Afgelopen jaren heeft het succes van de DVD ertoe geleid dat de hoogtepunten uit de filmgeschiedenis breed toegankelijk werden. Er bleef desondanks nog wel wat te wensen, maar nu is er een belangrijk hiaat ingevuld: de cyclus van tien televisiefilms die Poolse regisseur Krzysztof Kieslowski maakte onder de verzamelnaam Dekaloog. De Tien Geboden, ééntje per film, zijn aanleiding voor indringende beschouwingen over de belangrijke levensvragen. 
De bij Moskwood verschenen box bevat zes DVD’s en een rijkgevuld boekje. Vijf schijfjes met twee films elk, en één met achtergrondmateriaal, te weten een documentaire over leven en werk van Kieslowski en een televisieprogramma waarin hij vragen van journalisten en kunstkenners beantwoordt. Beide extra’s hebben een hoog tempo. Er wordt snel en hoogdravend gepraat, de emoties lopen op.
Vooral Kieslowski’s stelling dat films de wereld niet veranderen, en dat hij ook nooit de bedoeling heeft invloed uit te oefenen op de dagelijkse werkelijkheid, roept heftige reacties op.
Kieslowski wil slechts zijn gedachten over belangrijke onderwerpen delen met de kijker. Dat wordt als defaitistisch gezien. Solidariteit bracht een groot vertrouwen in de maakbaarheid van de wereld in het Polen van rond 1990.
De films zelf hebben een aanzienlijk trager tempo dan de extra’s. Het zijn bedrieglijk eenvoudige vertellingen die een wereld aan associaties oproepen. Universele levensdilemma’s worden scherpzinnig aan de orde gesteld aan de hand van dramatische gebeurtenissen in alledaagse situaties. Het zijn tegelijk berichten uit een specifieke periode van omwenteling in Polen en algemeen herkenbare menselijke situaties. De films oogstten overal ter wereld een succes en betekenden de internationale doorbraak van Kieslowski. In eigen land vonden ze daarentegen een kritisch onthaal – men miste een heldere stellingname en boodschap. Men accepteerde niet dat de regisseur te intelligent was om zich tot simpele oplossingen te laten verleiden.
Twee van de films werden in een wat opgerekte vorm in de bioscoop uitgebracht onder de titels A Short Film About Killing en A Short Film About Love, films V en VI uit Dekaloog. Die eerste is een krachtig statement tegen de manier waarop de dood in films tot een alledaags cliché verworden is. Een man pleegt een moord en wordt als straf zelf ter dood gebracht. Beide processen worden traag en bijzonder onprettig in beeld gebracht.
Nu zijn het geen van tien bepaald feel good films. Kieslowski is niet het zonnetje in huis, maar weet wel op kernachtige wijze grote thema’s aan de orde te stellen, zonder te oordelen over de door hem en medescenarioschrijver Krzystof Piesiewicz gecreeerde personages. Vaak speelt het toeval een wrede rol, en worden situaties gespiegeld, zoals de dubbele moord in film V. Iedere film is gemaakt met een andere cameraman en met een eigen cast, al loopt er wel eens een lijntje uit het ene verhaal het andere binnen. De films verschillen mede daardoor in visueel opzicht, maar desalniettemin vormen ze een sterke eenheid. De muziek van Zbigniew Preisner is klassiek geworden, maar nooit meer zo subtiel ingezet als in deze films.
De films zijn mooi gedigitaliseerd. Op wat kleine beschadigingen na zien ze er gaaf uit, waarbij het subtiele gebruik van kleuren schitterend overkomt. Kleine smet is dat de dialogen niet altijd lipsynchroon zijn. Dit is een waardige uitgave van een hoogtepunt uit de filmgeschiedenis, een tijdloze cyclus van een maximaal gedreven filmmaker. Films om vaak opnieuw te bekijken.
Aanvullende informatie:
Polen, 1989/1990
Speelduur: 563 minuten + 124 minuten extra’s
Extra’s: Still Life; 100 vragen aan Krzystof Kieslowski
Beeld: 4:3
Geluid: Dolby 2.0
Uitgave: Moskwood
