Review: Legacy Audio Signature SE

Weet u het nog, auto’s van 20 jaar geleden? Voertuigen waarbij een 1.2 liter motor de kleinste inhoud was en de meeste mensen nog met 1.4, 1.6, 2.0 of zelfs nog meer cilinderinhoud rondreden. Vandaag de dag is dat beeld totaal anders.

Op de exotische modellen van de grote en gespecialiseerde merken na, zijn we voor veel normale auto’s inmiddels steeds meer aangewezen op mini 1.0 liter 3 cilinder motoren, aangevuld met een turbo. Hierdoor lukt het inmiddels zelfs al om 110 pk uit het motortje te wringen, maar toch. Luidsprekers hebben verhoudingsgewijs eenzelfde soort weg afgelegd. Van groot met relatief grote units zonder kunstgrepen, tot alsmaar kleiner en steeds vaker noodzakelijkerwijs actief en DSP gecorrigeerd. Ook hier lijkt het op het eerste gezicht allemaal tot heel behoorlijke prestaties te leiden. Totdat je dan weer een keer met de vroegere gang van zaken kennismaakt…

Legacy Audio Signature SE: spaarzaam

Achter deze gang van zaken bij auto’s, luidsprekers en nog veel meer andere producten, zit natuurlijk een hele duidelijke gedachte. Een hoger rendement gekoppeld aan het spaarzamer omgaan met onze aardse grondstoffen. Althans dat is wat ons allemaal wijs wordt gemaakt. Wat er echter niet bij wordt verteld, is dat dit offer tevens een verschraling van het aanbod en vooral ook een einde van het echte genieten betekent! Want om nog heel even bij het autovoorbeeld te blijven, moet zo’n kleine motor er ondanks zijn turbo wel veel harder aan trekken.

Daardoor creëer je onbewust of bewust(?) meer slijtage en een kortere levensduur voor de lange termijn. Vooral omdat hij absoluut gezien eigenlijk onder bemeten is voor zijn taak. Iets wat je vooral heel duidelijk merkt wanneer je weer eens de kans krijgt in een echte ouderwetse ‘voiture’ te rijden. Bij audio werkt het precies zo en moet een (piep)kleine luidspreker die toch goed lijkt te presteren er natuurlijk enorm hard aan trekken. Op het eerste gezicht of gehoor, lijkt het allemaal nog best goed te gaan. Totdat je dan op een dag weer met een ‘normale’ grotere, goed voor zijn taak berekende luidspreker wordt geconfronteerd.

Legacy Audio Signature SE: het merk

De ‘vleesgeworden’ personificatie van dit laatstgenoemde denken, is absoluut in het voor waarschijnlijk velen onder ons volslagen onbekende luidsprekermerk Legacy Audio verankert. De reden voor deze volledig andere denkwijze is eigenlijk heel eenvoudig. Legacy is een rasechte Amerikaanse fabrikant en één waarbij ontwerper en eigenaar Bill Dudleston al sinds de oprichting in 1983, samen met de uit Nederland afkomstige mede oprichter Jacob Albright de Amerikaanse waarden zonder compromissen vertegenwoordigd. Denk daarbij vooral aan groot, compromisloos en voorzien van het trotse ‘American way of life’ DNA.

Hoe trots en vooral hoe Amerikaans dit merk is, ervaar ik al snel wanneer ik het opvallend uitgebreide assortiment van deze nijvere fabrikant doorneem. Want systemen als het hoogtechnologische Dipool DSP gestuurde ‘V’ (183 cm hoog, 47,5 cm breed, 48 cm diep en 113 kg zwaar), de Whisper XDS en de nog steeds manshoge Aeris, zijn ondanks al hun kwaliteiten nu niet bepaald systemen die op voorhand de handen van de gemiddelde Nederlandse consument op elkaar zullen krijgen.

Dit wordt al langzaam anders en beter met de Focus XD en Focus SE modellen, terwijl bij het object van deze test in de vorm van de Signature SE, de aanvaardbaarheidsgrens waarschijnlijk net zal kunnen worden doorbroken. Voor liefhebbers van nog beter bij de ‘Nederlandse smaak’ passende afmetingen, gaat Legacy Audio met de Studio HD (Ä 2.300,- per paar) tenslotte door tot een werkelijk compact formaat monitorluidsprekers. Maar omdat ik graag weer eens een echt serieuze zonder natuurkundige beperkingen weergever wilde gaan ervaren, stelde Cliff Farhang van importeur Darius Audio het Signature SE model voor.

