enige romantiek. Met kracht en power in het laag en een minpunt in de hoogweergave. De Musical Technology deed het beter in het hoog met behoud van de souplesse in het middengebied. Maar die liet een steekje vallen in het oplossend vermogen in de lage regionen. Beide gaven dat uitgebreide stereobeeld dat het verlangen naar multi channel reduceert tot nul. De Sugden combineert alle voordelen zonder de nadelen. Dus een strak laag, een subliem midden en een aanwezig transparant lieflijk hoog. Daarbij komt dan nog de afstandbediening, de pre-out waar ik op zat te wachten en de XLR ingang. Een wellicht vreemde vergelijking is het maken van een optelsom van de prijs van de Anatek met de MT. Doe daar nog wat bij voor de extra mogelijkheden en zie de waarde van de Sugden staat op papier. Dat de cd speler voor een niet onaanzienlijk bedrag daar bovenop komt zal de ware muziekliefhebber moeten slikken als een nare bijkomstigheid.

Wat rest een mens die de Sugden combi waardeert? Sparen lijkt me. Sugden weet als weinig anderen een compromis te vinden tussen de klank van een single ended triode buizen versterker en het gemak van een transistor schakeling. Door eigenlijk een transistor te laten werken als een triodebuis. Een lastige speaker is dus aanstuurbaar, met de magie van het middengebied waar de triode heer en meester lijkt. Vraagt u maar, dynamiek, bandbreedte, souplesse, kracht, subtiliteit, stem, piano, orkest, het is er allemaal. Vrijwel compromisloos. Ga beslist luisteren als u de euro’s in de kast heeft liggen of bij elkaar weet te sparen. De winnaar van het trio klasse A versterkers in de A klasse is Sugden. Ik geef toe ook in prijs.

Prijzen:
Sugden Masterclass geïntegreerde versterker    4700 euro
Sugden Masterclass cd-da cd speler/converter   3900 euro

Importeur:
Heijmans Sound & Vision
Halmstraat 61
1446 DJ Purmerend
Tel: 06 53676522
Fax: 0299 643286
E-mail info@jm-lab.nl
Web www.jesugden.co.uk