Sumiko Blue Point

Het recenseren van pick-up elementen geeft slechts een globale indruk van het kunnen en de klank van een element. Immers in geen andere opstelling binnen de audio vormt een element zo sterk een combinatie. Met een loopwerk, een arm, de bekabeling en een phono versterker, waarbij elk onderdeel mede klankbepalend is. Toch geven we recensies van elementen om algemene eigenschappen en een indruk weer te geven. En omdat analoge weergave nog niets heeft ingeboet aan kwaliteit en pure muziekbeleving. Ditmaal een Sumiko Blue Point Special EVO III die vooral excelleert in detailweergave.


Blue Point Special EVO III

Het is een hele mond vol zoals fabrikant Sumiko het element heeft genoemd. Sumiko is de USA distributeur van audiomerken als Pro-ject en SME en verder elektronica en luidsprekers. Sumiko elementen worden in opdracht van Sumiko USA vervaardigd in Japan. Waar blijft in de verborgenheid. De Blue Point Special EVO III is de nieuwste versie van de Blue Point die in diverse gedaanten zijn sporen heeft verdiend. De huidige versie is wederom een high output moving coil met een spanningafgifte van 2,5 mV aan 47 kOhm. Een compliance van 12 x 10-6 cm/dyne en een eigen gewicht van 8,3 gram maakt het element geschikt voor armen met een gemiddelde effectieve massa van 10 tot 11 gram. Zoals de Pro-ject 9 en 9c of Rega armen als de 250, 300, 600, 700 en 1000. Toepassing van te lichte armen brengt de resonantiefrequentie teveel omhoog. De optimale naaldkracht is ongeveer 2.0 gram. Grenzen zijn 1.7 tot 2.1 gram. De naaldvorm is elliptisch met een afronding van .3x.7 micrometer. De diamant is te vinden aan het eind van de aluminium cantilever. Ten opzichte van de vorige Blue Point Special is de naaldvorm iets kleiner, de compliance lager, het eigen gewicht lager en het frequentiebereik, dat loopt van 12 Hz tot 50 kHz, wat groter. Meegeleverd met het element zijn schroefjes, een borstel en een schroevendraaiertje. Netjes verpakt in een houten doosje.

De Sumiko Blue Point Special EVO III is een high output MC. Daar kleven voor- en nadelen aan. Persoonlijk ben ik een aanhanger van de MC techniek, die ik prefereer boven MM (moving magnet) vanwege de directheid en de klank. Een MM is vaak rustiger en gematigder. Minder extreem naar de uitersten van goede en slechte kanten die in de opname verborgen zijn, vergevingsgezinder. Wie een MC in het hart sluit kan slechts met grote moeite terug naar MM weergave. Nadeel van MC is de lage spanning die het element afgeeft. Vroeger was dat problematischer, transistoren ruisten teveel en buizen konden helemaal niet omgaan met waardes tussen de 0,1 en 0,5 mV. Dure step up trafo’s waren noodzakelijk. Een high output MC kent de ruis en bromproblemen niet en werkt aan de ingang van elke phonotrap, ook die van goedkope versterkers of buizenversterkers en maakt daarmee het MC element bereikbaar voor een grotere groep luisteraars. Daar staat helaas tegenover dat de zwaardere spoelen met meer windingen minder goed in staat zijn het ultieme uit de opname te halen. Het is een kwestie van compromissen sluiten: meer elektronica in de keten met extra versterking (meerkosten en enige aantasting van het signaal) of genoegen nemen met een kwalitatief mindere bron die minder problematisch aansluit.

Als je het element bekijkt bekruipt de angst je dat een onhandige haal met een stofdoek het einde betekend van diamant en cantilever. Die steken ver naar voren uit het spoel- en magneetsysteem dat geen behuizing heeft. Je kijkt recht in het systeem. Voorzichtigheid is geboden, zeker bij het monteren. Gelukkig heeft Sumiko er voor gekozen om schroefdraad te tappen in de bevestigingsplaat zodat rommelen met moertjes niet hoeft. Wie liever niet zelf een element monteert kan dat uiteraard door de dealer laten doen. Voor de 299 euro die de Blue Point Special EVO III kost mag u dat kosteloos verwachten.


