Ayre AX-7E en CX-7E

Fast Horses

Een luisterbezoek, een paar weken geleden. Een set, die dermate goed presteert dat het luisteren ernaar uitnodigt de muziek centraal te stellen in plaats van het systeem dat slechts geluid voortbrengt. Een goede set mag nooit spectaculair klinken aldus mijn gastheer destijds, mag slechts muziek communiceren. Niets meer en niets minder zijn wij beiden van mening. Aan onze conclusie destijds moest ik vaker terugdenken in de periode dat ik een Ayre AX 7 versterker en een CX 7 CD speler bij mij te gast had, vergezeld van een complete set Transparent bekabeling en dito verdeeldoos.

Ook nu een complete setbespreking, dit keer uit de stal van Audiac, importeur van een aantal gerenommeerde merken waaronder Wadia, Thiel, Mark Levinson en Wilson Audio. Stuk voor stuk aansprekende merken met een hoge kwaliteitsstandaard. Temidden van al deze “grootheden” vindt het merk Ayre ook zijn plaats, zij het wat meer op de achtergrond dan zijn grotere en bekendere broers en zussen uit dezelfde renstal. Time for a change, vond men bij Audiac naarmate men zelf meer en meer gecharmeerd raakte van het prestatieniveau van de bescheidener paarden uit dezelfde stal. Vandaar de keuze van Audiac een complete set aan te bieden aan HiFi.nl met het verzoek kritisch het oor te luisteren te leggen en de set op zijn merites te boordelen.

Marketingverhalen.

Het merk Ayre bestaat sinds 1993 en vindt zijn oorsprong in de Verenigde Staten. Geestelijk vader van het Amerikaanse Ayre Acoustics is Charles Hansen. Een man, die, volgens de website van Audiac “Iemand (is, red.) die weinig heel laat van populaire marketingverhalen, en die meetgegevens en wijsheden van anderen aanzienlijk minder belangrijk vindt dan wat hij hoort.” Natuurlijk is de proof of the pudding in the eating, maar dit voor later.

In ieder geval vinden CD speler en versterker zonder veel gesjouw hun weg in mijn audiorack. Beide componenten worden geleverd met een eigen afstandsbediening. Een afstandsbediening is geschikt voor het bedienen van zowel de versterker alsmede enkele basale functies van de CD speler. Mocht men de CD speler in zijn geheel willen bedienen zal men ook de andere afstandsbediening moeten gebruiken.

Versterker en ook CD speler zijn look-a-likes, waardoor het even een korte inspanning kostte om te zien wat de CD speler is en wat de versterker. Overigens, complimenten voor de looks waaraan duidelijk te zien is dat er grote zorg is besteed aan het ontwerp en de afwerking.
Ook aan de binnenkant is de grootste zorg besteed aan kwaliteit en afwerking, de beide componenten in staat stellend zo goed mogelijk te presteren.

Ayre

AX 7 versterker

“You’ve got the looks”. Dit mag zeker wel gezegd worden van het uiterlijk. Enigszins nuchter en zakelijk maar desondanks stijlvol. Het dikke geborstelde aluminium front doet daarbij degelijk aan. Het ontwerp doet niet direct vermoeden dat het apparaat toch maar liefst twaalf kilogram aan de haak slaat. Ook onder de kap zit het goed: Geen terugkoppeling in het gehele circuit, hetgeen een goed basisontwerp vereist. De AX-7 is daarbij volledig gebalanceerd uitgevoerd, op de achterkant zijn twee gebalanceerde ingangen (XLR) te vinden alsmede twee normale (RCA) ingangen. Ook is een tape-out uitgang te vinden. Origineel (maar ook doordacht) zijn de aanduidingen achterop het apparaat. Elke ingang is aangeduid met een pictogram (planeet, ster, komeet en de wassende maan) in plaats van CD, AUX, etc. Wie zegt dat we na zoveel jaar nog steeds met een CD-speler spelen terwijl de ingang van de versterker gelabeled is met de letters “CD” ?

Voor het overige is het apparaat door het weglaten van een actieve voorversterkertrap zeer Spartaans uitgevoerd: geen balansknop, geen toonregeling, geen MONO-knop. Het eenvoudige display in blauwe cijfers is duidelijk leesbaar vanaf mijn luisterstoel (prima!) en kan indien met het wenst uitgeschakeld worden tijdens gebruik. De AX-7 telt vier ingangen: de ingangen die tijdens het spelen niet worden gebruik zijn volledig losgekoppeld van het systeem (signaal en nul). Elke bron die niet geselecteerd is kan zodoende in het geheel geen enkele invloed hebben op het signaal van de geselecteerde bron. Ongewenste aardlussen in het apparaat zijn daarmee ook vermeden. Duidelijk is dat Charles Hansen heeft ingezet op een minimalistisch ontwerp met korte signaalwegen. Tijdens de luistersessies zal dat een snelle weergave doen vermoeden met een goed gevoel voor timing.

