Ayon Audio GyrFalcon: Gewichtige, luchtige luidsprekers

Hoewel ik de mij toebedeelde titel: “Ayon-specialist van Nederland” veel te ver vind gaan, is het wel waar dat ik in het verleden de nodige cd-spelers en versterkers van het merk in de handen heb gehouden. Zelfs met een digitale netwerkspeler kreeg ik te maken. Tot nu toe zijn Ayon Audio luidsprekers nooit aan de orde geweest, ook al maakte ik ooit in Oostenrijk (het thuisland van Ayon Audio) kennis met de Gecko monitorluidspreker. Blij verrast met de vraag van de importeur om met de GyrFalcon aan de slag te gaan, startte ik een nieuw project: het naar boven sjouwen van 102 kilo aan speakers in 18 kilo verpakking. Ofwel: zeven halve trappen lopen met twee dozen van elk 60 kilo.

Ayon Audio fabriceert al jaren luidsprekers in eigen beheer, zoals ik destijds met eigen ogen kon aanschouwen tijdens een bezoek aan Gratkorn. Daartoe is ooit een samenwerking aangegaan met ontwerper Stefan Fekete, die in een ver verleden de legendarische Lumen White luidsprekers ontwierp en die bovendien tot aan zijn veel te vroege overlijden in oktober 2010 samen met Frank Tchang van Acoustic System onder meer het merk Consensus Audio op de markt bracht. Tijdens dat bezoek in de winter van 2006 zag ik voor het eerst de speciale vorm die nog steeds een deel van de Ayon luidsprekers kenmerkt. De Gecko monitor was de eerste in die lijn, waarvan het licht gebogen front en de eveneens licht gebogen achterzijde net zo herkenbaar zijn als de naar binnen gebogen zijwanden. In de GyrFalcon zijn de conventionele Gecko-units vervangen door exemplaren met een keramische conus, gemonteerd in een forse vloerstaander, maar daarover later meer. Het idee van de speciale behuizing vindt zijn oorsprong in de automobielindustrie, in het bijzonder in de werking van uitlaatsystemen. In een uitlaatdemper kun je immers geen BAF of wol toepassen en toch dempt hij het geluid. De lucht achter de in beweging gekomen woofers versnelt eerst in de kast om vervolgens via een compartimentering in het achterste deel te vertragen. Daarna komt de lucht op dezelfde manier, maar dan gedempt in beweging, terug naar de conus, waarbij de vertraging op het punt zit waar de oorspronkelijke toon eindigt en het uitsterven begint. Op een watervaldiagram is die energie onzichtbaar. De mate van natuurlijke demping is zelfs gerelateerd aan het geproduceerde volume: hoe harder er gespeeld wordt, des te groter de demping. Speelt men zachtjes dan is de demping minimaal en wordt het hoge rendement behouden, net als alle microdetails die anders zouden verdwijnen in dempingsmateriaal. Het toegepaste filter mag in een zodanig afgestemde behuizing eenvoudig zijn en de aansturing is zelfs voor buizenversterkers bijzonder vriendelijk gemaakt. Stefan noemde het “Air Flow”, Ayon beschrijft het tegenwoordig als “inverted parabolic resonance correction system”. Om het laag te ondersteunen vinden we een forse basreflexpoort, vrij hoog aangebracht op de achterzijde van de behuizing.