Legacy Audio Signature SE: de speakers

Hoewel het merk Legacy Audio voor de Nederlandse markt nog een volslagen onbekende is, weet het merk in de landen om ons heen al tientallen jaren bijzonder goed te scoren. Van gerespecteerde internationale websites als Home Theater en High Fidelity, Positive Feedback en Dagogo tot vakbladen als het Amerikaanse The Absolute Sound, het Tsjechische Audiodrom en het Franse Stéréo Prestige. Allemaal zijn ze zonder uitzondering bijzonder lovend en onder de indruk over de hoge geboden kwaliteit en 10(!) jaar garantie.

De Signature SE vormt bij dit merk duidelijk de ‘sweet spot’ binnen het thuisaanbod en wanneer ik de tien modellen uit deze serie stuk voor stuk bekijk, begrijp ik ook heel goed waarom. Met zijn 123 cm hoog, 30,5 cm breed, 35 cm diep en 53 kg zwaar bezit de weergever ongeveer dezelfde maten als bijvoorbeeld een Magico S3, Focal Electra 1038 BE en Dynaudio Excite X44. Door de gemiddelde Nederlandse consument wordt deze maat dus absoluut als ‘lekker groot’ (voor de liefhebber), tot zelfs wanstaltig groot en ‘deze komt er bij mij echt niet in’ betiteld. Toch zijn er gelukkig ook wel een serieus aantal verzachtende omstandigheden aan te voeren. Zo is het model in maar liefst negen verschillende afwerkingsvarianten verkrijgbaar, waarbij naast hoogglans zwart eindelijk ook weer eens uit hele fraaie en exclusieve houtfineersoorten kan worden gekozen.

Als tweede aspect is het al bij de eerste aanblik meteen duidelijk dat deze weergevers er toch heel wat beter uitzien dan de spreekwoordelijke ‘houten kist’. Vooral door het geraffineerd in facetvorm afschuinen van de zij- en bovenpanelen, wordt het afstraalgedrag door afname aan diffractie verbeterd en krijgt het model er een heel eigen en modern voorkomen door. Als laatste factor mag gezegd worden dat de afwerking bovengemiddeld goed overkomt. Het fineer ziet er fraai uit en is zonder zichtbare naden en met respect voor de lopende nerf vakkundig aangebracht. Het freeswerk is daarbij ook strak en precies uitgevoerd en eigenlijk zijn alleen de zes zwarte insteeknokjes om het bijgeleverde doekfront op zijn plaats te houden niet helemaal meer van deze tijd.

Het is één van de kleine punten die Nederlandse importeur Cliff Farhang van Darius Audio nog bij de fabrikant aanhangig zal maken om dit topproduct - want dat is het - nog beter te krijgen. Dat de Signature SE een substantieel grote luidspreker is, bewijzen ook de 5(!) luidsprekerunits van dit gesloten 4-weg systeem. Als ik mij niet vergis heb ik volgens mij in de 15 jaar dat ik inmiddels recenseer, zelfs nog geen luidspreker ter test gehad die over zoveel units aan de voorzijde beschikt. 

Complexe opbouw

Terwijl een 123 cm hoge en 35 cm brede baffle vol luidsprekerunits op zich al indrukwekkend overkomt, zijn het ook nog eens drie gecombineerde werkingsprincipes die het geheel nog eens extra complex maken. Oei, als dat straks in het gehoormatige deel maar goed gaat! Voor het hoog maakt Legacy Audio gebruik van een Dual Air Motion Tweeter van 2,54 cm met recht daaronder een 10 cm exemplaar die het middengebied voor zijn rekening neemt met soortgelijke constructie.

Eén enkele 18 cm zilvergrafiet conus met gegoten chassis bekommert zich om het middenlaag, terwijl twee 25,4 cm langeslag woofers met aluminium conus en wederom een gegoten chassis tenslotte als subwoofer dienen. Het gehoormatig naadloos samenstellen van dit soort gecompliceerde systemen vraagt bijzonder veel ervaring en vaardigheid van een ontwerper. Dat het in ieder geval op papier alvast dik in orde is bewijzen de statische specificaties. Wat namelijk te denken van een opgegeven frequentiebereik wat start bij 22 Hz en doorloopt tot 30 kHz bij slechts 2 dB! (@ 2,83V). Daar nog aan toe voegend een impedantie van 4 Ohm bij een prachtig waardevol rendement van 92 dB. Op zich logisch maar gezien de afmetingen en bezetting onbewust misschien wat bizar, is dat deze geweldenaar toch al overweg kan met stabiele versterkers vanaf 10 Watt en tot 300 Watt. Laag op de achterzijde van deze zeer solide uit MDF vervaardigde weergever gesitueerd, kom ik twee paar bi-wiring aansluitingen tegen van het betere soort.