CX 7 CD-speler

Zoals gezegd zijn CD-speler en versterker look-a-likes. Ook hier is weer dezelfde hoge afwerkingsgraad als de versterker op te merken. Aan de rechterkant van het front zijn de acht knoppen te vinden waar het apparaat mee te bedienen is. Het uitwerpen van een CD of het apparaat in de “aan” of “standby”-stand zetten vergt even wat concentratie bij de keuze van de buttons. Ik wil de keren niet tellen dat ik bij het wisselen van CD’s tijdens het gebruik van de speler per ongeluk op de “aan/standby” toets drukte. Wellicht zou het praktischer geweest zijn de twee buttons van plaats te wisselen.

De CX-7 lijkt een trend te volgen die reeds is ingezet bij andere CD-spelers. In plaats van een traditioneel CD-loopwerk is onder de kap een CD-ROM loopwerk te vinden, in dit geval van TEAC. Een Burr-Brown DF 1706 chip met een resolutie van 24 bits zorgt voor een upsampling van 44,1 naar 176,4 kHz. Aan de achterkant is een schakelaartje te vinden waarmee deze filtering enigszins naar smaak kan worden aangepast (sharp- of slow low-pass). Deze twee standen worden de “Measure” of “Listen” mode genoemd. In de praktijk lijkt het verschil tussen deze twee standen amper waarneembaar. Gedurende luistersessies heb ik voor de stand “Listen” gekozen.
Een tweede Burr-Brown PCM1738 filter samplet het muzieksignaal op van 176,4 kHz naar 1,4112 Mhz. Deze is op zijn beurt rechtstreeks gekoppeld aan een 8-tal AD 844 Opamps met een stijgtijd van maar liefst 2000V/ms. Ook hier heeft de ontwerper de kunst van het weglaten met succes toegepast: koppelcondensatoren en een DC Servo ontbreken. Het hele circuit kent, net als de AX-7 versterker, geen terugkoppeling.
Net als de AX-7 versterker is de CX-7 volledig gebalanceerd opgebouwd. Naast de twee gebalanceerde XLR-uitgangen is het apparaat ook voorzien van twee “normale” RCA uitgangen. Een AES/EBU digitale uitgang is ook aan de achterkant te vinden. Deze kan naar believen worden uitgezet met een kleine schakelaar aan de achterkant.

In de praktijk blijkt de CX-7 heel eenvoudig te bedienen op het kleine aandachtspuntje na wat ik hierboven benoemde. De standaardfuncties zijn al te bedienen via de afstandsbediening van de AX-7 versterker (heel handig!). Voor wie de bediening van de CD-speler via deze afstandsbediening wat magertjes vindt kan de afstandbediening gebruiken die meegeleverd is met de CD-speler en waar meer functies mee te bedienen zijn. Helaas zijn beide afstandsbedieningen van het type “El Cheapo”, zeker niet representatief voor de marktsegment  waar het merk zich in bevindt. Gelukkig hebben de ontwerpers van Ayre dit ook wel in de smiezen gehad en kan de veeleisende consument, tegen meerprijs van ongeveer 300 euro een fraaie afstandsbediening uit geborsteld aluminium krijgen.

Transparent

Om de set goed tot zijn recht te laten komen werd de set geëquipeerd met bekabeling van Transparent, ook te vinden in de Audiac stal. De stroomvoorziening neemt men bij Audiac zeer serieus, hetgeen blijkt uit het inzetten van de Powerbank Euro 6 verdeeldoos van waaruit de AX-7 alsook de CX-7 van stroom worden voorzien. Dit robuuste blok is voorzien van een High Performance Powerlink snoer waarmee het blok aan het net wordt aangesloten. De uitgangen zijn volledig los van elkaar gekoppeld zodat de componenten elkaar niet kunnen “zien”, laat staan beïnvloeden. Uitermate handig is de indicator die oplicht als het blok onjuist gepolariseerd met het net is verbonden.
De Reference Powerlink werd gebruikt om de versterker van stroom te voorzien. De CD-speler werd in eerste instantie voorzien van een eenvoudiger netsnoer, de Powerlink Super maar werd later vervangen door de Reference Powerlink die ook toegepast werd bij de versterker. Daarover later meer.
CD-speler en versterker werden geheel gebalanceerd verbonden met de Balanced Music Link, De versterker werd door middel van een 2 maal 3 meter set Music Wave luidspekerkabels met mijn ProAc Studio 150 luidsprekers verbonden.

