Anatek Audio A50

Anatek Audio A50 geïntegreerde versterker - Britannia rules the waves

Noemt u mij één audiofiel in hart en nieren van mijn leeftijd die niet heeft gehoord van Sugden, Radford, Leak, Croft, Musical Fidelity of Quad. Dan noem ik u duizend audiofielen van een willekeurige leeftijd die nooit gehoord hebben van Anatek Audio. En er misschien ook nooit van zullen horen. Omdat Anatek niet behoort tot de gevestigde fabrikanten, maar bescheiden vanuit zuidoost Engeland opereert. En nog niet eens lang, al dateert de eerste opzet van het A50 ontwerp uit 1997. Toen ik voor het eerst iets las over Anatek was mijn reactie lauw in de verwachting dat het merk zich zou beperken tot de lokale markt in Engeland. Je leest dan wat gemakkelijk over een artikel heen, het is toch niet te koop. Tot een Nederlandse importeur ons benaderde en het tot nu toe enige exemplaar aanbood dat aan deze kant van de Noordzee beland is. De A50 staat daardoor in de huiskamer voor een recensie. Nieuwsgierig begin je aan de test. Om even later aan je hoofd te krabben. Om na twee weken hebberig te zijn. Lees hoe Engeland opnieuw de macht in de audio wereld wil grijpen.

Class A Sonics

De Anatek A50 is ontworpen in de streek rond Brighton UK, een proces waarbij onder andere Clive Read betrokken was, samen met de manager van Sevenoaks in Brighton. Hij wordt gebouwd bij Keith Audio Ltd. Een firma in Sussex die zich bezig houdt met het vervaardigen in opdracht van elektronische apparatuur (OEM). Handig om dat zo te doen, want Keith Audio Ltd. bezit assemblage lijnen (de A50 wordt grotendeels met de hand gebouwd), soldeerstraten, eindcontrole, inkoop en een logistiek apparaat waar een individu geen mogelijkheid toe heeft. Het uiterlijk van de A50 is weinig spannend. De bekende zwarte kast met een aluminium front. Daarop een keuze schakelaar, een tape monitor, volume en aan/uit. Een blauwe led geeft aan dat het apparaat in werking is, twee rode led’s gaan branden als de beveiliging wordt aangesproken. De achterzijde laat het bekende rijtje ingangen zien, zeven in totaal, een tape out en twee eenvoudige maar effectieve luidspreker aansluitingen. De kast staat op vier plastic voeten met een rubber in-lay. In de doos treffen we een netsnoer en een korte handleiding aan. Als ik de kap licht van de versterker ontdek ik dat een belangrijk deel van de schakeling is ingegoten. Geen idee wat daar verborgen wordt gehouden, het weinig herkenbare is de spoel van een Zobel netwerk. De voeding is ruim voorzien met een 3,75 A trafo aan twee maal 30 volt. De afvlakking gaat met in totaal 40.000 uF. Zowel printen als bedrading zien er zeer verzorgt uit. Het linker en het rechter kanaal strikt gescheiden. Voor een klasse A versterker zijn de koelplaten klein, maar dat kan ook gezien de schakeling die is gebruikt.

Ik ben geen elektronicus maar begrijp wel enigszins hoe de schakeling werkt. Wat men wil bereiken is een combinatie van twee dingen. Ten eerste de geluidskwaliteit van een echte klasse A versterker, echter met het gemak en de energiebesparing van een klasse AB versterker. In een kennelijk geniaal ogenblik is een schakeling opgezet die aangestuurd door een driver trap altijd in klasse A werkt, maar alleen de volle spanning en stroom ziet als de driver trap dat aangeeft. Een glijdende klasse A schakeling. Afhankelijk van de gevraagde hoeveelheid vermogen heb je aan de uitgang 0 tot 50 watt klasse A vermogen beschikbaar. En dus de warmte dissipatie van 0 tot 50 watt klasse A in plaats van permanent 50 watt. De kunst is uiteraard om de schakeling zo snel te maken en zo doordacht te ontwerpen, dan er altijd iets meer vermogen in klasse A beschikbaar is dan wordt gevoerd naar de luidspreker. Grappig is om te merken dat deze klasse A versterker heter wordt naarmate hij meer moet presteren. Normaal wordt een klasse A versterker juist koeler als hij veel vermogen afgeeft. Anatek laat in white papers niet het achterste van de tong zien. Beschrijft echter wel ongeveer wat de gedachte achter het product is.

