REVIEW

Seul contre tous

Jan Luijsterburg | 30 juni 2003

Seul contre tousDe Franse cinema verkeert in een bloeiperiode. Hieraan wordt in belangrijke mate bijgedragen door een nieuwe generatie kwade filmmakers, die op indringende wijze het leven aan de zelfkant van de samenleving tonen. Hard, sober, grof en agressief, en met een geheel eigen esthetiek. De kijker wordt niet ontzien, krijgt het zelfs zwaar voor de kiezen. Belangrijke namen zijn Bruno Dumont (La vie de Jesus, L`humanité), Mathieu Kassovitz (La haine, Assassin), Jan Kounen (Doberman), Philippe Grandrieux (Sombre), Xavier Beauvois (Nord, N`oublie pas que tu vas mourir). Uit Wallonie zijn de gebroeders Dardenne (La promesse, Le fils) in deze traditie te plaatsen.

Provocateur Gasper Noé is in dit gezelschap een soort van overtreffende trap. Zijn films zijn nihilistisch tot op het bot. Irréversible, zijn recentste, wist de gemoederen heftig in beweging te krijgen met een extreem lange verkrachtingssène. Zijn eerdere films, Carne (1991) en Seul contre tous (1998) waren al net zo verontrustend.

Seul contre tous is het vervolg op Carne, over de wederwaardigheden van een werkeloos paardenslager. Een bijzonder onaangename man, op onnavolgbare wijze gespeeld door Philippe Nahon, die voorzien is van een uitermate passende grove kop. De film begint met een samenvatting van het voorafgaande, in foto`s en voice over. Eigenlijk het verhaal van Carne. Jean Chevalier komt net uit de gevangenis, waar hij zat omdat hij de vermeende verkrachter van zijn dochter vermoord heeft. Hij is zijn slagerij in Lille kwijt, en wil een nieuw leven beginnen. Zijn zwangere, weinig sympathieke vriendin is niet behulpzaam bij het verkrijgen van een nieuwe zaak. Dat terwijl er wel overal Islamitische slagerijen opduiken.

Seul contre tous

Hoe slecht de man zijn wrede impulsen in de hand heeft blijkt bij een ruzie met zijn vriendin. Hij richt zijn agressie voluit op haar zwangere buik, en verlaat het huis met een pistool, maar zonder geld. Vanaf dat moment wordt de film gedomineerd door zijn steeds razender rondtollende gedachten, die hij ons toespreekt. Terwijl hij in Parijs vergeefs aan werk en geld probeert te komen, maalt hij maar door in zijn eigen onnavolgbare logica, waarin haat, woede, sexisme en racisme een exposieve cocktail vormen van alles wat fout is. De wanhoop wordt compleet, en eindeloos dubt hij over de beste bestemming van de drie kogels in zijn pistool. Hij eindigt in het tehuis waar zijn dochter verblijft, voor een dramatische ontknoping.

 Seul contre tous

Noé smeert zijn verhaal met alle middelen die hij tot zijn beschikking heeft in het gezicht van de kijker. Een agressieve montage, waarin ultrasnelle zooms samenvallen met luide knallen (schoten). Verspringende beelden dragen bij aan een vervreemdend effect, net als schermvullende tussentitels met schreeuwerige leuzen als `liefde is een egoïstische daad`, `overleven is een genetische wet` of `dood opent geen deuren`. De geestestoestand van de slager, Jean Chevalier, wordt zo bijna letterlijk overgedragen op de kijker. Je krijgt het uitermate benauwd van deze man, die ieder moment kan ontploffen. De expliciete uitbarstingen zijn beperkt in aantal, maar de dreiging is continu en de spanning bijna ondraaglijk. Als het echt gaat ontploffen krijgt de kijker 30 seconden de tijd om de zaal te verlaten, waarbij afgeteld wordt tot 0. Een bot maar doeltreffend middel: je trekt de gordels aan voor een gewelddadige rollercoaster ride, met uiteindelijk een verrassende afloop. Je bent dan als kijker inmiddels zo ver heen dat incest bijna als een happy-end ervaren wordt.

Seul contre tous

Seul contre tous is een film in een emotionele snelkookpan. Visuele, muzikale en literaire middelen worden allemaal op een overrompelende wijze ingezet. Literair zijn stijl en thematiek zeer verwant aan Reis naar het einde van de nacht van Céline. Wat je er allemaal mee aan moet - het is volledig aan de kijker.

De DVD moet het niet hebben van superieure beeldkwaliteit of extra`s. Het ultrabrede cinemascope beeld kon wat scherper, en de ondertitels mochten een stuk kleiner. Een ideale extra zou natuurlijk de veertig minuten durende film Carne geweest zijn. Nu is er alleen een zeer relevante uitleg van vaste Filmfreak schrijver Oliver Kerkdijk. Deze beperkingen doen natuurlijk niets af aan de enorme impact van de film. Geen pretje, maar wel een bijzondere ervaring.

Seul contre tous

Over de DVD
Regie en scenario: Gaspar Noé
Productie: Gaspar Noé, Lucile Hadzihalilovic
Camera: Dominique Colia
Montage: Gaspar Noé, Lucile Hadzihalilovic
Muziek: Lucille Hadzihalilovic, Gaspar Noé
Met: Philippe Nahon, Blandine Lenoir, Frankye Pain, Martine Audrain
Beeld: 16:9, met film op 1:2,35 (cinemascope)
Geluid: Dolby digital 2.0
Speelduur: 93 minuten
Filmdistributie: Filmmuseum www.filmmuseum.nl 
Uitgave DVD: Filmfreak www.filmfreaks.nl


EDITORS' CHOICE