Inbouw

Inbouw vond plaats in een Pro-ject 9c carbon arm die vast gemonteerd is op een Garrard 301 loopwerk met een DIY console. Op het plateau van de 301 ligt een Loricraft kurk mat, op het vinyl drukt een Transrotor puck. Het kabeltje naar de Van Medevoort PHM3 phono versterker is een Siltech Mxt New York. De PHM3 staat ingesteld op MM elementen wat een ingangimpedantie van 47 kOhm garandeert. De versterkingsfactor is 100x. Vanaf de PHM3 ga ik met een Crystal Connect kabel naar de voorversterker c.q. geïntegreerde versterker. Gebruikt zijn een Marsh Sound Design set en een Van Medevoort MA240 om Focal-JMlab Electra 927 Be luidsprekers aan te sturen. Later is er een set Trigon Dwarf mono eindversterkers ingezet om de Marsh A200s tijdelijk te vervangen. Uiteraard staat de totale set-up opgegeven onder de recensie zelf.

Muziek graag

Na het monteren van het element, waarbij zorg is besteed aan het minimaliseren van de fouthoek, de afspreekhoek op 20 graden is gezet en de naaldkracht is ingesteld op 2 gram, moet het inspelen beginnen dat ongeveer 40 draaiuren in beslag neemt. Natuurlijk kan ik het niet laten toch even naar "net uit de doos" te luisteren, waar ik snel van terugkom. Na ongeveer 10 uur komt het element tot leven en bloei, maar 40 of meer uur moet je echt wel vol maken. De Garrard draait braaf zijn rondjes terwijl ik de tijd besteed om naar CD’s te luisteren en telkens van plaatkant te wissel tijdens het proces.

Dan gaan de referentie LP’s op de mat en start het luisteren. Gewend als ik ben aan een Benz Micro Glider L2 vallen een paar dingen al snel op: De Sumiko gaat minder diep in het laag, levert behoorlijk veel details, klinkt aangenaam en fris, is open, vriendelijk voor stemmen en vriendelijk voor licht gesleten platen. Een voorbeeld daarvan is "Day time, night time" van de Anita Kerr Singers. Een plaat met een zeer hoog Willem Duys gehalte. De nostalgie roept beelden op van Muziek Mozaïek. De stemmen van de leden van de Anita Kerr Singers spreiden eenvoudig uit tussen en buiten de luidsprekers. Het orkest dat op de achtergrond staat is plat en zonder diepgang opgenomen. Duidelijk is dat de producer de nadruk legde op de zangers. Hetgeen in de diepte waar te nemen is.

Nog verder versleten is "Love over gold" van Dire Straits. Ooit opgepikt voor een gulden op een rommelmarkt. Tijdens de muziek valt het ruisen en kraken weg, tussen de tracks baant de diamant zich door putten en butsen. Moderne elementen als de Sumiko weten slijtage en ruis naar de achtergrond te brengen door toepassing van moderne naaldvormen. Een reden te meer oude elementen aan de kant te leggen en op zoek te gaan naar een nieuwe. De puntigheid die elke Dire Straits opname kenmerkt springt naar voren. Lekker fris en losjes klinkt het ruisen van percussie en staat de gitaar van Knopfler prominent op de voorgrond. De zwakke kant van de Sumiko is het laag wat duidelijk minder pakkend en drukkend is dan wat mijn Benz doet en wat vroeger een Goldring in dezelfde arm deed. Heel af en toe is de helderheid van de Sumiko "over-the-top", wat benadrukt lijkt door de lichtvoetigheid in de lage frequenties. De stem van Knopfler ben je daardoor na lang luisteren zat. Aan dynamiek geen gebrek en details komen onder een vergrootglas vandaan. Sfeervol weergegeven zoals je zeker mag verwachten van een element van 299 euro.

