De Oostenrijkse stad Linz was in 2009 culturele hoofdstad van Europa. Aanleiding voor een opera over een beroemde inwoner. Astroloog Johannes Kepler werkte in Linz van 1612 tot 1627. In het libretto van Martina Winkel staan de ideeën van Kepler centraal en worden vooral zijn eigen teksten gebruikt. De muziek van Philip Glass klinkt ook in het Duits gezongen vertrouwd maar daarom niet minder geïnspireerd.
En dat is wel bijzonder, met een productiesnelheid als die van Glass. Volgens zijn site is dit zijn 24e opera! Oververzadiging bij operahuizen is een reëel gevaar, de honger naar nieuw werk schijnt met name in Amerika wel grondig gestild te zijn. In Linz was Kepler echter een groot succes, de productie heeft er extreem lang gedraaid.
Op het eerste gehoor klinkt Kepler zoals Glass opera’s voor klassieke operastemmen en symfonieorkest allemaal klinken sinds Satyagraha uit 1980. De zich eindeloos herhalende riedeltjes zijn er nog altijd, Glass blijft uit duizenden herkenbaar. Beter luisterend valt op dat we hier wel te maken hebben met een bijzondere, emotioneel geladen score die perfect aansluit op de even eenvoudige als alles omvattende teksten. In hun karigheid laten ze veel ruimte voor de instrumentale muziek, waarin lage blazers een opvallend dominante rol spelen. De muziek is dermate rijkgeschakeerd dat het label minimal music dat onlosmakelijk aan Glass hangt de lading zeker niet meer dekt.
Het beleven van een opera als deze via DVD biedt veel voordelen ten opzichte van de ook beschikbare CD versie van dezelfde opname, samengesteld uit opvoeringen op 4 en 11 oktober 2009 in het Landestheater van Linz. Allereerst zijn er natuurlijk de beelden van de schitterende enscenering van de Belgische videokunstenaar Peter Missotten. De opening met de overleden Kepler met de planeten waarvan hij de banen berekende op de achtergrond is al meteen verpletterend mooi. Het podium blijft vervolgens draaien, wat naast de symboliek ook mooie steeds verschuivende doorkijkjes geeft.
Verder is het fijn de tekst in beeld te zien. Hoewel er in de opera geen sprake is van een plotontwikkeling of verhaal in de traditionele zin zijn de teksten wel van groot belang en door hun eenvoud goed te volgen. Koorzang verstaan blijft altijd lastig, en de Latijnse passages zijn al helemaal een probleem. En heb je het eenmaal gezien, dan is het natuurlijk een kleine moeite de televisie uit te laten en gewoon te luisteren. Voor wie er toe uitgerust is kan dat ook nog in surround formaat.
Na Einstein (on the Beach) en Galileo Galilei alweer een natuurwetenschapper die centraal staat in een opera van Philip Glass. Voor liefhebbers van zijn werk een must, voor wie de draad een beetje kwijtgeraakt is in zijn enorme output een mooie gelegenheid de kennismaking met deze vernieuwer van weleer te hernieuwen. Toelichtingen zijn op de genoemde website beschikbaar, ze zijn niet meegeleverd bij de DVD.
Aanvullende informatie:
Speelduur: 2 uur
Muziek: Philip Glass
Libretto: Martina Winkel
Dirigent: Dennis Russell Davies
Enscenering: Peter Missotten
Kostuums: Karel van Laere
Beeldregie: Felix Breisach
Orkest: Bruckner Orchester Linz
Koor: Solisten en koor van het Landestheater Linz o.l.v. Georg Leopold
Solisten: Martin Achrainer (Kepler), Cassandra McConnell, Karen Robertson, Katerina Hebelkova, Pedro Velázquez Díaz, Seho Chang, Florian Spiess
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: DD 5.1 en 2.0
Uitgave: OMM/ORF
Distributie: Codaex
Website