Connectoren die geschikt zijn voor alle voorkomende bevestigingsmethoden en daarbij in dit geval voorzien zijn van zeer solide uitgevoerde koperen jumpers. Een opvallend detail zijn de twee kleine kiep/kantelschakelaars waarmee het hoog bij 10 kHz en het laag bij 60 Hz met 2 dB kan worden verzwakt. In het laatste geval stijgt daarbij ook de impedantie in beperkte mate, waardoor budget receivers net wat meer ademruimte krijgen. Zoals min of meer verwacht, wordt het leveringspakket tenslotte gecompleteerd met een viertal heel degelijke cones. Accessoires die net als spikes dienen om de definitie van met name het laag en middenlaag nog wat verder te optimaliseren.      

Ik weet niet hoe het u vergaat, maar als een groot luidsprekersysteem met twee grote woofers per kast mij aan staan te gapen, is een groots en gul lage tonen bereik toch het eerste waar je bewust aan denkt. Hoewel hier doorgaans altijd wel de nodige elektronica bivakkeert, is het ten tijde van deze Legacy Audio proeve van bekwaamheid werkelijk helemaal afgeladen. Praktisch voordeel voor deze test is dat er dit keer ook verschillende prijsbewuste oplossingen bij zitten en ook worden getoetst hoe allround deze Amerikanen in nu werkelijk zijn. Ongeacht de aansturing vallen een aantal aspecten vrijwel meteen op.

Zo blijken deze weergevers ondanks de vrij forse afmetingen, het grote wooferoppervlak en niet in het minst door de typische ‘the American way of life’ origine, ook heel goed bij meer modale ruimtematen vanaf zo’n 25 m2 tot hun recht te komen. Niets geen overvol, dreunend laag of dun midden en schril hoog, maar een uitstekend gebalanceerde weergave die verregaand als één mooi sluitend geheel presteert! Zonder meer een knappe prestatie als je alle verschillende materialen en werkingsprincipes van de units naast elkaar ziet. Toch is het uiteindelijk één enkel zeer belangrijk aspect, waarmee ik ook de intro van dit artikel ben gestart. Ik heb het dan over koppel en ultiem gemak.

Want met deze Legacy Audio Signature SE ben ik weer meteen helemaal terug bij dat typische gevoel wat je inmiddels vele jaren geleden ook kreeg bij het (mee-)rijden in een 2.0 liter of meer motor met al dan niet 4 of nog beter 6 cilinders. Het gaat dan niet om de hoogst haalbare snelheid of meest agressieve reactiesnelheid, maar om souplesse, gemak en grandeur. Al bij de eerste klanken van deze Signature SE luidsprekers, treedt meteen datzelfde gevoel op. Wauw, wat klinkt het laag en midlaag toch gemakkelijk, diep, sonoor en evenwichtig! Zelfbouwers die in de jaren negentig ooit het grote Vifa Basis zelfbouwpakket hebben gerealiseerd, weten nu meteen waar ik het over heb. Dit soort stabiliteit en gemak is gewoonweg nooit te bereiken met een 18 cm of nog kleinere woofer in een (relatief) compacte kast. Zelfs niet als deze volledig actief met DSP correcties wordt aangestuurd.

Maar ook de rest van het egaal en evenwichtig gepresenteerde spectrum mag er zeker zijn. Een eigenschap waardoor zonder veel voorkeur van letterlijk iedere muzieksoort genoten kan worden. En de integratie van de AMT hoog en mid units - is dat nog volledig onhoorbaar? Nee, uiteindelijk niet helemaal. Vooral in de ‘neutrale’ stand vind ik beide AMT units net iets te nadrukkelijk aanwezig. Hoewel dat aspect in een grotere ruimte minder zal opvallen dan in een meer compacte. Voor mijn situatie blijkt de -2 dB bij 10 kHz stand een ware uitkomst te zijn. Hierdoor wordt de totaalintegratie meteen een heel stuk beter en klinken de luidsprekers meer als één geheel, zonder dat ergens vervolgens hoorbare informatie of transparantie ontbreekt. Het laag mag van mij - mede bij gebruik van goede elektronica - in de neutrale stand blijven staan en hoeft niet te worden verzwakt. Waarbij het natuurlijk wel fijn is dat van deze mogelijkheid indien nodig gebruik kan worden gemaakt.

Conclusie

Het enige wat qua specificaties met een korreltje zout moet worden genomen is het rendement. Ik ben bekend met weergevers van 92 dB rendement, maar de Signature SE blijkt in de dagelijkse praktijk toch wel wat minder gevoelig te zijn. Denk daarbij eerder aan 88 a 89 dan 92 dB. Dat is substantieel lager maar wel nog steeds een hele mooie bruikbare waarde voor iedere moderne versterker.

