Dynaudio Audience 122

Het vertrouwen waard

In mijn column "Afbraak" heb ik onlangs gesproken over het in een bepaalde richting duwen van recensenten door importeurs. Hoe men de recensent tracht te beïnvloeden door hem of haar een keuze te laten maken uit het beste product in de range. Hoe anders is de behandeling bij Dynaudio Nederland waar Jan Laffra sinds jaar en dag de scepter zwaait. Op mijn verzoek stuurde Jan een compleet overzicht van de productrange en ik mocht kiezen wat ik wilde. Luilekkerland staat voor de deur. Dat je zelf kunt kiezen betekent of dat Jan achter al zijn producten staat of dat het hem niet kan schelen wat wij schrijven. En dat laatste is zeker niet het geval. Gekozen hebben we in een betaalbare klasse, waardoor de slanke verschijning van de Audience 122 de kamer siert. In het zilvergrijs, de standaard folie uitvoering, die technisch exact gelijk is aan deze uitvoering, was niet beschikbaar. Of ik met de kleur zou kunnen leven vroeg Jan? Zeker voor een test wel. Het gaat om het geluid.

De inwendige speaker

De Audience 122 voelt zeer solide aan en het eeuwige kastklopje laat een lekker dode kast horen. Enige waarde hecht ik aan dit geklop al lang niet meer. Het is net zoiets als tegen een autoband schoppen en de APK keuring overslaan. De kast is massief opgebouwd en laat inwendig een brace zien ter hoogte van de tweeter. Op 1/3 hoogte van de kast vind ik een schot. De afmeting (165x969x256 = BxHxD) is dus gekozen om een vloerstaander te maken en niet voor de totale kastinhoud (17 liter). Door de compacte afmetingen en de braces zullen weinig paneelresonanties het beeld verstoren. Bovendien tref je inwendig het nodige loodbitumen aan. Demping langs de wanden is schuimstof en verder los in de kast kunststof watten. Aan de achterzijde een enkele aansluiting. Dynaudio heeft weinig op met bi-wire techniek. Jammer in mijn geval dat er geen Ocos aansluiting is, terwijl Dynaudio daar de voorvechter van lijkt. De kast kan op spikes worden gezet door deze in de ontkoppelingsvoet te schroeven die integraal onderdeel is van de kast zelf. Her front is afneembaar en kan handig op de achterzijde van de kast worden gezet. Bij mij thuis een vreemd gezicht. De speakers staan op de scheiding van twee kamers en daardoor lijkt het alsof je twee voorkanten hebt. Omdat ik altijd alles van binnen wil zien gaat ook deze kast open.

De twee basunits staan parallel aangesloten voor zover ik kan uitvinden. Het zijn 15 cm units met als type aanduiding 15W75. Samen zorgen ze voor de lage impedantie van 4 ohm. De units hebben een zeer grote stofkap van hard materiaal. De stofkap meet ongeveer 7 cm in diameter. Als je in de kast kijkt zie je dat de spreekspoeldrager ook zo groot is. Waar vrijwel elke andere fabrikant een “normale” spreekspoel gebruikt maakt Dynaudio deze overmatig groot. Wel lekker om de warmte af te kunnen voeren. Gewikkeld is met aluminium draad. Een mooi gegoten korf maakt de unit stijf. De units zijn afgeschermd en plaatsing naast een monitor of tv is geen probleem. Ter ondersteuning van de basweergave heeft de 122 een basreflexpoort met een lengte van pakweg 11 cm en een diameter van 4,5 cm. Meegeleverd worden schuimstof stoppers die in de reflexpoort passen. Voor wie de speakers in de hoek plaatst remmen die het laag. De tweeter is een 28 mm soft dome met als aanduiding D28/2. Veel gebruikt en van hoge kwaliteit. Het filter ziet er eenvoudig uit. Zoals ook de interne bekabeling. De units zijn met schuifstekers aangesloten. Geen gesoldeer hier. Dat heeft ongetwijfeld met de kosten te maken. De Audience serie is een prijsvechter in een oververtegenwoordigd segment. De echte unit liefhebber weet ongetwijfeld al alles van Dynaudio units. Zo niet, dan biedt de website uitkomst of de uitstekende documentatie die beschikbaar is. In dit bestek ga ik niet nader in op de principes achter de units. Gelooft u me als ik zeg dat heel veel fabrikanten graag gebruik maken van Dynaudio units. Niet vanwege de prijs, wel vanwege de betrouwbaarheid en kwaliteit. Tot slot, belastbaarheid is met 200 watt ruim, het rendement met 86 dB laag. Volgens de fabrieksopgave ligt het -3 dB punt rond 40 Hz en de scheidings frequentie in het moeilijke 2 kHz gebied.