GyrFalcon
De GyrFalcon is een driewegsysteem dat bestaat uit drie parallel werkende 7 inch woofers, elk met een rubber surround, een relatief grote 7 inch middentoonluidspreker, waarbij de conus is opgehangen in een geweven surround en voorzien van een tweetal dempers om opbreken boven de 5 kHz tegen te gaan. Daarboven zit een 1 inch tweeter, eveneens voorzien van dempers die in dit geval pas werken vanaf 37 kHz. Bij alle units is de conus vervaardigd uit keramisch materiaal, dat is beschermd met een gaasconstructie voor elke unit. Als alternatief voor de keramische tweeter is de GyrFalcon leverbaar met een diamant-tweeter. Zonder de kast open te maken is het niet met 100% zekerheid vast te stellen, maar ik eet mijn hoed op wanneer niet alle units uit de fabriek van de Duitse firma Accuton zouden komen. In 2006 werden de behuizingen nog gemaakt van gelaagde, gebogen esdoornplaten; tegenwoordig maakt Ayon Audio gebruik van composietmaterialen met een afwerking van esdoornfineer (maple) of Indisch appelfineer (tineo) en hoogglanslak. De kast kan ook worden gespoten in zwarte of witte pianolak. De systeemimpedantie is 6 Ohm en indien nodig met een eenvoudige schakelaar aan de achterzijde nog vlakker te maken voor buizenversterkers. Het rendement ligt op 91 dB/1 Watt/1 meter, zodat versterkers met een gering vermogen toch goed inzetbaar zijn. Niet zo verwonderlijk als je bedenkt dat Ayon Audio zelf de nodige buizenversterkers op de markt brengt. Ayon Audio gaat uit van tenminste 20 Watt om de luidspreker goed aan te kunnen sturen. Het frequentiebereik loopt van 30 Hz tot 40 KHz tussen 0 en -3 dB. Via een enkel uitgevoerde terminal gaat het signaal het wisselfilter in, om vervolgens via speciale bekabeling de units te bereiken. De kasten hebben met 120 x 25 x 45 cm forse afmetingen, waarbij de spikes niet zijn meegerekend. Aan de voorzijde komen twee grote spikes onder de kast, aan de achterkant maar één, die bovendien korter is. Daardoor helt de GyrFalcon licht naar achteren. Ondanks het gebruik van maar drie spikes staat de GyrFalcon stevig op zijn plaats, hetgeen mede te danken is aan het eigen gewicht van 51 kilo. De druk op de spikes is zó hoog dat de luidspreker langzaam in het harde hout van mijn Ikea snijplanken zakte, waardoor onderlegschijfjes noodzakelijk waren. Die Ikea Lämplig snijplanken gebruik ik uitsluitend om mijn eigen houten vloer te vrijwaren van beschadigingen en niet vanwege een betere (of slechtere) weergave.

Opstelling
Het opstellen van de GyrFalcon is geen kwestie van neerzetten en los gaan. Zonder de nodige aandacht zal de luidspreker waarschijnlijk niet optimaal presteren. De handleiding maakt (in het Engels) duidelijk hoe de GyrFalcon daarop getuned kan worden. Aanvankelijk klonken ze bij mij kaal en metalig, zonder dat de weergave helemaal los kwam van de behuizing. Als eerste heb ik de kasten heel licht ingedraaid richting de luisterpositie, daarna ben ik ze naar voren en naar achteren gaan schuiven, tenslotte kwamen de spikes er aan te pas en liet ik ze naar achteren hellen. Ondanks dat de luidsprekers op de grond gemeten nu maar 2 centimeter dichter bij de achterwand staan, is de weergave los gekomen en niet meer te herkennen. De gemiddelde afstand tot de achterwand is daardoor uitgekomen op 34 centimeter, de afstand tot de zijwanden is ongeveer 70 cm en de luidsprekers staan op het centrum van de baffle gemeten 220 cm uit elkaar. Ze zijn geplaatst op de lange zijde van een huiskamer die op het breedste punt 4,2 meter is en op het smalle deel 3,5 meter. De lengte is ruim 8 meter. Het systeem dat ik gebruik, bestaat zoals gewoonlijk uit een Strumento No.1 voorversterker en een Flight 50 eindversterker van het merk Audia. De digitale keten bestaat uit een NAD M50 digitale muziekspeler met een M52 harddisk-unit, daarachter een Esoteric D-07 DAC met G-03x Word Clock. Analoog vormt een Transrotor Super Seven de basis voor een SME arm met een Transfiguration Axia element, dat een HAT buizen-phonoversterker van signaal voorziet. Luidsprekerkabels en netsnoeren zijn afkomstig van Crystal Cable, digitale kabels komen van Apogee, analoge interlinks zijn van Crystal Cable (RCA) en Yter (XLR). Producten van Kemp Elektroniks zorgen voor een geschoonde energievoorziening. Vanwege de relatie tussen Ayon, Tchang en Fekete mogen ditmaal de vijf zilveren en één koperen resonator van Acoustic System aan de wanden van de luisterruimte niet onvermeld blijven.