Mary Black’s opnieuw uitgegeven opname "By the time it gets dark" brengt een krachtig pianospel ten gehore. Het is een eerlijke weergave van Mary Black’s stem die ik waarneem. De soms complexe opbouw van de opname komt niet helemaal uit de verf en warmte in de stem zou duidelijker aanwezig mogen zijn. Over het geheel genomen kan je niet anders dan constateren dat er muziek weerklinkt. Genoeg in balans om een mooie set achter de platenspeler te zetten. Zou het element nog wat meer de sfeer en emotie neer kunnen leggen dan raakt hij aan de veel kostbaarder low output elementen van andere merken. De detailweergave is dik in orde. Net zo als het vermogen drie dimensies op te roepen in het beeld dat geschapen is. De MA240 van Van Medevoort laat dat bijzonder goed naar voren komen. De versterkers is daar een meester in.

Van wereldmuziek op 180 gram naar jazz op een LP van meer dan 25 jaar oud. "We get requests" van Oscar Peterson is en blijft voor mij een meesterwerk dat keer op keer bewijst hoe goed de LP eigenlijk is. Dit ligt de Sumiko buitengewoon goed. Luister zelf maar naar het zingen en het gemompel waarmee Ray Brown zijn basspel begeleidt. Ik ken elementen die dat zingen niet laten horen. Oscar speelt piano die netjes tussen bas en percussie een vaste plek heeft. Percussie aan de linkerkant doet veel moeite te laten horen dat de bekkens met ringetjes zijn uitgerust. Wie dat nog beter wil waarnemen moet het dubbele bedrag uit gaan geven voor een element.

Mijn liefde voor het Franse chanson mag als bekend worden verondersteld. Juliette Gréco is daar een vaste vertolkster van in mijn huis. Dit is eveneens een heruitgave op 180 gram maagdelijk vinyl. Haar muziek, die is opgewekt met de spoelen van de Sumiko bewegend in het magnetisch veld, doet je de set vergeten en voert je mee naar Parijs en omstreken. De stem van Gréco betrekt je in de opname zelf. Dwingt je tot luisteren. Vaagt de techniek van een opstelling naar de achtergrond. Dat nog meer sfeer mogelijk is en meer Parijse broeierigheid, speelt in het achterhoofd tot de liefde voor muziek die gedachte verbant en de Blue Point Special EVO III je totaal in zijn greep heeft.

Klassieke muziek tenslotte kenmerkt zich wederom door de detailrijke, puntige en accurate weergave. Een voorbeeld daarvan zijn de "Brandenburgische Konzerte" van Bach, uitgevoerd door The Academy of St. Martin-in-the-fields. Ik heb mij laten vertellen dat eerdere versies van de Blue Point Special wel eens hard en met teveel hoog weergaven. De EVO III doet dat totaal niet op klassieke werken (noch bij pop of jazz). Het evenwicht tussen helderheid en vloeiende weergave is erg goed neergezet. Solisten krijgen de ruimte waar zij dat verdienen, het orkest heeft kracht en overwicht op andere momenten. Vier plaatkanten lang boeit Bach in deze opstelling die klassiek spannend en levend maakt.


Yes

Sumiko heeft met de Blue Point Special EVO III voldaan aan de verwachting die gesteld mag worden aan een element van 299 euro. Opvallend goed is de detailweergave en het oproepen van een driedimensionaal beeld. De klank is evenwichtig en lichtvoetig. Helder en transparant. Daarin steekt de EVO III uit boven de concurrentie. Naar de andere kant gemeten ontbreekt het aan diep laag dat krachtig neergezet kan worden. Of is de weergave soms zo eerlijk dat een stem (Knopfler) na langere tijd vermoeiend is of dat een laatste stuk sfeer (Gréco) ontbreekt. Mogelijk is de laagweergave te verbeteren met een ander type arm of platenspeler. Het inbrengen van sfeer is minder eenvoudig. Op de keper beschouwt is de EVO III gewoon een zeer prettig element dat thuishoort tussen de top in zijn klasse. Wie beter wil zal de flappentapper hard nodig hebben. Andere klank is realiseerbaar met prijsgenoten die meer laag bieden. Helaas vaak ten koste van datgene waarmee de Sumiko uitsteekt boven het maaiveld; de gedetailleerde, stressvrije, open, muzikale weergave waartoe hij ruim in staat bleek.

Importeur:
Joenit
Brusselsesteenweg 283
2800 Mechelen
België
Tel 0032 15 285585
E-mail: info@joenit.com
Web: www.joenit.com