Stewart filmscreens: Specialist in high- end projectieschermen

“Een projectiescherm, wat stelt dat nou voor?” Een witte muur of een lap stof, al dan niet gespannen in een frame. Meestal de sluitpost in een projectiesysteem. Dat heeft natuurlijk veel te maken met de markt, waar een rijke variëteit aan schermen al voor relatief weinig geld gefabriceerd wordt. Het benodigde schermmateriaal, wordt per kilometer op de rol aangekocht bij een rubberfabrikant, al dan niet voorzien van een coating en gevat in een behuizing met elektromotor of in een frame van zwart gespoten metaal. Te vaak wordt voorbijgegaan aan het feit dat het scherm in een projectiesysteem net zo belangrijk is als de luidspreker in een hifisysteem. Niemand knoopt een paartje luidsprekers van 199 euro aan een versterker van 5000 euro.

Stewart Filmscreens produceert projectieschermen sinds 1947. Ooit begonnen met schermen voor bioscoopzalen, zijn de toepassingen voor projectie inmiddels uitgebreid met simulatoren voor luchtvaart, scheepvaart en militaire applicaties. Disney pretparken overal ter wereld zijn standaard met Stewart projectietoepassingen voor 2D en 3D uitgerust; alle attracties die gebruikmaken van projectie werken met Stewart producten.
Ook de filmindustrie is een belangrijke klant. De belangrijkste filmstudios laten de eindmontage en kleurcorrectie uitvoeren op gekalibreerde projectiesystemen van Stewart Filmscreens. Daarnaast leveren zij enorme, naadloze blue screens (tegenwoordig green screens) die gebruikt worden voor computeranimaties met echte acteurs. Last but not least worden de schermen van Stewart elk jaar gebruikt bij de uitreiking van de Oscars. Stewart is zelfs de enige schermfabrikant die twee Oscars heeft gewonnen voor zijn bijdrage aan de filmtechniek.

Innovaties
Wat maakt dit bedrijf zo bijzonder? Om te beginnen zijn zij de enige fabrikant die (bijna) alle onderdelen voor hun schermen zelf fabriceren of op specificatie laten maken. Van het schermmateriaal tot aan de zware aluminium profielen, niets wordt aan het toeval over gelaten.
Stewart is permanent bezig met innovaties op gebied van projectiematerialen maar ook de afwerking en de details op gebied van afwerking en duurzaamheid hebben permanent de aandacht.
Om een voorbeeld te geven, de buis waar de rolschermen op gerold worden is ongeveer drie keer zo groot in diameter als van de concurrentie. Uitgevoerd in stijf maar licht en recyclebaar aluminium. Aan de binnenzijde van de buis zijn extra ribben in de lengte aangebracht voor extra stijfheid en voor extra koeling van de Somfy buismotor. De buitenzijde van de buis blijkt bij nadere bestudering niet geheel rond te zijn maar een licht afgeschuinde dunne richel in de lengte te vertonen. Het schermmateriaal wordt onder dezelfde schuine hoek afgesneden en tegen de richel aangeplakt waardoor er geen afdrukken in het scherm staan als het opgerold heeft gezeten.

Op bestelling
Stewart is als marktleider doorgaans de uitvinder van belangrijke verbeteringen. Denk aan de grijze schermen, de Tab Tensioning (het spandraadje langs de rolschermen), Starglass en vele andere innovaties. Doordat Stewart zelf zijn vinyl maakt en de optische bestanddelen in het doek worden opgenomen hebben zij absolute controle over alle eigenschappen van de materialen waardoor superieure uniformiteit en kwaliteit gegarandeerd zijn.
Alle Stewart schermen worden op bestelling gemaakt. Dat betekent dat er altijd ruimte is voor aanpassingen, belangrijk voor de installateur die hiermee een belangrijke troef in handen heeft bij de verkoop van projectiesystemen. Een Stewart installateur heeft ook de expertise en de middelen om op voorhand bij de klant op locatie te bepalen wat de exacte specificaties van een projectiesysteem zullen gaan worden in een gegeven situatie. Daarmee kom je als klant nooit voor verrassingen te staan. Hoe werkt dat? Eigenlijk vrij simpel: op de plaats waar een projector en scherm voorzien zijn worden een aantal lichtmetingen verricht, die worden in een door Stewart ontworpen computermodel vervat, samen met de specificaties van projector, projectie afstand, schermgrootte en aspect ratio. Het computermodel geeft vervolgens precies aan welk schermmateriaal geschikt is en wat de te verwachten prestaties zullen zijn in termen van contrast en lichtopbrengst. Zo kun je van te voren al maatregelen treffen om de prestaties van het projectiesysteem te optimaliseren.
De keuze voor het juiste scherm en materiaal wordt bepaald door de volgende variabelen:
-Omgevingslicht. Bij voorkeur niet, maar als het niet anders kan. Ook de kleur van de wand en plafonds kan een rol van belang spelen!
-Plaats van de projector. Liefst zo ver weg mogelijk…
-Lichtopbrengst van de projector.
-Kijkhoek (belangrijk voor de gain van het scherm).
-Voor- of achterprojectie.
-Doel van de projectie (presentatie, sport kijken en gamen met vrienden of home cinema).
-Vast scherm of oprolbaar.
-Plaatsing van de speakers, naast of achter het scherm.
-Aspect ratio (vast of variabel).
-Recht of gebogen scherm.
-2D of 3D.
-3D actief of passief.