De complete Audience serie bestaat uit twee monitors, vier vloerstaanders, twee center speakers, een wall mount en twee actieve subwoofers. Zonder enige moeite is een surround opstelling binnen de Audience range beschikbaar. Leverbare kleuren zijn standaard zwart, palissander en kersen folie. Tegen meerprijs is bij sommige types een witte kast leverbaar en bij alle types een zilvercoating. Prijzen gaan vanaf € 290,- . De geteste 122 staat voor € 650,- in de lijst en kost in zilver € 700,- per stuk. De 122 is de slankste vloerstaander en naar mijn idee optisch de meest aantrekkelijke keuze. De zilveren uitvoering heeft een uiterlijk dat tegengestelde reacties opriep. Varierend tussen “Yes”en “Jakkes”.

Dynaudio Audience 122

Met wat aan de slag?

Ter beschikking dit keer een versterker van Van Medevoort type MA340, goed voor ruim 110 watt per kanaal. Af en toe is dit apparaat uitgebreid met een PA 230 eindversterker. De MA 340 neemt dan alleen het voorversterker deel voor zijn rekening. Bovendien mijn eigen Clearaudio Balance/Monarchy Audio SM-70 combi. Goed voor twee maal 70 watt klasse A. Inspelen is gebeurd met een Rotel RB 970 BX waar ik een geïntegreerde versterker van heb gemaakt met één enkele ingang. Deze oudere Rotel is overigens geen beste keuze, een betere versterker is zeker op zijn plaats bleek al snel. Bronnen, de Teac/Monarchy Audio cd speler/dip/dac, een Musical Fidelity tuner en de onvolprezen platenspeler die steeds vaker gebruikt wordt. Naast de Dynaudio Audience 122 ter referentie een set JMLabs Electra 926 met SW 900 subwoofer en een paar Hepta Frontiers. Het aardige van de Frontiers is dat zij ook zijn voorzien van Dynaudio units en derhalve een mooi vergelijk vormen. De speakers staan in een normaal gestoffeerde kamer. De kamer bestaat uit een breed deel en een smal deel. Precies op de scheiding plaats ik de kasten. Dat vormt een aanvaardbaar compromis tussen luisteren en wonen. Drie paar kasten in de kamer en meerdere versterkers verdeeld over twee audiorekken vormen de grens tussen wat mijn vrouw aanvaardbaar vindt en onoverkomelijk. Het leven van een audiofiel gaat niet over rozen. Dat van zijn ega al helemaal niet. Kabels, een collectie Van den Hul, Puresonic en Van Medevoort als interlinks, Ocos als speakerkabel. In geval van de 122 uitsluitend in single wire. Zoveel mogelijk is de invloed van de drie paar speakers ten opzichte van elkaar vermeden door niet gebruikte paren in de gang te zetten. Veel gesleep en gesjouw en aardige obstakels in een looppad. Het meeste is er geluisterd met de Van Medevoort MA 340 als voortrap en de PA230 als eindtrap. Een enkele opmerking over de schuimstof poortvullers. Ze maken de laagweergave rustiger en minder opvallend. Dat gaat in mijn geval geheel ten koste van losheid en openheid van het geluid. Goede raad, niet gebruiken als het niet nodig is.

