Recensie: Arcam A39 & CDS27

De meeste versterkers die ik in de loop der jaren in huis heb gehad, waren klasse A, A/B of D modellen. Met deze nieuwe, Britse Arcam versterker staat er voor het eerst een klasse G versterker in mijn luisterruimte. Ik combineer hem in deze test met een recente speler van dezelfde fabrikant die vooral interessant is voor consumenten die twijfelen of ze als bron nu moeten kiezen voor (SA)CD of voor streaming audio.

Arcam; bringing Movies and Music to Life
Bijna veertig jaar geleden, in 1976, werd Arcam opgericht door twee engineering students aan The Cambridge University. Aanvankelijk richtten zij zich op het ontwerpen van mixing desks voor recording studios, zoals nog tot uiting komt in de bedrijfsnaam; Amplification and Recording Cambridge. Oftewel Arcam. Hoewel het bedrijf nog steeds gevestigd is in de omgeving van Cambridge, is  de aandacht reeds lang geleden verschoven naar het ontwerpen van componenten voor muziekweergave en home cinema-toepassingen. Er worden meerdere lijnen uitgebracht. Eén daarvan is de FMJ (Faithful Musical Joy) lijn waartoe DACs, geïntegreerde versterkers, AV versterkers, AV processors, CD spelers en BD spelers behoren. Naast de A39 zijn er nog twee andere geïntegreerde versterkers die tot deze FMJ lijn behoren; de A19 en de A49. Wat de cd-spelers betreft is de CDS27 momenteel de enige in deze lijn.

 

Arcam A39

Dit is, zoals gezegd, een klasse G versterker. Kenmerkend voor het ontwerp is dat de voedingsspanning continu meegeregeld wordt met de gewenste grootte van het uitgangssignaal. Naar gelang de grootte van het uitgangssignaal wordt er geschakeld tussen twee verschillende spanningsrails. Gedurende het grootste deel van de tijd staat er slechts een bescheiden voedingsspanning over de eindtransistoren, waardoor deze hoog gebiases (klasse A) kunnen worden zonder dat er extreem veel vermogen gedisipeerd wordt. Zodra er meer power nodig is, wordt er overgeschakeld naar de tweede, hogere voedingsspanning. Dat Arcam dit nu voor het eerst mogelijk acht heeft alles te maken met het feit dat nieuwe halfgeleiders veel sneller en zonder bijeffecten kunnen schakelen. Het rendement is dus optimaal en in vergelijking met het veel oudere klasse A ontwerp wordt de klasse G versterker niet alleen veel minder warm, maar verbruikt hij ook beduidend minder stroom. Arcam heeft veel ervaring met klasse G, o.a. in haar succesvolle A/V versterkers.  De A39 is afgeleid van de A49, die een groter uitgangsvermogen heeft. Maar met een continu uitgangsvermogen van tweemaal 120 Watt bij 8 Ohm, met de eerste 20 Watt in klasse A, komt de A39 geen moment in ademnood, zoals tijdens de luistersessies bleek. Met zijn gewicht van 11,5 kilo en zijn maten van 433 (L) x 425 (B) x 100 (H) mm maakt de A39 al bij het uitpakken een serieuze indruk. Een indruk die nog benadrukt wordt door de solide, in matzwart uitgevoerde stalen kast en aluminium voorkant. Het display, dat in groen oplicht, is te dimmen en ook op grotere afstand uitstekend af te lezen. Iets waar het bij andere fabrikanten nog wel eens aan mankeert. Wat veel mensen aan zal spreken is de grote hoeveelheid lijningangen, 6 in totaal. Daarnaast is er nog een phono MM ingang, die zelfs eventueel te configureren is als zevende lijningang. Al deze ingangen kunnen worden geselecteerd met een druk op de corresponderende knop op de voorkant, of met een druk op de desbetreffende knop op de uitgebreide, meegeleverde afstandsbediening. Waarna boven de knop op het front een groene led redelijk decent oplicht. Maar er is meer. Op de voorkant zitten nog een 3.5 mm input en een 3.5 mm aansluiting voor een hoofdtelefoon. Ook aan de achterzijde is het nodige te ontdekken. Allereerst de dubbele luidsprekeraansluitingen en direct naast de lijningangen een opname-uitgang en een pre out voor het toevoegen van een aparte eindversterker. Verder een aarde-aansluiting voor de phono, een usb-aansluiting voor software updates en om 5V accessoires van stroom te voorzien. Waarmee de Arcam r-series productlijn bedoeld wordt waardoor de A39 eenvoudig uit te bouwen is met een DAC of BlueTooth ontvanger. Op hun beurt profiteren die producten dan weer klankmatig van de potente, geregelde voeding van de A39. Als laatste is er dan nog een net entree voor het meegeleverde netsnoer. Het losse netsnoer maakt het mogelijk om te experimenteren met andere designer cords. Zelf heb ik tijdens de luistersessies voornamelijk het standaard snoer gebruikt. Een tijdelijke overstap naar een netsnoer van Triode Wire Labs wees wel uit dat er op dit punt nog wat winst te behalen valt. Al met al dus een zeer solide en compleet versterkerontwerp. Desondanks is er iets dat ik mis. Omdat het tweede apparaat in deze test, de CDS27, gebalanceerde analoge uitgangen heeft, zou ik deze graag willen gebruiken bij het aansluiten op de A39. Maar helaas heeft de A39 alleen single ended RCA ingangen. Op zich verdedigbaar omdat de A39, in tegenstelling tot zijn grotere broer de A49, niet gebalanceerd is opgebouwd en een gebalanceerd signaal niet de meerwaarde zou hebben die alleen optreedt bij het differentiaal door de schakeling voeren van het signaal. 

