MJ Acoustics Reference 1

Een subwoofer van formaat

MJ Acoustics is een relatief jong bedrijf uit Engeland dat zich vol verve gestort heeft op de markt van de subwoofers. Enerzijds uit ontevredenheid met het aanbod op de markt en anderzijds omdat men het idee heeft het allemaal beter te kunnen doen tegen scherpe prijzen. Al eerder was een subwoofer van MJ (de Pro 50) onderdeel van een recensie op hifi.nl. Dit maal komt een groter en duurder broertje aan de beurt, de Reference 1. Referentie is trouwens een veel misbruikt woord. Je kunt het lezen als “de referentie” met andere woorden, dit is de top, of je kunt het lezen als “standaard” waartegen de rest wordt afgezet. Ik opteer liever het laatste. Je kunt dan afwijken naar boven en naar beneden. Feit blijft dat als je als fabrikant je product aanprijst als referentie, van het product tenminste een hoge kwaliteit mag worden verwacht. Dus ging de JM Lab subwoofer aan de kant en schoof de Reference 1 er voor op de plaats.

Technologie

De technologie achter de MJ Acoustics Reference 1 hinkt op twee benen. Twee goed gekozen benen, dat zeker. Ten eerste is de sub een uit de kluiten gewassen zwaar gebouwde kast. De wanden zijn gemeten ruim 25 mm dik. Inwendig nog verstevigd door de afscheiding van de versterker die zich een eigen compartiment van de kast mag toekennen. De afmetingen zijn uitwendig 42 x 32 x 53 centimeter (BxDxH). Het totale gewicht gaat net over de 20 kilo heen. De kast is leverbaar in lak (zwart en zilver), of tegen meerprijs in fraai, echt hout fineer (6 soorten) In de kast treffen we een ultra long throw woofer aan van 10,5 inch (270 mm). De conus is gemaakt van aluminium, opgehangen in een rubber rand. De joekel van de magneet is doorboord. Ter ondersteuning van het laag is een basreflex pijp gemonteerd met een lengte van 39 centimeter en 9 centimeter doorsnede. Inwendig is enige demping voorzien in de vorm van een blok schuimplastic. Door de afmetingen ruim te houden, een grote woofer te kiezen en weinig demping toe te passen in combinatie met een basreflex kan het rendement hoog zijn en mag de versterker bescheiden blijven.

De versterker maakt gebruik van wat MJ Acoustics benoemt als D.A.M.P. Dat staat voor Digitally Accurate Microprocessor. De ingebouwde microprocessor regelt de cross-over frequentie die in kleine stappen van 3 dB van 30 tot 65 Hz instelbaar is. Daarna in stappen van 5 dB oploopt tot 100 Hz en tenslotte in twee stappen van elk 10 Hz tot 120 Hz reikt. In de maximale stand (LFE boven de 120 Hz) wordt er geen cross over gebruikt en staat het u vrij de sub aan te sluiten op het bass management systeem van een receiver of decoder. De gekozen frequentie valt af te lezen vanaf een display in de sub zelf. Reuze gemakkelijk als je experimenteert en je terug wilt kunnen naar een eerder gekozen kantelpunt. Ook regelt het D.A.M.P. circuit de fase, welke traploos instelbaar is tussen 0 en 180 graden. De display laat tevens zien hoeveel vermogen de inwendige versterker aan de luidspreker geeft. De versterker is voorzien van een aantal ingangen. Een stereo low level line input, gecombineerd met een uitgang voor satelliet systemen met eigen versterker. Een gebalanceerde XLR in- en uitgang en een high level ingang via een Speakon connector. Het vermogen dat de versterker kan leveren bedraagt 120 watt, wat wordt opgewekt door een tweetal bi-polaire transistoren gekoppeld aan een forse voeding.

Al met al ziet de Reference 1 er uitermate verzorgt uit. Zowel intern als aan de buitenkant. De woofer en de versterker zijn gebouwd op snelheid. Het laten starten en stoppen van de conus moet de hoofdspeakers moeiteloos kunnen volgen, om te voorkomen dat de drums en de bas uit de maat gaan spelen. Meegeleverd wordt een netsnoer, een Speakon kabel van 10 meter en een set spikes. De Engelse handleiding is duidelijk, maar geeft niet al te veel informatie hoe een sub opgesteld en ingeregeld moet worden. De prijs is voor de standaard gelakte uitvoering is 1350 euro en voor de fineer versies 1550 euro.