Luisteren

Na dit lange verhaal is het tijd om te beschrijven hoe de Ayon Audio GyrFalcon luidsprekers presteren in mijn ruimte. Want alle techniek is slechts een middel om muziek weer te geven, zodat er van genoten kan worden. De zegeningen van streaming audio geven mij de beschikking over een 24bit/192kHz-opname van het Scottish Chamber Orchestra dat werken van W.A. Mozart uitvoert. De Ayon Audio GyrFalcon zet in mijn akoestiek het orkest op de lijn waar ook mijn installatie staat. Breed neergezet tot een halve meter buiten de luidsprekers, die zelf nèt niet helemaal uit beeld verdwijnen. Het blijft met de ogen dicht bepaalbaar op welke positie de twee mastodonten staan opgesteld. Het naar voren schuiven van de luidsprekers helpt dat te verbeteren, maar mijn akoestiek en leefruimte werken daarin tegen. De achtermuur valt wel weg, zodat er voldoende diepte in het geluidsbeeld zit. Met deze luidsprekers zit je niet op de voorste rijen van de zaal, maar zo ongeveer op rij 10 of nog wat verder naar achteren. De diverse secties in het orkest (strijkers, bassen, blazers) zijn duidelijk te onderscheiden in de opname, hetgeen te danken is aan de zeer schone en strakke weergave. De GyrFalcon is een uitermate transparante luidspreker, die snel reageert op impulsen en een heel lage eigen vervorming heeft. Ik mis wat kleine geluidjes in de detailweergave, die ik normaliter wel kan waarnemen met mijn eigen luidsprekers, die in dezelfde prijsklasse vallen. Terugkijkend op wat hier de laatste tijd aan luidsprekers heeft gestaan, valt de Ayon in dat opzicht niet uit de toon en kan individueel bijvoorbeeld trots zijn op zijn (of haar) vlakke frequentiecurve die behouden blijft in mijn luisterruimte.
Met de muziek die ik tot nu toe in veel verschillende genres draaide, is mij vooral de naadloze overgang opgevallen tussen de tweeter, de middentoner en de basunits. Daarbij laat de tweeter geen neiging tot scherpte zien. Het middengebied is op een fijne manier enigszins bevoordeeld ten opzichte van de basweergave, zodat het gros van de stemmen en instrumenten profiteert van de hoge kwaliteit van de middentoonweergever. Dat laat zich goed beluisteren op een demo-cd van Dali luidsprekers. De eerste track is van John Campbell die ‘Down In The Hole’ zingt. Hij heeft een diepe, krakende stem die op de Ayon wel wat borstkas mist, waar mijn akoestiek en de opstelling uiteraard mede een rol in spelen. Het komt de verstaanbaarheid zeker ten goede en de Ayon geeft de karakteristieke eigenschappen van de stem alle ruimte. Een groot voordeel van het strakke laag is, dat ik behoorlijk luid kan spelen zonder dat de buren last krijgen van een dreunende bas. Terwijl er wel degelijk lage tonen door de ruimte stromen. Want diep gaan de Ayon’s wel, je moet alleen geen orkaankracht uit die hoek verwachten. De plaatsing is wederom uitstekend en door het vermogen van de luidsprekers om transparant te blijven, loopt de weergave nergens dicht. Toon voor toon is hoorbaar en alles dat onder de noemer percussie valt, spat van de keramische conussen af. Een paar tracks verder kom ik uit op een live-opname van Jocelyn B. Smith met de titel ‘When I Need You’. Het piano-intro laat veel van de snaren horen, minder van het klankboord, wat u na mijn eerdere opmerkingen niet vreemd in de oren zal klinken. Jocelyn wordt op een bijzonder fraaie manier in de ruimte geprojecteerd, zodanig dat inderdaad sterke live-gevoelens worden opgeroepen. Pal vóór de band vinden we de dame, een band waarin weer het slagwerk een speciale voorkeursbehandeling lijkt te krijgen. Gortdroge drums, bol van de energie, snel en dynamisch. Een tweede stem wordt ook echt op een tweede plaats neergezet. Op een stevig volume spelend waan je je al snel tussen het publiek.