Dit blijkt ook bij de dagelijkse praktijk volledig aan te sluiten. Want zelfs met goede en nog steeds behoorlijk betaalbare alles in één versterkers zoals de voortreffelijke Moon Neo Ace en North Star Design Blue Diamond, laten deze weergevers zich al van hun beste kant zien. Een prachtig voorbeeld om dit te illustreren is muziek van de Britse trip-hopband London Grammar. Een gezelschap dat met heerlijk gelaagd symfonisch aandoende nummers als Strong en Hey now afkomstig van het album If you wait, in 2013 zelfs de hitlijsten wist te bestormen. Weergegeven door deze twee giganten is bij deze muziek bijna sprake van een euforische zeggingskracht. Vooral door het diep doorlopende, goed gedefinieerde laag - waar het gesloten kastprincipe natuurlijk een wezenlijke rol in speelt - bloeit deze muziek meer op als ooit tevoren.

Samen met de dragende lage beats, wordt de hoofdrol echter ingevuld door de krachtige zangstem van zangeres Hannah Reid. Hierbij weet de Signature SE precies de juiste balans te treffen tussen vol en rijk enerzijds en open, luchtig en transparant anderzijds. Wanneer ik in kwaliteit omhoog schuif met een Mark Levinson No. 585 of mijn referentie Zanden 6000 buizenversterker, uit zich dit in een nog vloeiender en beter geïntegreerd hoog- en middengebied, is er nog meer gemak en een impact in het laag en blijkt het systeem letterlijk in staat om de ruiten vervaarlijk te laten rinkelen! Aangestoken door dit fysieke plezier, verdwijnt nog zo’n ‘ruitentriller’ in de schuiflade van het North Star Design 192 mk II cd transport.

Dit keer is het de Noorse zangeres Kari Bremnes die met haar schitterende doorleefde, pregnante zangstem op haar inmiddels al weer uit 1998 daterende album Svarta Bjørn, alle remmen losgooit. Meteen al bij het intronummer Sangen om fyret ved Tornehamn, zijn meteen weer die heerlijke fysieke en euforische kenmerken als voorbode waarneembaar. Wanneer het nummer gaandeweg steeds verder op- en uitbouwt en de diep roffelende drums, gitaaraccenten en keyboards het geheel een impact geven die met kleinere, zelfs duurdere systemen niet in deze mate haalbaar is, kan zonder meer van een bijzonder en geslaagd product worden gesproken. Klassiek, jazz en kleine bezettingen gaan op zich ook prima, waarbij vooral weer van de fraaie schaalgrootte kan worden genoten.

Maar voor de kritische luisteraar kan het dan bij vlagen soms wat aan tonale puurheid en natuurgetrouwe focussering ontbreken. Aansluitend zijn deze Signature SE’s ook niet het schoolvoorbeeld voor luisteraars die kicken op een enorme breedte en diepte. Natuurlijk is het er allemaal op zich wel en komt het totaalgeheel keurig los van de kast. Maar bekijk je het echt kritisch, dan kan het soms ook een beetje grover en ietwat diffuus overkomen. Maar ja, je krijgt nu eenmaal niets voor niets en een belangrijke plus is dat deze representanten naast audio, ook door hun grote bereik, gemak en probleemloos hoge belastbaarheid, enorm geschikt zijn voor home cinema toepassingen!

Legacy Audio Signature SE: conclusie

Een hele mooie Nederlandse entree van een internationaal al jaren bejubeld en bekroond high-end merk. Een naam behorende bij de galerij der groten van de high-end en daarvan al sinds 1983 deel uitmakend. Hoewel de hier geteste Signature SE één van de meest geschikte modellen van het merk voor de Nederlandse markt is, hebben we het hier wel nog steeds over een bovengemiddeld fors model. Als ik heel eerlijk ben, kan ik deze weergevers mede door de mooie belijning en alle geboden afwerkingsvarianten goed waarderen. Maar ik vrees ook dat het voor de willekeurige binnenhuisarchitect bijna een horrorscenario zal zijn.

Ook voor de ‘sterk interieurminimalisme minnende vrouw des huizes’, bestaat een gerede kans dat zij bij het zien van dit model pardoes met migraine achterover op de canapé zal belanden. Maar ja, net zoals er voor het ultieme autorijden nog steeds niets boven ‘cubic inches’ gaat, heb je voor een echt overtuigende (laag)weergave ook vandaag de dag nog steeds een flink wooferoppervlak in een grote kast nodig. Voeg daarbij het brede toepassingsbereik, de multifunctionele inzetbaarheid (audio en home cinema toepassingen), plaatsing vrij dicht bij achter- en zijwanden en een hele faire prijs voor de geboden kwaliteit en je hebt het hier een bijzonder sterk product. Weergevers die met name de zelfbewuste muziekliefhebber die nog baas is over zijn eigen denken en handelen en weet wat hij wil aan zal moeten kunnen spreken. 

Prijzen

Legacy Audio Signature SE (standaard finish) € 8.900,- p.p.

Legacy Audio Signature SE (premium finish) € 9.500,- p.p

Legacy Audio Signature SE (exclusive finish) € 9.900,- p.p.