Het circuit is gelijkstroom gekoppeld. In de signaalweg zit maar één enkele condensator aan de ingang. Het circuit heeft een heel lage gelijkstroom drift en beperkt het geheugen effect van elektronische schakelingen, effecten die ontstaan bij transients. In de A50 is een protectie circuit aanwezig, niet in de signaalweg opgenomen, dat reageert op te grote stromen. Zodra aan de uitgang de 12 ampère wordt overschreden, stopt de versterker met stroom leveren. Een bescherming voor de versterker zelf, maar ook voor de luidspreker. Binnen de A50 is RF filtering in de versterking toegepast vanaf 100 kHz om het signaal zo zuiver mogelijk te houden, zonder de weergave aan te tasten of de loopback versterking te beïnvloeden. Er zijn geen geïntegreerde circuits toegepast en de werking van de actieve componenten (transistoren e.d.) is bepaald met passieve componenten (weerstanden e.d.) en niet andersom. Wat technische gegevens zijn: een vermogen van 2 x 50 watt aan 8 Ohm oplopend tot 70 watt aan 4 Ohm. Het frequentiebereik loopt van 1,5 Hz tot 100 kHz binnen -3 dB. Gevoeligheid is 500 mV voor een output van 50 watt aan 4 Ohm. De kast meet 430 x 300 x 80 mm en weegt 8 kg. Het grootste deel van het gewicht komt van de trafo.

Anatek Audio A50

Sluit aan

Hup uit de weg met mijn eigen Clearaudio/Monarchy Audio versterkers. De A50 sluit ik aan op de M-Audio Superdac 2496 met een TAF Next II2 kabel. Achter de dac staat een Monarchy Audio anti jitter box en een Teac VRDS T-1 loopwerk, verbonden met Apogee Wyde Eye kabels. Ten tweede mijn Linn Linto, daar pak ik een Siltech MXT New York voor. De Linto wordt gevoed door een Garrard 301 met Pro-ject carbon arm en een Benz Micro Glider L2. De luidspreker kabels zijn een enkele lengte Ocos van 10 meter per kant. De luidsprekers zelf zijn van JMlab en hebben als type Electra 926. Het netsnoer voor de A50 is een Lapp kabel met zware stekkers op een separate audiogroep. Buiten het Kemp filter om. De set wijkt in zoverre af van de standaard opstelling dat naast een bi-wire Ocos kabel de subwoofer niet wordt aangesloten. Die heeft namelijk alleen een low input ingang en de A50 heeft geen pre-out. De A50 is dus licht in het nadeel van wat optimaal haalbaar zou zijn.

Naast de bovenstaande apparatuur en kabels is gebruik gemaakt van een set Polk LSi9 luidsprekers op Target stands, eveneens aangesloten op single run Ocos. En wat nieuwe kabels van Siltech. Een Classic SQ-88 interlink en een SPX-30 netsnoer. Beide opgebouwd volgens de nieuwste techniek en met de nieuwe materialen van Siltech. Behalve naar de eerder genoemde bronnen is er geluisterd naar de radio en gekeken naar DVD. Ter vergelijk staat mijn eigen versterker steeds te beschikking, eveneens voorzien van dezelfde Siltech netsnoeren en interconnects uit de Classis serie. Op de Clearaudio/Monarchy combinatie speelt wel een JMlab SW900 actieve subwoofer mee. Tweaks zijn Master Base onder de speakers en eindversterkers en een betere klok in de Teac. Om het signaal uit de dac en de tuner af te kunnen zwakken zijn Rothwell In-line Attenuators ingezet.

Extra oren waren aanwezig bij twee luistersessies, vastzittend de hoofden van Phil van Deijk en Jan de Jeu. Beide redelijk bekend met mijn set en goed bekend met diverse versterkers. Er is tijdens die sessies een vergelijk getrokken met mijn eigen versterker na intersief luisteren naar de Anatek. Soms vraagt een auteur een second en third opinion voor een verslag, zoals in het geval van de Anatek. Iets dat wij eigenlijk steeds doen als een apparaat, kabel of luidspreker opvallend presteert in positieve of negatieve zin.