Arcam CDS27

De kwalificatie solide en compleet blijkt niet alleen te gelden voor de A39. Ook de CDS27 heeft op die vlakken het nodige te bieden. Allereerst natuurlijk het feit dat het geen echte CD speler is omdat hij naast CD en SACD playback ook de mogelijkheid biedt om digitale muziekfiles af te spelen. In de meest gangbare formats, die ik overigens niet allemaal heb uitgeprobeerd; FLAC, WAV, AAC, AIFF, OGG, MP3, WMA en zelfs DSD. Via een ethernet aansluiting, via de USB-ingang of met behulp van de bijgeleverde wifi antenne. Mijn ervaringen met wireless wifi zijn niet altijd even positief dus ik gebruik tijdens de test de ethernet aansluiting op mijn netwerk waarmee o.a. ook de muziek op mijn Synology DS214+NAS bereikbaar is. Er zijn twee digitale uitgangen; een coaxiale spdif en een optische uitgang. Ik gebruik tijdens de test deze digitale uitgangen niet omdat ik me beperk tot de interne DAC van de CDS27. Ik maak dus gebruik van een analoge uitgang om verbinding te maken met de versterker. De CDS27 heeft RCA- en XLR-uitgangen maar omdat, zoals gezegd, de A39 slechts beschikt over een RCA-ingang gebruik ik die. De verbinding wordt tot stand gebracht met een Sonore AC Reference interlink. Net als de A39 komt ook de CDS27 met een afstandsbediening en een los netsnoer. Beide zijn door mij tijdens de test gebruikt. Ook voor de CDS27 geldt tenslotte dat het grote, uitstekend op afstand leesbare display een genot is om mee te werken. Nog even iets over de interne opbouw. Ook in dit ontwerp maakt Arcam weer gebruik van de voor hen reeds vertrouwde Burr Brown PCM 1794 DAC chip. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van aparte voedingen voor de disc drive en de boards voor de DAC en de Audio, daarmee het risico van onderlinge beïnvloeding verkleinend.

Combineren

De beide testapparaten zijn onafhankelijk van elkaar opgenomen in mijn referentiesysteem bestaande uit een TW Acustic Raven Two draaitafel met SME 309 arm en Lyra Delos MC element aangesloten op een ASR Basis Exclusive phonovoorversterker, een Audia Flight Pre voorversterker en Audia Flight 100 eindversterker, een NAD muziek speler bestaande uit de M50,M51 en M52, een Synology 214+ NAS en Audiovector Si3 Avantgarde Arreté luidsprekers. Gebruikte interlinks zijn van Sonore AC, Cardas en v d Hul. Ethernet kabels zijn van Supra, luidsprekerkabels afwisselend van Siltech en Simply Audio terwijl de gebruikte netkabels, naast de meegeleverde standaardkabel, afkomstig zijn van Sonore en Triode Wire Labs. De helft van de testperiode zijn de beide Arcams als combinatie beluisterd. In het beschrijven van de luistersessies gaat het steeds om deze laatste combinatie tenzij anders aangegeven wordt.   