Geen twijfel
Die helderheid en transparantie met het strakke maar ingetogen laag heeft ook zijn nadelen. Een paar oudere cd’s, waaronder ‘The Other Side Of The Mirror’ van Stevie Nicks, zijn eigenlijk niet te draaien. De slechte opname wreekt zich en het lijkt eerder op een transistorradio dan op een hifi-systeem. Het is goed om te beseffen, dat in de studio werd geslapen en niet door de makers van Ayon Audio. De luidspreker en de keten daarachter zijn té goed voor de bagger die wordt aangeboden. Daarmee hoeven oude opnames niet generiek van de harde schijf gewist te worden, want Sting met zijn album ‘Nothing Like The Sun’ is wel heel fijn om te beluisteren. Met een optimaal verstaanbare Sting via de GyrFalcon middentoonweergevers. Of een mooi werk van Stina Nordenstam uit 1994, waar haar haast kinderlijke stem zacht en voorzichtig de nummers van ‘And She Closed Her Eyes’ zingt. Met heel soms alleen maar zachte geluidjes als begeleiding, soms wat lichte drums, bas of saxofoon, af en toe een tweede stem of achtergrondkoor. De vaak zware bas die het werk uit de noordelijke landen met regelmaat kenmerkt, vindt zijn weg op een meer bescheiden en passende manier via de zes woofers en de basflexpoort van de Ayons. Ik kan mij veel mensen voorstellen die hier heel gelukkig van worden, zeker in akoestisch lastige ruimtes of gehorige panden. Dat deze recensent niet zelf met ruim 100 kilo aan speakers van hot naar her reist om dat te bewijzen, zult u ondergetekende moeten vergeven. De track ‘Spanish Phases For String & Bass’ profiteert eveneens van deze basweergave, want als Stanley Clarke daar flink tekeer gaat is het juist de behouden definitie die de muziek interessant maakt, waardoor te horen is wat Clarke met zijn vingers doet, in plaats van alleen maar te verzwelgen in dreunende golven laag waarmee speakers te vermoorden zijn. Een waardige afsluiting lijkt mij op zijn plaats en in Keith Jarrett die ‘Time After Time’ speelt kan ik mij wel vinden. Subtiel slagwerk rechts, geplukte bas links, piano op de centrale plaats van het podium, zodanig dat Keith het aanwezige publiek inkijkt. Het publiek laat met regelmaat een klaterend applaus horen voor het trio. Over het feit dat de snelheid en transparantie van de GyrFalcon met dit soort jazzmuziek de luisteraars overtuigen, mag geen twijfel bestaan.

Conclusie
Luidsprekers beoordelen blijft een lastig gegeven, zowel voor de recensent als voor de lezer die waarschijnlijk in heel andere akoestische omstandigheden zal leven. Een ingeroepen paar extra oren deelde de Ayon-weergave in bij merken als Marten, Avalon en Lumen White, geen sinecure wanneer je als merk daarmee wordt vergeleken, alleen verlangen zijn en mijn oren in mijn akoestische omstandigheden een basweergave die wat meer druk kan leveren. Daarbij kan worden aangetekend, dat de kwaliteit die past bij het prijsniveau van de GyrFalcon, op alle andere gebieden zonder probleem nadrukkelijk aanwezig is. Denk aan het ongelofelijk strakke laag waartoe de weergevers in staat zijn, het transparante hoog dat nimmer uit de bocht vloog en de open weergave van het middengebied dat zoveel van de opnamekwaliteit prijsgeeft. Tel daarbij op de afwerking, het ontwerp van de behuizing met zijn specifieke akoestische eigenschappen, die gericht zijn op behoud van microdetails, en tenslotte de reputatie van de dure Accuton units. Dat geheel maakt dat u de Ayon zeker moet gaan beluisteren als u in deze prijsklasse gaat zoeken naar nieuwe weergevers. Zou ik de Ayon aan muzieksoorten moeten knopen, dan komt met name klassieke muziek naar voren en zeker jazz in kleine bezettingen. Voor stemmen mag de GyrFalcon eveneens langskomen. Bij een keuze voor een GyrFalcon moet een weloverwogen keuze voor de versterker meegenomen worden. De veelal lichte toon van Hypex klasse D-achtigen zie ik liever niet aan deze luidsprekers. Meer heil zie ik weggelegd voor buizenversterkers van Ayon of andere merken, met als bezetting EL34 of KT-120 buizen, maar ook zware klasse A bakken en de in het algemeen wat donkerder klinkende Engelse versterkers. Gezien het gunstig hoge rendement van het systeem hoeft u over het vermogen niet in te zitten, mijn 2 x 50 Watt is al ruim voldoende. Hoewel elke luidspreker altijd een zeer individuele keuze blijft, al was het maar vanwege de akoestiek waarin hij gaat werken, zijn er altijd aanraders te vinden. De Ayon GyrFalcon behoort tot die categorie vanwege zijn ingebouwde eigenschappen en snelle, droge, vervormingsvrije weergave.

Prijs
Ayon GyrFalcon in hoogglans maple+piano of tineo+piano € 14.800 per paar
Zwart of wit pianolak 25% meerprijs

www.hollandlink.nl
Tel: 0113-342290