MJ Acoustics Reference 1

Opstelling

Zoals in de inleiding is gememoreerd is mijn JM Lab Electra SW900 subwoofer terzijde geschoven. Het hoofdsysteem bestaande uit een set JM Lab Electra 926 luidsprekers, staat aangesloten op Monarchy Audio mono blokken van elk 100 watt. Op enig moment is de 926 vervangen door Mordaunt Short 902 speakers op Target stands, om de sub te laten werken met kleinere kastjes. De sub is aangesloten op de lijn uitgangen van een Clearaudio Balance voorversterker en niet via de Speakon kabel. Mijn ervaring is dat een lijn uitgang/ingang een beter resultaat geeft. De plaats van de sub is ongebruikelijk, namelijk twee meter schuin voor de rechter speaker. Dat houdt in dat de afstand tot de linker speaker ruim 3,50 meter is. De sub staat tegen de zijmuur. Deze opstelling werkt alleen als de kantelfrequentie erg laag blijft. Voor de JM Lab was 36 hertz de beste waarde. De opstelling met de Mordaunt Short is anders, daar stond de sub tussen de speakers en vrij in de luisterruimte. De kantelfrequentie is omhoog gegaan en net onder de 60 hertz gebleven. Voor de goede orde, het gebruik met de MS speakers was van korte duur. De eigenlijke beoordeling is tot stand gekomen met de JM Lab’s , omdat die qua prijs niveau aansluit bij de Reference 1. Als bronnen dienden mijn beide platenspelers, mijn cd speler, dvd speler (film en muziek dvd) en de tuner. Wie precies wil weten waaruit die bronnen bestaan kan de gegevens onderaan de recensie vinden. Erg veel platen zijn beluisterd via de Garrard/Pro-ject/Benz/Linn combinatie. Het is en was ondoenlijk elke gedraaide plaat of cd te beschrijven, dus beperk ik mij tot een gering aantal waarmee de specifieke eigenschappen van de Reference 1 goed te beschrijven zijn.

Svarta Bjorn

Al eerder heb ik gebruik gemaakt van de lp van Kari Bremnes waarop een waanzinnig diep laag staat opgetekend in de groeven. De muziekanten achter Kari slaan een grote trom die tot ver in de fjorden van Noorwegen hoorbaar moet zijn als een oergeluid. De Reference 1 zet zijn beste been (woofer?) voor om zo realistisch mogelijk de trom neer te zetten. In het laag blijft detail recht overeind en de trom wordt geroffeld, niet als boem boem weergegeven. De stem van Kari heeft zodra de sub wordt bijgezet meer body en overtuiging. De stage wordt groter en imposanter. Zoals met meer lp’s draai ik de hele plaat uit, niet uit luiheid maar omdat ik geniet van de muziek en de weergave. Tsuyoshi Yamamoto mag met ‘Misty’ flink uithalen. De baslijnen zijn dynamisch en volgen het ritme aangeven door drums en piano. Het lijkt iets dynamischer te worden dan met de JM Lab subwoofer, maar dat kan verbeelding zijn. De tweede track van de lp heeft meer de nadruk op de bas en de kwaliteit van de MJ Acoustics is buiten kijf. Ik zoek naar nog een opname waar het laag een grote rol speelt en kom uit bij Lauri Anderson met ‘Bright Red/Tight Rope’. Haar stem staat als een rots in de branding terwijl de aanvulling van onderaf heel goed integreert in de muziek. De rollende lage tonen brengen een sfeer die zonder sub of met kleine speakers niet te benaderen is. In alle oprechtheid vraag ik mij vaak af hoe je zonder een fundamentele basis in het laag ooit goed muziek wilt kunnen weergeven. Misschien met uitzondering van kamermuziek.

