Tania komt uit Wit-Rusland en verblijft met haar dertienjarige zoon Ivan in België. Als ze een uitzettingsbevel ontvangt rest haar slechts de illegaliteit. Om echt anoniem door het leven te kunnen gaan schroeit ze de huid van haar vingertoppen weg met een strijkijzer. De begintitels komen dan als een bevrijding, maar de echte ellende moet nog beginnen.

Het duurt namelijk niet lang of Tania wordt opgepakt omdat een paar agenten haar Russisch horen spreken tegen haar zoon. Ivan weet te ontkomen, Tania wordt in het detentiecentrum 111bis geplaatst, waar ze kennis maakt met lotgenoten uit andere delen van de wereld en de onmenselijke manier waarop ze behandeld worden. Alles draait aanvankelijk om telefonisch contact met haar zoon, maar al snel wordt ze geconfronteerd met de eigenaardige regelgeving waar haar lot van afhangt. Ze probeert haar identiteit geheim te houden, want dan hebben de autoriteiten geen land waarheen ze haar kunnen uitzetten. Uiteindelijk bezwijkt ze onder de druk en ontdekt waarom de vastberaden Malinese Aïssa steeds zwaar gehavend terugkeerde in het centrum.

Regisseur Olivier Masset-Depasse werkte tot nu toe in al zijn films met actrice Anne Coesens. Haar spel gaat door merg en been. Ze leerde speciaal voor haal rol Russisch en komt buitengewoon authentiek over. De film straalt door rusteloos camerawerk en snelle montage een grote mate van gespannen urgentie uit, wat de gemoedstoestand van Tania treffend overbrengt op de kijker.

Aanleiding voor de film was een krantenbericht dat de regisseur tot een diepgaand onderzoek bracht naar de situatie in Belgische detentiecentra. Het verhaal van Tania is niet letterlijk biografisch, maar wel samengesteld uit Masset-Depasse’s observaties.

Dit is geen gezellige film, maar dat mag met deze titel geen verrassing zijn. Enige lucht is er door een muzikaal intermezzo en de dramatische ontknoping, verder overheerst benauwdheid en mededogen met deze mensen die het slecht getroffen hebben in het leven. In het huidige politieke klimaat waarin vluchtelingen met een onbegrijpelijke hardvochtigheid benaderd worden zijn films als deze erg nodig. Illégal geeft een abstract begrip een herkenbaar, menselijk gezicht dat compassie oproept.

Belangrijkste extra op deze DVD is Masset-Depasse’s bijna een half uur durende experimentele film Dans l`ombre uit 2004. In dit associatieve portret legt Anne Coesens als gehandicapte vrouw voorzichtig contact met haar buurman, wat cumuleert in een in bijna abstracte beelden gefilmde vrijpartij. De andere extra’s, een niet ondertiteld interview met de regisseur en hoofdrolspeelster en een item waarin vluchtelingen hun zegje doen tegen een carmera, zijn te kort om diepe indruk te maken.

Aanvullende informatie:
België, Luxemburg, Frankrijk, 2010
Regie en scenario: Olivier Masset-Depasse
Met: Anne Coesens, Alexandre Gontcharov, Natalia Belokonskaya, Olga Zhdanova
Extra’s: interview (4 minuten, niet ondertiteld), Dans l’ombre (28 minuten, Engels ondertiteld), On bosse ici, on vit ici, on reste ici (4 minuten)
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: DD 5.1, Frans/Russisch gesproken
Distributie film: Amstel film
Uitgave DVD: Homescreen