Musica

Voordat er serieus geluisterd werd besloot ik de set, die hagelnieuw uit de doos kwam, voldoende tijd te gunnen om ingespeeld te raken. De eerste kennismaking met de set een week later bracht enigszins ambivalente gevoelens met zich mee. De indruk van een “schoon” geluid, mooi gepolijst. Duidelijk zonder “eigen karakter”. Maar ook niet een combi die de zanger, de pianist, de rocker of de drummer in me naar boven bracht. Daarvoor klonk het allemaal wat te netjes, te zuiver. Een kleurenpallet dat me, zogezegd, alle grijstinten van het spectrum liet tonen maar de overige kleuren daarbij enigszins vergat. Kleuren die zo wezenlijk zijn bij het overbrengen van de muzikale boodschap bij de ontvanger ervan.

Gaandeweg de weken erna ontwikkelden zich de kleuren echter in volle wasdom. Loreena McKennitt laat haar zangkunsten horen op haar CD “Elemental” (Quinlan Road Limited Records, opname uit 1985). Daar waar het een paar weken geleden leek alsof ze met tegenzin stond te zingen, emotieloos, ongeïnteresseerd, krijg ik nu ongeveer de tranen in de ogen als de zachtste timbres in haar stem me diep van binnen beroerden. Daar waar mijn Densen versterkers stemmen voorzien van een nauwelijks aanwezig maar desondanks duidelijk waarneembaar hard (transistor) randje slaagt de ontwerper Charles Hansen met verve in de versterker in zijn geheel te ontdoen van welke transistorsound dan ook. Stemmen zijn natuurlijk, vloeiend. Raken je snaren van binnen en beroeren je.

Pat Metheny, Secret Story (1992, Geffen Records). Een van mijn favoriete CD’s, in mijn beleving een klassieker. Mooie symfonische jazz, een fantastisch mooie opname maar een gruwel voor mindere systemen. Hier valt te horen dat de combinatie uiterst zorgvuldig en beheerst te werk gaat. Saai? Nee, zeker niet! Wie goed luistert, ervaart gewoon dat de combi de muziek laat spreken en zichzelf volledig wegcijfert ten faveure van de muziek. Ook als er heel veel gebeurt in de muziek (track 4, Finding and Believing) houdt de combinatie de volledige controle waar mindere systemen het overzicht tijdens de drukke passages de neiging hebben om dicht te slibben. Het strikt neutrale, welhaast zakelijke karakter voert hier weer de boventoon, alsof de combinatie placht te zegen “don’t mind us, it’s the music that counts”.

Metropool.

Zoals aangegeven was de set volledig geëquipeerd met Transparent bekabeling. CD-speler en versterker zijn geheel gebalanceerd verbonden met de Balanced Music Link. Benieuwd naar het prestatieniveau van de normale RCA uitgang moest de Transparent kabel tijdelijk plaatsmaken voor mijn eigen Harmonic Technology Pro Silway Mk II kabel. Toch geen onaanzienlijke kabel die in mijn eigen set meer dan naar volle tevredenheid presteert en voor meer geld van eigenaar verwisselt dan de Balanced Music Link. Met alle respect voor mijn eigen Harmonic cable was dat wel even schrikken. Zeker, het vloeiende karakter, het transparante hoog, de sublieme weergave van de kleine texturen in de muziek, al die zaken waar ik destijds voor viel toen ik besloot de trotse eigenaar te worden van de Harmonic cable, het was allemaal daar. Maar wat komt het snelle en bij vlagen dynamische gitaarspel van het Rosenberg Trio op de CD Caravan (Verve, 1994) mooi tot zijn recht wanneer de Transparent Music Link wordt aangesloten terwijl het via de Harmonic allemaal wat te gelikt, bij vlagen soms levenloos klinkt.

Hetzelfde bij Hans Dulfer op zijn CD Big Boy (EMI Records, 1994). Het imaginaire verkeer in de stad op het nummer “Streetbeats” lijkt rustig en ordelijk zijn weg te vervolgen in het centrum van de stad als de Harmonic kabel is aangesloten. Als de gebalanceerde Transparent kabel CD-speler en versterker met elkaar verbindt krijg ik plots de indruk beland te zijn in het hart van een bruisende metropool als het krachtige het nummer de woonkamer instroomt. Mijn conclusie is ook snel gemaakt. Als men overweegt deze combinatie samen te beluisteren doet u zichzelf dan een groot plezier en verbind beide componenten gebalanceerd, alstublieft.

