Een jaar geleden was een lezeres van Hifi.nl, haar naam is Bibi, zo vriendelijk mij te wijzen op een fado zangeres. Naar aanleiding van mijn muziekkeuze dacht ze dat ik Mariza wel mooi zou vinden en raadde mij aan te gaan luisteren naar de CD Fado em Mim.
Dat heb ik gedaan en de CD werd direct mijn eigendom. Volkomen blanco trad ik binnen in de wereld van de fado muziek. Met het uitkomen van de CD Transparente kwam het volgende album van Mariza in de kast te staan. Naast muziek van andere fado zangeressen, die meegesleurd werden in mijn opgewekte interesse in deze oude muziekvorm.
Een collega maakte mij opmerkzaam op een aangekondigd optreden van Mariza in de Rotterdamse Doelen, te houden op 2 februari 2006 jongsleden. Kaartjes waren snel gekocht via internet en zo zaten we in de grote zaal te wachten op het eerste fado concert dat we in ons leven gingen meemaken. In een uitverkochte Doelen kwam de frêle en lange zangers het podium op en begroette het publiek met een eerste nummer. Tijdens de lange uithalen keek ik naar mij vrouw, omdat ik weet dat niet elke soort muziek haar kan bekoren. Gelukkig raakten wij beiden volledig in de ban van de prachtige stem die Mariza bezit. Begeleidt door in totaal zeven muzikanten, spelend op viool, altviool, cello, Portugese gitaar, gitaar, basgitaar en slagwerk. Hoogtepunten voor de toegift vormden zeker Primavera en het slotnummer. Maar eveneens het solo spel van het gitaartrio en een schitterend stuk waar Mariza zong, slechts begeleidt door de cellist. Met een soms haast fluisterende stem, soms met langdurig aangehouden uithalen die de ziel raken, boeide ze het publiek.
Mariza is geboren in Mozambique uit een huwelijk van haar Afrikaanse moeder en Portugese vader. Ze groeide op in Portugal, midden in het fado gebied, waar haar ouders een kleine “taverna” dreven. Op haar vijfde jaar zong ze haar eerste fado weet zij zich te herinneren. Haar aanwezige leermeesters (zoals ze het zelf noemt) waren de plaatselijke slager, bakker en bewoners van het dorp. De “afwezige” leermeesters zag ze op televisie of hoorde ze op de radio. Toen ze wat ouder werd trad ze vaak op in de taveerne van haar ouders om klanten naar binnen te halen. Nu, ouder en wijzer, wordt ze met raad en daad bijgestaan door de grootste fado zangers van Portugal, die ze tot haar persoonlijke vrienden mag rekenen.
Bevatten haar eerste CD’s voornamelijk traditionele fado’s, de laatste CD bevat veel werk waarbij Mariza zich heeft laten inspireren door poëten uit de 19e en begin 20ste eeuw. Om verder los te komen van de fado uit haar geboortestreek en een eigen stijl te ontwikkelen, waarin de Mariza zelf terugkomt in de muziek, heeft ze haar laatste CD Transparente opgenomen in Brazilië. Met een Nederlandse producer. Ze draagt Nederland een warm hart toe, want in Portugal kreeg ze geen kans zich te bewijzen en daarom werd haar eerste CD hier opgenomen. Een Nederlandse liefhebber van fado haalde haar daartoe over. Sindsdien is ze uitgegroeid tot één der grootste in haar vak.
Het aanwezige publiek dwong Mariza tot een langdurige toegift. Om het overgrote deel van het publiek dat geen Portugees verstaat tegemoet te komen zong ze in het Engels Summertime, waarin wederom haar zangkunst volop tot bloei kwam. Een zeldzaam mooie uitvoering van de evergreen. Gedurfd was het ten gehore brengen voor zo’n grote zaal van een fado zoals Mariza die vroeger zong in de taverna. De drie gitaristen in een kleine kring, met één been steunend op een gedeelde stoel. Mariza vlak bij de gitaren. Zo speelden de heren en zong zij zonder gebruik te maken van enige vorm van versterking. De zaal, die al eerder blijk gaf doodstil te kunnen luisteren, concentreerde zich op wat zich afspeelde op het podium. Met een paar verzoeknummers en een spetterende finale kwam er een einde aan een muziekavond die van begin tot einde boeiend was. Ik ben blij dat “Bibi” mij ooit kennis liet maken met Mariza. Neem mijn wijze raad aan en zoek in uw platenwinkel ook eens onder: wereldmuziek, Portugal, Mariza. Je hoeft er geen fado kenner of adept voor te zijn.
Met vriendelijke groet,
René van Es