Luisteren

Het aansluiten van mijn ASR Basis Exclusive phono voorversterker op een lijningang van de A39 geeft me een eerste indicatie van de klankkwaliteit van de Arcam A39 geïntegreerde versterker. Gewend als ik ben aan tweemaal 100 Watt klasse A geweld van de Audia Flight 100 eindversterker ben ik voorbereid op kracht, autoriteit en het grote beeld dat de Audia combinatie weet te creëren. En tot mijn verbazing is dat wat ik vervolgens ook bij inzet van de A39 ervaar; kracht, autoriteit en druk in een groot stereobeeld. Als er iets is waar de A39 ook in de daaropvolgende luistersessies steeds weer mee imponeert dan is het wel de grootsheid van de presentatie. In geval van die eerste LP gaat het dan om een hele mooie opname die Mercury Living Presence gemaakt heeft van het derde pianoconcert van Rachmaninoff, met pianist Byron Janis en het London Symphony Orchestra onder leiding van Antal Dorati. De concertvleugel wordt met gewicht geportretteerd en de prachtige mengeling van de klankkleuren van de akoestische instrumenten wordt dynamisch en overtuigend neergezet. Andere LP’s die volgen, geven dezelfde indrukken van een versterker die uitstekend in staat is om de zeggingskracht van de muziek op geloofwaardige wijze over te brengen.




Na de LP’s komen de CD’s aan de beurt, afgespeeld in de CDS27. Door een druk op de knop van de afstandsbediening wordt de lichte kunststof lade geopend, hetgeen met enig gerucht gepaard gaat. Zodra de CD is geladen en vervolgens wordt afgespeeld, functioneert het loopwerk geruisloos. De eerste CD is een bijzondere, energieke, en gepassioneerde uitvoering van Vivaldi’s Le Quattro Stagioni in de uitvoering van barok violist Duilio Galfetti, begeleid dor het ensemble I Barocchisti onder leiding van barok specialist Diego Fasolis. Het bijzondere van deze uitvoering met historische instrumenten, die in 2003 is uitgebracht op Claves Records, is dat I Barocchisti sommige delen die normaliter alleen door snaarinstrumenten worden gespeeld, hier worden gedubbeld door authentieke blaasinstrumenten. Een benadering die eerder door Vivaldi’s vriend en leerling Johann Georg Pisendel toegepast werd op andere werken van de meester. Het effect is een veel kleurrijker werk met meer muzikale hoogtepunten. Hierdoor komen deze eeuwenoude, overmatig bekende stukken bij de luisteraar binnen als nieuwe composities. Ook het Arcam duo weet dit effect in al zijn kracht en muzikaliteit over te brengen. Waardoor ik niet alleen de vier jaargetijden afluister, maar ook de andere Vivaldi-composities die op deze disc staan de revue laat passeren. Om te controleren hoe deze CD-weergave zich verhoudt tot die van hetzelfde album, maar nu afkomstig van mijn NAS, neem ik opnieuw de afstandsbediening ter hand. In het menu dat opgeroepen kan worden op het scherm selecteer ik eerst media browser waarna ik een lijst van aangesloten apparaten voorgeschoteld krijg. Dan is het selecteren van de NAS een fluitje van een cent, waarna ik de lijst van albums in ‘muziek’ kan doorlopen. Wanneer u dit leest is waarschijnlijk net de door Arcam specifiek voor de CDS27 ontwikkelde app beschikbaar. Tot die tijd kunt u net als ik de afstandsbediening gebruiken, maar handiger en gebruiksvriendelijker is het om een generieke app als plugplayer te gebruiken op uw smartphone of tablet. Zodra Vivaldi’s muziek ten tweede male uit de Audiovectors klinkt, word ik opnieuw op dezelfde wijze in de muziek getrokken. In mijn beleving is er geen hoorbaar verschil met de kwaliteit van de eerder beluisterde CD weergave. Tijdens de luistersessies komen er ook enkele slechte opnamen voorbij in de vorm van wat popwerk uit de tachtiger jaren en ook dat laat deze Britse combinatie horen. Door hun vermogen om de luisteraar met zijn grootse, enthousiaste, energierijke presentatie ten allen tijde in de muziek te trekken stoort dit echter niet. Klankmatig het mooist zijn de SACD’s en de hoge resolutie files, 24/96 en 34/192, die ik afspeel. Die music files hoor ik vaker maar die SACD’s heb ik in de meeste gevallen al tijden niet meer gehoord omdat de CD laag geript is naar mijn NAD M52 music vault en de SACD sindsdien in de kast staat. Met de CDS27 kom ik er weer achter wat de meerwaarde is van zo’n SACD laag op de disc. Dat geldt uiteraard voor een prachtig klassiek werk als de 5e symfonie van Mahler in de live uitvoering van het London Symphony Orchestra onder leiding van Valery Gergiev. Ik beluister alle vijf de delen maar word vooral geraakt door het vierde deel, het Adagietto. Prachtige vloeiende lijnen van de strijkers die met een grote mate van verfijning en betrokkenheid worden weergegeven door de beide Arcams. Maar die meerwaarde van SACD boven CD komt ook tot uiting bij een geheel ander soort repertoire zoals in de titelsong van het SACD album Sea of Dreams van de Amerikaan Steve Strauss. Zijn stem krijgt alle diepgang die in de Stockfisch opname is vastgelegd en ook zijn akoestische gitaar, de lapsteel van Don Ross, de drums van Ralf Gustke en de elektrische bas van Grischa Zepf klinken gedetailleerd realistisch.