Anatek Audio A50

De klap valt

De prijs die u neertelt voor de A50 is 1650 euro. Dat plaatst hem in een moeilijk marktsegment. Gedomineerd door de grote merken en heden ten dage uitgehold door home cinema sets. Heeft het nog wel zin om te investeren in twee kanaal audio apparatuur? En een tweede vraag die in mij opkwam, heeft het wel zin een versterker te reviewen die niet of nauwelijks verkrijgbaar is op dit moment? Hmmm luister eens naar de A50 en u bent overtuigd. Net als ik en mijn uitgenodigde collega’s. De A50 heeft zulke bijzondere kwaliteiten dat hij daarom niet mag wegzakken in anonimiteit. Laten we echter niet op de zaken vooruit lopen en de eerste cd in de speler schuiven. Patricia Barber met haar ‘Café Blue’. De genadeloos dwingende power van de Anatek verrast me volkomen. De JMlab’s krijgen nul komma nul de ruimte zelf iets te willen. De Anatek dwingt ze tot een strakke weergave van een zeer diep gaande bas. De S-klanken van de kille stem van Barber staan strak en zijn op maat. Het neergezette stereobeeld is uniek in deze klasse. Voor-achter, onder-boven en links-rechts zijn mijn deel. Volkomen los van de speakers en met een strakke plaatsing. De drive is fantastisch en geen moment hoeft de Anatek hijgend iets bij te houden. Reserves in overvloed. En het is schoon en rustig, rustig in de zin dat er geen achtergrond ruis is die moduleert op het muzieksignaal. Verbazend is ook dat de bas op deze Barber opname dieper lijkt te gaan dan op de twee hoofdspeakers in de Clearaudi/Monarchy combinatie met een aangesloten subwoofer. Onder de indruk van deze prestatie pak ik Deborah Henson-Conant om de definitie en de snelheid van de versterker te beproeven. Maar waarom eigenlijk, de verwachting was al erg hoog en wordt alleen maar bewaarheid. Timing doet vermoeden dat de versterker zeer snel is en geen last geeft van time smear. De dynamiek lijkt ook groter dan eerder het geval was. Mijn verklaring daarvoor is dat een versterker de tijd nodig heeft om te accelereren. Sommige versterkers zijn te traag en remmen al af voor ze de eindstreep halen. De Anatek gaat als een racepaard op de finish af en verslaat de mededingers naar de beker.

Snelheid is wellicht nog belangrijker bij de weergave van platen. Als de phonoversterker de signalen van een goed element weet te bewaren, dan kan een plaat meer spetteren dan een cd. Dave Grusin heeft een dergelijke opname en die pak ik dan ook. Weer is punch en impact mijn deel. Ik beleef een sensatie die ik eerder wist te krijgen met een combinatie van Lavardin en JMlab Utopia. Dat is zoveel te meer verwonderlijk om dat nu en de speakers en de versterker aanzienlijk goedkoper zijn. Niets ten nadele van de fraaie Lavardin, maar deze Anatek doet het meer majestueus en met meer overtuiging. Elk instrument krijgt zijn eigen ruimte al blijft de harmonie met de band. De doodse stilte tussen de noten komt iets te snel. Wat langzamer uitsterven blijft een wens, al zou dat ook een prettige vervorming kunnen zijn waar ons oor aan is gewend. Eindelijk even het idee dat mijn eigen versterker zo gek nog niet is als ik de Carpenters draai op de lp ‘Now en then’. De kinderstemmetjes die de doorslag gaven tot aanschaf van een Linto phono trap zijn iets minder fraai dan normaal. Had ik ze nooit anders gehoord dan had ik het op hoog niveau ingeschat, nu weet ik dat er nog een streepje meer aan de balk kan. De weergave is wel erg eerlijk en laat duidelijk horen hoe de opname tot stand kwam, compleet met missers en hoogtepunten. Minder romantisch is het woord, harder en directer. De volgende tracks laten een magnifieke stem en fluit horen. Binnen een heel breed beeld dat tot ver buiten de speakers loopt. Ik draai harder dan normaal zonder het te merken. De kracht van de Anatek aan de JMlab laat dat gemakkelijk toe. De laatste lp is dit keer Dire Straits. Grijsgedraaid maar altijd mooi. Er is een bepaalde afstand tussen band en luisteraar. Het geluid ramt je niet in je gezicht maar staat een paar meter weg. Kleine details zijn aanwezig, er is rust en dynamiek. Power en zachte oorstrelingen. Wat me op begint te vallen zijn de absolute kwaliteiten van de Anatek. Ware het niet dat de weergave van het hoog aan de terughoudende kant is. De ultieme sprankel mist. Spa Rood die te lang zonder dop heeft gestaan. Soms valt dat op, soms merk je het niet omdat de overige kwaliteit zo hoog is.