Samenstellen

Het samenstellen van een goed projectiesysteem is nog niet zo eenvoudig, je zou bijna zeggen dat een groot (en steeds goedkoper wordend) flatscreen DE oplossing is! Dat is een misvatting. Een 80 inch LCD televisie geeft niet dezelfde ervaring als projectie op een 100 inch of groter scherm. De randvoorwaarden zijn anders uiteraard, maar overweeg het volgende: Speelfilms worden gemaakt voor projectie, dat is de belangrijkste bron van inkomsten voor de filmindustrie. De hoeveelheid details en de beeldkwaliteit is overweldigend, die mis je gewoon op een flatscreen, ook op Blu-ray omdat de meeste mensen simpelweg te ver van de tv af zitten. De norm bij High Definition is drie keer de schermhoogte als kijkafstand. Als een film in 21:9 is opgenomen (zoals de meeste blockbuster movies) geldt dit argument nog sterker. Het gros van de televisies is uitgevoerd in 16:9, de Philips exoten daargelaten. Een projectiescherm met masking is hier de ideale oplossing.

Het contrast van de gemiddelde ongekalibreerde televisie is absurd hoog en vermoeiend voor het oog. Er wordt weleens vergeten dat de instelling voor tv kijken in een door daglicht verlichte kamer andere instellingen vereist dan ’s avonds bij schemerverlichting. Een avondwandeling door een Vinex wijk illustreert deze waarneming.
Doordat steeds meer evenementen en sportwedstrijden in High Definition worden opgenomen en uitgezonden, loont het de moeite om die op een groot projectiescherm te bekijken. Het verschil in beleving is dramatisch. Door in het systeemontwerp rekening te houden met enig omgevingslicht (voor het terugvinden van je biertje, de nootjes en de gezichtsuitdrukkingen van de vrienden) creëer je een geweldige sociale meeting plek! Wat te denken van gaming op groot scherm.
Lingo en het Acht uur journaal kun je altijd nog op een flatscreen bekijken of zelfs op je tablet pc, want die hebben geen visuele impact.

Hometheater
In ons land wordt in de gemiddelde woning geen rekening gehouden met een extra kamer die ingericht wordt als hometheater. Toch kun je met een goede planning en inventiviteit in de woonkamer een fantastische cinema verwezenlijken. Door gebruik te maken van verlaagde plafonds en/of holle voorzetwanden kan men met inbouw speakers/spots en een verzonken flatscreen (voor GTST en de informatievoorziening) met daarvoor een elektrisch rolscherm al een eind komen. Voor de verduistering zijn tal van oplossingen denkbaar. Stewart heeft een assortiment verduisterings gordijnen die zelfs akoestisch verbeterend werken! Maar ook shutters en buitenrolluiken zijn een geweldige oplossing. Met een uitgekiend lichtplan kun je met een contrastverhogend scherm als de Stewart Firehawk zelfs met enige verlichting aan van een sportwedstrijd of gaming sessie met het gezin genieten. Voor de nieuwste Blu-ray van Batman gaat het licht natuurlijk uit!