Conclusie

Wanneer ik terugkijk over de periode waarin het Arcam tweetal zijn niet geringe kunsten in mijn luisterruimte tentoonspreidde dan kan ik niet anders concluderen dan dat ik onder de indruk ben van deze Britse combinatie. Vanaf het eerste moment dat ik de A39 hoorde, heb ik genoten van de wijze waarop hij op grootse, gepassioneerde wijze met de muziek omgaat. Deze versterker is ontworpen voor de muziekliefhebber die vooral op zoek is naar emotionele, totale muziekbeleving. De neutrale tonaliteit, de detaillering, de energieke kracht, de dynamiek, alles is onderdeel van, en ondergeschikt aan, het muzikale totaalbeeld. Een beeld dat in stand blijft bij alle muzieksoorten, afkomstig van alle mogelijke formats. Ook wanneer die formats afkomstig zijn van de CDS27, in mijn ogen met zijn combinatie van (SA)CD disc weergave en streaming audio, de ideale partner van de A39.

 

Importeur                                                                                    Arcam

Prijzen:
Arcam A39                                                                                   1999 euro
Arcam CDS27                                                                               999 euro

Gebruikte muziekfragmenten
Rachmaninoff Piano Concerto no. 3, Byron James/London Symphony Orchestra/Antal Dorati,LP
Antonio Vivaldi Le Quattro Stagioni, Duilio Galfetti/I Barocchisti/Diego Fasolis. CD&16/44.1 music file
Gustav Mahler Symphony no. 5, London Symphony Orchestra, Valery Gergiev, SACD.
Steve Strauss, Sea of Dreams, SACD.

Plus/minpunten

A39
Pluspunten:
Klankkwaliteit
Connectiviteit
Kracht
Dynamiek
Energieke presentatie
Controle
Groot beeld
Stabiele stage
Gedetailleerd
Tonaal neutraal/natuurlijk
Eerste 20 Watt in klasse A
Bouwkwaliteit

Minpunten:
Niet altijd even vergevingsgezind bij slechter opgenomen tracks
Geen gebalanceerde ingang

CDS27

Pluspunten:
Geruisloos afspelen van discs
Connectiviteit
Veelzijdigheid
Werkt met generieke apps zoals plugplayer

Minpunten:
Kunststof CD lade luidruchtig tijdens loading/eject
Specifieke Arcam app voor CDS27 is nog niet beschikbaar