Oud en nieuw

Het is altijd een keuze die gemaakt moet worden. Ga je als recensent door met het bekende repertoire om aan te duiden wat de luisterresultaten zijn of kies je voor de nieuwe cd’s die je in huis hebt gehaald? Een mix van beide geeft u naar ik hoop houvast en mij plezier. Patricia Barber bijt wederom de spits af. Split laat een lekker losse stem horen, los en vrij van de kaste met een behoorlijke stage. De stem zelf klinkt neutraal maar neigt naar de donkere kant. De twee woofers zijn daar debet aan, maar ook de ingetogen rust van de tweeter. De kwaliteiten komen na langer luisteren steeds meer naar voren. To Late Now is schitterend en gevoelig. De bekkens zijn net als de tweeter zelf zijdezacht. Dat heeft tot gevolg dat eerder de drumstick hoorbaar is als houten klank dan de bekkens zelf met hun metalen geluid. Meeslepend is het zeker. Opvallend is dat het geluid de kamer vult in de breedte en diepte. Het 3D beeld dat de Dynaudio neerzet is groter dan menige speaker bereikt. Meezingen doe je al snel met Carly Simon op vinyl. Jeugdsentiment met een ontspannen, vriendelijke en evenwichtige weergave. De soms wat harde klanken van de Clearaudio Basic phono amp passen goed bij het rustige karakter van de tweeter. Terug naar de Jazz met Silvia Droste. Haar oude cd Audiophile Voicings is met zorg opgenomen. Op het nummer Summer Knows is de guitaar wel erg groot. In Willow Weeps For Me is de bas met de twee woofers overpowered in mijn kamer. De stem van Frau Droste is wel in de pas met de hoge kwaliteit van het optische medium. Jammer dat zoveel opnames teveel bas laten horen.

Sade heeft haar laatste cd Lovers ook in en live uitvoering het licht doen zien. En wat voor live uitvoering in de combinatie Dynaudio/Van Medevoort. Wow!! Cherish The Day speelt niet alleen maar wordt waarheid. De zaal, de ambiance, de stem, de begeleiding, het staat als een huis. De bas is krachtig maar op maat voor een live uitvoering. Het gejuich van het publiek wordt breed door de kamer verspreid. Het is een heerlijke cd die veel gedraaid zal gaan worden. Laat je meeslepen door de saxofoon op Smooth Operator. De opgeroepen sfeer doet je door de kamer dansen. In Jezebel hoor je hoe groot het podium is en waar de instrumenten staan. De natuurlijke galm van de zaal maakt de eigen huiskamer groter en groter, zowel in de breedte als in de diepte. Ter afsluiting It Is A Crime met veel extra percussie in vergelijk met de eerdere studio opname. Het concert is dan al bijna afgelopen en je voelt de vermoeidheid van Sade Adu aan. De kracht in haar stem neemt af en ze lijkt alles te hebben gegeven aan het publiek dat haar adoreert. Was ik erbij? Nee maar op deze set met een ziel wel akelig close. In de popscene tref je met regelmaat nieuwe namen aan. Sarah Connor met haar Green Eyed Soul heeft me verleidt met het nummer From Sarah With Love. De digitale vervorming op de cd heeft me het oor doen afwenden. Ik ga nader onderzoeken of de kopieerbeveiling daar de oorzaak van is of niet. Ik snap niet hoe Sony Music zoiets lekkers kan maken als Sade Lovers Live en daarna met deze rommel de markt denkt te veroveren. Zonde van het geld.

Beter, veel beter klinkt Dave Grusin. Een pianist op het label GRP die de muziek maakte voor de film Havanna. Een soundtrack waarvan je geniet zonder de film erbij nodig te hebben. Veel percussie, strijkers, samenzang en Cubaanse klanken gebundeld tot een intrigerend geheel. Luistert lekker weg, maar vraagt concentratie om de muziek echt te volgen en op waarde te schatten. Van Cuba steken we de oceaan over naar de Kelten waar Clannad de wederopstanding van lijkt te zijn. Landmarks laat je die Keltische sfeer goed oppakken. In het tweede nummer van de cd is op de Dynaudio Audience 122 de luchtstroom door de fluit prachtig waar te nemen. Door de Keltische duisternis ga je naar nummer drie. Daar ik het Keltisch niet machtig ben (of is het Iers?) luister ik naar het geluid. Komt het door het lage rendement van de Dynaudio die de dynamiek in dit geval beperkt? Of de tweeter die harder zou mogen spelen? De Denen hoeven niet zo schuchter te zijn, het kan wat feller. Een beeld wordt opgeroepen van Prins Claus die zijn stropdas afwierp. Dat zou de Audience 122 ook wel eens mogen doen. Meer vrijheid en bewegingruimte. Meer speelsheid desnoods ten koste van enige Deense precisie.