Binnen en buiten
De nieuwe trend is: film kijken in het zwembad, buiten en binnen. Met achterprojectie is dat geen probleem! Bij achterprojectie hoef je geen rekening te houden met lichtomstandigheden aan de zijde van de toeschouwer, zolang de hoeveelheid direct licht op het scherm maar binnen de perken blijft. Ik heb voorbeelden gezien van een 2.40 meter brede achterprojectie op Starglass, waar de allermooiste plasmatelevisie bij in het niet valt. Het (glazen) scherm wordt bijvoorbeeld verwerkt in de architectuur als scheidingswand of als venster in een bijgebouwtje. Stewart heeft zelfs schermen die speciaal voor buitengebruik zijn ontwikkeld. Door middel van enkele of dubbele spiegels kun je het lichtpad van de projector ‘opvouwen’. Je kunt dan volstaan met een ondiepe ruimte voor de projector. Voor het spiegelsysteem worden speciale opgedampte spiegels gebruikt die 94% van het licht reflecteren. De reflecterende laag ligt anders dan bij de huis, tuin en keukenspiegel op het glas omdat anders dubbele beelden en onscherpte ontstaan doordat glas van zichzelf natuurlijk ook licht reflecteert.

Onbetwiste marktleider
Iedereen is het er over eens dat Stewart de onbetwiste marktleider is op het gebied van high-end projectieschermen. Het enige bezwaar wat regelmatig gehoord wordt tegen Stewart is dat de schermen kostbaar zijn. Dat is waar maar ook volledig te rechtvaardigen. Alle Stewart schermen worden op bestelling met de hand gemaakt. Alle onderdelen van het scherm kunnen in maat of uitvoering worden aangepast aan de wensen van de klant. Projectoren worden steeds beter en goedkoper maar gaan maximaal drie à vier jaar mee. Met een Stewartscherm ben je verzekerd van een solide investering voor de komende twintig jaar. Mocht ooit gekozen zijn voor een type doek wat niet meer aan de eisen voor uw nieuwe projector voldoet, uw scherm kan altijd voorzien worden van een materiaal van de laatste generatie. De meeste schermen worden gefabriceerd in Torrance Californië, maar spanschermen bestemd voor Europa worden in Denemarken in het Europese hoofdkwartier gemaakt. Voor Starglass is ook een fabrikant in Denemarken gevonden, dat scheelt enorm in de transportkosten. Stewart maakt uitsluitend gebruik van de beste materialen, fabriceert duurzaam en is permanent bezig met verbeteren en innoveren.

Tot slot
Tot slot nog enige opmerkingen over de soms absurde contrastratio’s waarmee elke nieuwe generatie projectoren worden aangeprezen. Contrastratios zeggen niets over de kwaliteit van een projector en worden niet op een gereguleerde wijze vastgesteld. Het contrast dat er toe doet is dat van een schaakbord patroon van 4x4 afwisselend zwarte en witte blokken op een projectiescherm. Als het wit echt wit is en het zwart echt zwart (voor zover mogelijk) haal je in een THX gecertificeerd systeem een contrast ratio van 150:1. Ons oog kan een contrastratio van 600:1 aan. Hoe verhoudt zich dat tot wat er in de folder staat? Dat is in het meest extreme geval het contrast gemeten tussen de lamp uit en de lamp aan, gemeten aan het begin van het lichtpad. Hoeveel ANSI lumens er nodig zijn is volledig afhankelijk van omgevingslicht, schermgrootte, verwachtingspatroon van de eindgebruiker. Als referentie kun je aanhouden dat de lichtopbrengst in een commerciële bioscoop ongeveer 12-16 Foot Lamberts* bedraagt (een flatscreen levert ongeveer 40-45 Foot Lamberts op). De ideale contrastratio is 60-75:1.
In een projectiesysteem zal er altijd een optimale afstelling moeten gebeuren aan de hand van een aantal genormeerde referentie "testbeelden" waarbij niet alleen helderheid en contrast, kleurinstellingen, filterinstellingen etc. geoptimaliseerd worden maar ook gekeken kan worden naar randvoorwaarden als verduistering, voorkomen dat gereflecteerd licht terug lekt op het scherm enzovoorts. De specialist op dit gebied kan daar ongelofelijke resultaten mee bereiken, een handvol daarvan heeft een showroom waar je je kunt laten overweldigen door wat er in een geoptimaliseerd hometheater mogelijk is. Altijd beter dan de bioscoop!

* Foot Lambert is de Amerikaanse term voor luminantie. De luminantie is de fotometrische maat voor helderheid, namelijk de lichtsterkte per oppervlakte-eenheid loodrecht op de kijkrichting. In Europa wordt deze waarde uitgedrukt in Candela per oppervlakte-eenheid. 1 Candela per vierkante centimeter is 2918,64 Foot Lambert.

AVA, tel: +31-(0)71-5140014, www.avod.nl