Epson demonstreert kleurverschillen DLP en 3LCD-projectie

Ook al ben je ruim tien jaar wereldwijd marktleider op het gebied van projectoren, je kunt diezelfde markt nooit op zijn beloop laten. Je moet blijven innoveren om je concurrentie steeds een stap voor te zijn.

Dat weten ze bij Epson, dat het jaar is begonnen met de introductie van een flink arsenaal nieuwe projectoren tijdens ISE 2013. Verspreid over de eerste zes maanden van dit jaar verschijnen deze op de markt. Maar wij waren toch vooral benieuwd naar de demonstratie die het verschil tussen DLP en 3LCD zichtbaar moest maken.

Het is moeilijk de stand van Epson te ontwijken tijdens Integrated Systems Europe 2013. Het enorme blauwe gevaarte neemt een prominente plek in tijdens de beurs en trekt daarmee haast automatisch de aandacht van bezoekers. Al is de redactie van HiFi.nl heel gericht naar de stand van de Japanse wereldleider op het gebied van projectie gekomen. Want - zo is ons beloofd - we kunnen een inzichtelijke demonstratie over het verschil tussen DLP- en 3LCD-projectie krijgen.

Namens het in Amsterdam gevestigde Epson Europe worden we welkom geheten door Sander Bosman en Maarten Kuenen, respectievelijk marketing manager en business manager Benelux & Nordics bij het bedrijf. Epson Europe bedient niet alleen de Europese markt, maar ook het Midden-Oosten, Rusland en Afrika. En dat is te merken, want op het gezellige terras van de stand klinkt een mengelmoes van talen. Na een kennismakingsdrankje begeleiden Bosman en Kuenen ons naar de demonstratieopstelling die het verschil tussen DLP en 3LCD duidelijk moet maken.

Collega's Sander Bosman (midden links) en Maarten Kuenen (midden rechts)
met links Theo Wubbolts (HVT) en rechts Jochem Geerdink (HiFi.nl)

Tim Anderson, collega van onze gastheren, doet de presentatie. Hij vertelt allereerst dat projectoren met Digital Light Processing (DLP) beschikken over één chip die duizenden impulsen van gekleurd per seconde maakt. Het licht van de lamp wordt daarbij door rode, groene, blauwe en witte delen van een draaien kleurwiel gestuurd. Deze lichtimpulsen worden vervolgens weerspiegeld door het door Texas Instruments ontwikkelde DMD-apparaat, dat voor iedere pixel van het beeld een minuscule spiegel heeft.

Grootste nadeel van DLP is dat de hersenen van de kijker de individuele flikkeringen niet kunnen onderscheiden, waardoor de basiskleuren vermengd worden en daardoor niet natuurgetrouw worden weergegeven. Bij 3LCD doet zich dat probleem niet voor. Het systeem maakt namelijk gebruik van dichroïsche spiegels waarmee het witte licht van de projectorlamp wordt gescheiden in rood, groen en blauw licht.

Deze drie lichtkleuren worden vervolgens ieder door een eigen LCD-paneel gestuurd en via een prisma weer samengebundeld voordat ze op het scherm geprojecteerd worden. Daarmee wordt allereerst voorkomen dat toeschouwers kleurensplitsing, ook wel het ‘regenboogeffect’ genoemd, kunnen waarnemen, zoals kan gebeuren door projectie door een kleurwiel bij een DLP-projector. Daarnaast behaalt 3LCD een superieur lichtrendement van gekleurd licht. En dat is weer prettiger voor de ogen.