Stroom

Dat men een adequate stroomvoorziening en schone stroom zeer serieus neemt bij Audiac blijkt wel uit het stekkerblok en de netkabels waarmee de set aan het landelijke stroomnet aangesloten werd. Juist daarom vond ik de keuze de Cd-speler te voorzien van een eenvoudiger netkabel (de Powerlink Super) dan de versterker (Reference Powerlink) vreemd. Wat fout gaat bij de bron kan later in de set niet meer hersteld worden. Het fragiele muzieksignaal moet zo zuiver mogelijk arriveren bij de versterker. Hier moest mijns inziens nog een aanzienlijke wist te halen zijn. Daarom besloot ik niet verder te recenseren totdat de CX-7 zou worden voorzien van dezelfde netkabel als waar de AX-7 versterker van stroom mee werd voorzien. Na de kabel voldoende tijd te hebben gegeven goed ingespeeld te geraken werd het tijd voor vergelijkend warenonderzoek. En, beste lezers, het verschil was niet onaanzienlijk. Loreena McKennit verdwijnt weer in de Cd-speler. Duidelijk is te horen dat het systeem weer wat vloeiender klinkt dan een paar weken geleden terwijl het kleurenpallet ons vollere kleuren toont. Versterker en Cd-speler nemen kennelijk de tijd om goed ingespeeld te geraken.

Time for a change: de Powerlink Super wordt vervangen door de Reference Powerlink. De eerste indruk was meteen raak. Wat een flinke stap voorwaarts! Wat direct opviel was de enorme winst die aan beide kanten van het tonale spectrum behaald werd. Het hoog lijkt opeens volledig op te lossen. Daar waar de allerkleinste texturen door de Powerlink Super enigszins versmeerd lijken worden ze via de  Reference Powerlink met alle nuances weergegeven. Ook het laag lijkt beter in staat de muziek, die met nog meer gemak uit de luidsprekers vloeit, te dragen.

De afbeelding van de ruimte is al meer dan goed te noemen als de Powerlink Super aangesloten is. De Reference voegt daar nog duidelijk een dimensie aan toe en trakteert de luisteraar op een enorme ruimte waarin elk instrument, elke stem zijn eigen plaats heeft in het virtuele podium dat ongeveer tot op de vierkante millimeter wordt uitgetekend. Loreena is daarbij duidelijk een stap naar voren gekomen. Haar stem lijkt kleiner te zijn maar lijkt nu wel volledig los te staan van de donkere achtergrond. Cd na cd verdwijnt in de speler als ik de CX-7 beurtelings aansluit via de Powerlink Super en de Reference Powerlink. Telkens is mijn conclusie hetzelfde. Het wachten op de Reference kabel is zinvol geweest. De stap die men hiermee maakt ten opzichte, binnen zijn prijsklasse overigens uitermate goed presterende, Powerlink Super kabel is aanzienlijk. Wilt men het beste uit de CX-7 halen is het zeker waard nog even door te sparen.

Conclusie

Soms blijkt het geheel meer te zijn dan de som der delen. Deze gedachte formuleert zich onwillekeurig in mijn hoofd als ik de tijd probeer samen te vatten die ik door heb mogen brengen met dit span uit de renstal van Audiac. Twee mooie volbloeden die elkaar feilloos aanvoelen. Fast horses met een feilloos gevoel voor ritme en timing. Maar ook zonder een uitgesproken eigen karakter en datgene doen waar ze al die tijd voor getraind zijn. Iets dat in het muzikale domein alleen maar toe te juichen valt. Aficionado’s van systemen die een duidelijke eerste indruk van hun signatuur achterlaten zullen wellicht minder gecharmeerd zijn van het neutrale karakter van deze twee volbloeden. Maar neem de tijd om ze beter te leren kennen en ervaar het enthousiasme en de zorg waarmee deze twee het muzikale spel zo onvervalst, levensecht en kleurrijk vertalen. Een aanrader.

Setinformatie en prijzen:
Ayre AX-7E  Versterker :  3650 euro
Ayre CX-7E : Cd-speler: :  3650 euro

Verdeeldoos:    Transparent Powerbank 6: 1290 euro
Netsnoer:    Transparent Powerlink Super 2 meter:  498 euro
Netsnoer:    Transparent Reference Powerlink:  890 euro

Gebalanceerde Interlink Transparent Balanced Music Link:  465 euro
Luidsprekerkabel  Transparent Music Wave 3 meter paar:  517 euro

Meer informatie: 
Audiac
Newtonbaan 4
3439 NK  Niewuwegein
www.audiac.nl