Stacey Kent reken ik al langere tijd tot mijn favorieten. Haar soms kinderlijke stem heeft een geheel eigen karakter en het is heerlijk van haar te genieten aan het eind van een avond luisteren. Je bent snel geneigd bij deze muziek de positieve invloed van een goede subwoofer te onderschatten. Het lijkt zo eenvoudig weer te geven. Piano, stem, gitaar, sax, drums en bas. En toch is die invloed er wel degelijk. De duidelijkste impact zit in de stem. Die wordt voller en de borstkas van de dame in spé neemt toe. De stem is overtuigender. Hetzelfde gaat op voor piano en gitaar. Van snaarinstrument naar snaarinstrument met een klankkast. De harmonie tussen stem en muziekanten neemt toe. Het gehele plaatje wordt groter en ruimer. Het lijkt muziek te ademen in de luisterruimte. Schakel de sub uit en er is en soort onnatuurlijke heesheid aanwezig, de set gaat op dieet. Ook hier bouwt de muziek zich op van onderaf, de basis gelegd in de basregionen en daarop is de rest gebouwd. Van een totaal andere orde zijn de Peer Gynt Suites van Edvard Grieg. Uitgevoerd onder leiding van Von Karajan en opgenomen in 1973. Ver voor de digitale revolutie. Al bij de eerste tonen ontrolt het orkest zich voor de luisteraar. Ik ben gezegend met een top platenspeler en dat merk je. In het trieste deel van de suite, waar Asses Tod op muziek is gezet, rolt het laag dreigend en droef uit de sub en de woofers van de Electra’s. Een uitstapje naar de Mordaunt Short speakers maakt met dit zelfde stuk duidelijk dat grote speakers vrijwel altijd een must zijn voor grote orkestwerken. Ze komen anders gewoon adem te kort. Terug bij de JM Lab/MJ Acoustics beluister ik een magnifiek stuk muziek. Ik ben geen fervente aanhanger van Von Karajan, maar hier heeft hij zijn best gedaan. De opname ademt transparantie en laat de luisteraar diep in het podium kijken. Zonder ook maar de pretentie te wekken dat het orkest zich in de kamer bevindt, merk ik op dat groot symfonisch werk tot zijn recht komt als grote speakers nog eens extra een aanzet hebben in de diepste regionen middels een goede en snelle sub.

MJ Acoustics Reference 1

Resumé

Resumerend mag ik stellen dat de MJ Acoustics Reference 1 de naam Reference mag dragen. De sub woofer paart een degelijke bouw, een fraai uiterlijk en optimale instelmogelijkheden aan een goede en snelle weergave. Ten opzichte van mijn eigen subwoofer lijkt de Reference 1 een stap dieper te gaan in het frequentie spectrum. Zonder te vervallen in een opgedrongen en onnatuurlijke boembas. De aansluiting aan de Electra’s is een fractie minder. Dat kan twee oorzaken hebben, ten eerste is de gebruikte speaker in de SW900 gelijk aan de speakers in de 926 en ten tweede is het afregelen van een sub een werkje waar je best weken en weken over kunt doen. Wie denkt dat een sub neergezet kan worden en zomaar even speelt, komt bedrogen uit. Met veel goedkopere speakers speelt de Reference 1 probleemloos, hij is ze op alle fronten de meerdere en zal nooit vervallen in een slonzige en langzame bas. Eerder het omgekeerde, een kleine speaker profiteert mateloos van een goed laag. De heesheid gaat eraf, body komt te voorschijn, de muziek ademt en het geluidsbeeld wordt groter en imposanter. Dat geldt niet alleen bij film dvd zoals vaak ten onrechte wordt beweerd, maar zeker ook met gewone muziek, gespeeld via een plaat of een cd. Laat u niet bedriegen door kenners en subwoofer haters. Wie muziek laag voor laag op kan bouwen op een goed basfundament, heeft meer profijt van zijn of haar totale installatie. Waar helaas de mist mee in wordt gegaan is het te hard zetten van een subwoofer of teveel bezuinigen op kwaliteit. En dan krijgen sub woofers (on)terecht een slechte naam. Wie de moeite neemt een sub subtiel af te regelen en te investeren in kwaliteit zal daarvoor beloond worden. En dan is een MJ Acoustics Reference 1 zeker een kandidaat die thuis hoort op elke shortlist van een liefhebber. Van film, muziek of beide.

Prijzen
Reference 1 in zilver of zwart 1350 euro
Reference 1 in fineer cherry, beech, maple, light oak, dark oak of rosewood 1550 euro
Uitvoering in cherry fineer is afgebeeld

Importeur
Music Matters
Stille Veerkade 22a
2512 BG  Den Haag
Telefoon 070 4279079
E-mail info@music-matters.org
Web www.music-matters.org en www.mjacoustics.co.uk