Tim Anderson doet de proef op de som

Tot zover de techniek achter de apparaten. Om een goede demonstratie te kunnen geven, heeft Epson zowel een 7500 lumen DLP-projector van een concurrent als een eigen 3LCD-projector met 7000 lumen geplaatst die hetzelfde beeld uitzenden. Anderson verzekert ons dat beide projectoren precies hetzelfde zijn ingesteld en gekalibreerd -we worden uitgedaagd er gerust zelf eens mee aan de slag te gaan op een terrein waar Epson geen 'thuisvoordeel' heeft, wat we graag eens doen-, maar het verschil op de schermen is niet minder dan verbluffend. Waar bijvoorbeeld rood bij de Epson projector ook echt rood is, lijkt het bij de DLP-projector haast bruin. Al is dat ook deels optisch bedrog, zo blijkt wanneer Anderson de lichtbron van de Epson projector dimt. Het roodbruin trekt langzaam iets bij richting een kleur die we rood zouden kunnen noemen.

Lumen voorbij

Dat de verschillen zo groot zijn, heeft volgens Anderson ook te maken met de lichtsterkte van de geprojecteerde kleuren. “Twintig jaar lang hebben we vastgehouden aan lumen, maar daarmee wordt eigenlijk alleen wit licht gemeten”, vertelt de Amerikaan. “Het vertelt de gebruiker niets over de helderheid van kleur. Tegenwoordig hebben we ook de beschikking over een nieuwe meetmethode, die Color Light Output, of CLO, wordt genoemd. Deze meet de drie primaire kleuren rood, blauw en groen.”

En dan blijkt ineens dat er enorme verschillen zijn in de kleurhelderheid tussen DLP en 3LCD, zo verduidelijkt de Amerikaan met en lichtmeter. Waar de DLP-projector weliswaar 7500 lumen in het wit heeft, blijft daar in kleur minder dan de helft van over: zo’n 3500 lumen. De 3LCD-projector van Epson heeft niet alleen 7000 lumen in wit, maar eveneens 7000 lumen in kleur. Zoals alle 3LCD-apparaten een gelijk witte en kleuren output hebben. “Het is absoluut raadzaam om bij de aanschaf van een projector je niet gelijk blind te staren op het aantal lumen. Informeer ook zeker even naar de kleurhelderheid.”

We begrijpen in ieder geval direct waarom Epson de 3LCD-techniek toepast in al haar projectoren. Tijdens ISE 2013 staat ook weer een aantal nieuwe modellen uitgestald, al richten deze zich toch vooral op de zakelijke markt. Dit zijn niet de projectoren die je thuis plaats om tv of een film te kijken of om te gamen. De nieuwe modellen zijn toch vooral ontwikkeld voor zakelijke toepassingen in bijvoorbeeld bedrijven, scholen of musea, maar daardoor niet minder interessant om eens even nader te bestuderen.

Tussen modellen als de EB-G6900WU en EB-G6800, vanaf juni verkrijgbaar, en de deze maand beschikbare Epson EB-G6650WU, EB-G6550WU, EB-G6450WU, EB-G6250W, EB-G6050W en EB-G6350, wordt onze aandacht vooral getrokken door de EB-1410Wi. Vooral vanwege de interessante demonstratie die wordt gegeven. Deze ongeveer 2300 euro kostende projector combineert namelijk verschillende presentatietoepassingen; het is feitelijk een projector, whiteboard en flipover ineen. Door middel van een speciale pen die communiceert met de projector, kan bijvoorbeeld op het beeld worden geschreven.

Het materiaal waarop geprojecteerd wordt doet daarbij niet ter zake, zo toont Kuenen door met de pen op zijn hand te tekenen. De projectoren kunnen ook aan elkaar ‘gekoppeld’ worden, zodat meerdere mensen tegelijk een presentatie kunnen geven. Dat wordt gedemonstreerd aan de hand van een spelletje boter-kaas-en-eieren. Misschien niet heel efficiënt vergaderen op die manier, maar als demonstratie in ieder geval uiterst effectief.

Kijk ook eens op onze Projectie Special

Om tot slot nog even terug te komen op het DLP Versus 3LCD-verhaal: Epson heeft ons uitgedaagd de test zelf eens te doen, en met projectoren met beide technieken aan de slag te gaan - bijvoorbeeld bij een hifi-dealer, in het bijzijn van geïnteresseerde lezers. Mocht dat je wat lijken, moet je hieronder (of via de redactiemail) zeker even reageren.