In hoog tempo begin ik neurotisch naar cd’s te zoeken om een bevestiging te vinden van wat ik hoor. Terrasson& Wilson, Holly Cole met de ‘Trainsong’, wederom Cole met haar kerst cd, Barber met ‘Split’, Rachelle Ferrell met haar ‘Live in Montreux’, The Weavers op lp en niet te vergeten Lauri Anderson. Hoe moet ik ze allemaal beschrijven? Het gaat allemaal zo gemakkelijk en natuurlijk. De muzikaliteit spettert eraf. Ik lees dingen terug in mijn aantekeningen als een krachtige piano, goed in de hand gehouden bas, stemmen die in de kamer levensecht worden en zaalgeluiden die los van de band staan in een stereo beeld. Al met al is het een puur genieten van muziek en uitvoerenden. Samen met Phil van Deijk sla ik aan het experimenteren met netsnoeren en interconnects. De Anatek is erg volgzaam en laat eenvoudig horen wat de resultaten zijn. Met Phil kom ik uit op de meest lekkere combinatie met een TAF interconnect en een Siltech netsnoer. Zonder Rothwell pluggen op de XLR uitgang van de Superdac. Phil mist wat punch en power in de hogere regionen en beoordeelt de versterker als aan de warme kant. Wel heel mooi en natuurlijk. Samen beluisteren we Janis Ian en komen tot de slotsom dat de gitaar wat zwaar is op bepaalde nummers en de stem van Ian meesterlijk. Het beeld is ontluisterend goed voor de prijs van de versterker. Te goed voor deze prijscategorie. Na zijn vertrek draai ik met mijn vrouw Méav, een Ierse zangeres in de stijl van Clannad. De stemming die de dame oproept van het donkere Ierland met zijn laaghangende bewolking is haast voelbaar en je rilt van de kou. Subtiel, zuiver en natuurlijk. Een dag later staat Jan de Jeu voor de deur die het allemaal zelf wil meemaken. Hij blijft alleen in de kamer achter met Rachelle Ferrell. Ik laat hem de tijd de versterker op zich in te laten werken. Als ik terugkom zijn zijn enige woorden tot nu toe “mooie versterker René, heel mooi”. Ook nu prutsen we wat met snoeren en schakelen we heen en weer tussen de Anatek en Clearaudio/ Monarchy. Als we belanden bij Lauri Anderson, met Siltech interconnect naar de dac met verloopjes zodat de 2 volt uitgang van de dac is benut, en een Siltech netsnoer aan de Anatek, gaan we weer heen en weer van het ene merk naar het andere kijken we elkaar slechts aan. Jan zegt wat ik denk. “Kopen die versterker en houden”. Sub weg, Monarchy Audio weg en de Clearaudio eruit. Genoegen nemen met de lichte afval in het hoog en niet meer nadenken. Mijn geest blokkeert de impuls zodat ik nu nog luister naar mijn eigen versterkers. Met weemoed dat wel. Misschien moet de Anatek er maar gewoon bij als referentie. Zou ik een tweede set in huis permanent kwijt kunnen, dan was de aankoop en feit. Nu gaat de A50 warm terug in de doos. Op weg naar een voor mij onbekende dealer. Zou die hem gaan voeren? Ik hoop het van harte. Want muziekminnend Nederland gun ik dit koopje van harte.

Anatek Audio A50

Oh Britannia, Britannia rule the waves

Is de Anatek Audio A 50 nu echt zo goed als hierboven beschreven. Slechts één antwoord is mogelijk en dat is een volmondig ja. Voor 1650 euro krijgt u een versterker die mijns inziens in deze prijsklasse ongeslagen is. De manier waarop de A50 de muziek presenteert was tot nu toe voorbehouden aan grotere en duurdere versterkers. Ik durf te stellen dat het een waardige vervanger zou zijn voor mijn eigen versterkers. Het prijsverschil tussen die twee opties bespaar ik u. U dient het bovenstaande uiteraard te lezen in de juiste context. De top resultaten haalde ik met de JMlab speakers. Maar ook op andere speakers bewijst de A50 zich terdege. In de twee Britse recensies die tot nu toe zijn verschenen van de Anatek heeft de meest enthousiaste reviewer (Paul Messenger in HIFi+) ook grote speakers gebruikt en de andere recensent (Grammophone) meer hoogwaardige kleintjes. Mijn eigen ervaring met Polk en JMlab is dat de Anatek het meest profiteert en zich het beste profileert aan een groot en heftig systeem. Dan komen alle kwaliteiten naar buiten. De minpunten beperken zich tot een lichte terughoudendheid in het hoog, het ontbreken van een pre-out voor een actieve subwoofer en een ongelijkloop van de volumeregelaar aan het begin als je heel zacht wilt spelen. Meer kan ik niet verzinnen. Laat ik als volgt besluiten, de in de aanhef genoemde merken hebben geschiedenis geschreven in het boekje “Hoe bouw ik een topversterker”. Anatek heeft niet alleen kans gezien ook in dat boekje te komen. Nee, Anatek heeft wat mij betreft het boekje herschreven. Aan kop met stip genoteerd. De Engelsen hebben het weer geflikt. Toch mooi dat tenminste één Nederlandse importeur dat in ziet en het lef heeft de dealers ermee af te gaan.

Importeur :
Bissiness
Borgercompagnie 194
9631 TM Borgercompagnie
Tel: 0598 635443
Fax: 0598 634981
Mail : bissiness@planet.nl
Web www.anatek-audio.co.uk