Uit mijn lp kast komen de gekste dingen. Zo heb ik een plaat waar ooit 10 jaar garantie opzat. In een grijs verleden bracht Engeland een speaker voort die luisterde naar de naam Gale 401. Een ontwerp van Ira Gale en tot op de dag van vandaag een cult object. Ira Gale wilde het beste van het beste voor zijn weergevers in het vinyl gegroefd zien en begon een heel kleine serie platen te laten persen. Met uiterste zorg, veel eindcontrole en op maagdelijk vinyl. Vandaar de mogelijke garantie. Tryggvi Tryggvason werkte als opname technicus en ergens rinkelt de naam een bel. Maar waar weet ik niet meer. De lp is opgenomen zonder limiters, zonder compressie en equalizers. Niet direct-to-disk, wel met een korte signaalweg naar de master tape. Christopher Hogwood dirigeert het London Early Music Ensemble dat gebruik maakt van originele instrumenten uit de tijd van de 17e eeuw. Uitgevoerd worden werken van Italiaanse onbekende componisten. Veel viool werk, blaasinstrumenten, klavecimbel en een kamer orgel worden bespeeld. Als bijzonderheid een Sackbutt, een trombone uit de 17e eeuw. Het is lichtvoetige muziek die werd gespeeld in die tijd om vorsten te vermaken. En na de lange inleiding kan ik u zeggen, Dynaudio doet het verleden herleven. Het wordt zo makkelijk weergegeven. De blazers vormen een mooi samenspel met de ondersteunende violen en het orgel. Als de Gale 401 voor deze muziek werd gebouwd, dan wil ik wel eens een set horen. Tot die tijd geniet ik gewoon van de Audience 122. Als een vorst zat ik op de bank. Op mijn weken bedient door de muziekanten, helaas niet door mijn onderdanen.

Dynaudio Audience 122

En en?

En is de Dynaudio het geld waard meneer de recensent? Mag een Audience 122 het lieve sommetje van € 1300,- per paar kosten? Volgens mij wel. Ik heb genoten van een gebalanceerde weergave, veel detail, muzikale momenten en kunstwerkjes. Het is geen speaker die u even aanschaft. Hij vergt enige aandacht voor plaatsing, kabels en een goede versterker. De Audience 122 zal dan een grote hoogte bereiken. Vooral de Van Medevoort MA 340 is een prima partner. De weergave beschouw ik als erg rustig. De tweeter staat zeer vlak afgestemd. Wellicht ben ik aangetast door de metalen tweeters waar ik veel naar luister en is de zijde variant aan mij niet geheel besteed. Ik geniet van wat meer spetters en meer dynamiek. Aan de andere kant weet ik als geen ander welke vermoeidheid metalen tweeters kunnen veroorzaken. Het laag van de 122 is volkomen op maat en zelfs in mijn lastige kamer probleemloos weer te geven. De twee woofers doen hun werk. Het midden liefelijk, hard waar het hard moet zijn, neutraal met een donker randje. Stemmen zijn natuurlijk, vrouwelijke zangeressen geschapen voor Dynaudio. Als zoveel dingen is het en kwestie van smaak of Dynaudio Audience 122 voor u de juiste keuze is. Persoonlijk kies ik er niet voor als speaker voor elke dag vanwege het karakter. Als tweede set, een soort blijvende referentie voor wat anderen maken, zou het een zekere keus zijn. Hoge kwaliteit en hoog muzikaal niveau gekoppeld aan degelijkheid, een betrouwbare leverancier/fabrikant en te verwachten lang plezier, schenk ik graag mijn vertrouwen.

Prijzen

Dynaudio Audience 122 euro 650,- per stuk
In zilver euro 700,- per stuk