Verliefd en verloren door NBS Cables

De afgelopen paar weken waren heel bijzonder voor mij. Ik ben naar New York geweest om een concert van The Weavers in The Carnergie Hall bij te wonen, ik ben naar de MTV studio’s geweest om bij The Corrs, Bryan Adams, Nirvana en Alanis Morisette aanwezig te zijn. Ik heb onder andere Elvis Presley, Jim Morrison, Diana Krall, Tori Amos en Cassandra Wilson thuis voor een privé-concert ontvangen. Ben bij de opnames van Duke Ellington en Oscar Peterson aanwezig geweest en heb per ongeluk ook nog een wereldreis met Ry Cooder door de binnenlanden van Afrika gemaakt.
Nu zult u vast denken dat ik een beetje gek geworden ben. Ik moet u daar gelijk in geven, dat klopt ook, ik ben ook een beetje gek geworden. En waarom? Ik had NBS kabels in huis. Bijzonder!? Dat zal ik hieronder gaande weg proberen uit te leggen.

De touwtjes in handen

NBS, de afkorting staat voor Nothing But Signal, is een Amerikaanse fabrikant van kabels, versterkers en luidsprekers. In Nederland worden alleen de kabels door importeur Hans van Put Audio gevoerd. Ik ben de afgelopen weken door Hans rijkelijk voorzien van NBS kabels (zie ook: www.nbscables.com) en heb er een tijdje heerlijk mee gestoeid. Om maar gelijk met het nare deel van dit verslag als de spreekwoordelijke deur in huis te vallen, de kabels van NBS zijn niet echt goedkoop. Ik vind ze zelfs vrij prijzig, maar als je gaandeweg de filosofie, de gebruikte onderdelen en het fabricageproces gaat bekijken, met de daaraan gekoppelde prestaties, komt de prijs in een heel ander daglicht te staan.

De prijzen (in euro´s)

De prijzen van de Monitor-IV serie:
Interconnect RCA of XLR 1.2 m paar 1.350,-
extra 0.6 m 337,-
Digitaalkabel RCA of AES/EBU 1 m 800,-
extra 0.5 m 200,-
Luidsprekerkabel per 0.3 stereo
(min. 1.2 m) 200,-
Netkabel 1.8 m 800,-
2.7 m 1.200,-

De prijzen van de Monitor-III serie:
Interconnect RCA of XLR 1.2 m paar 2.500,-
extra 0.6 m 625,-
Digitaalkabel RCA of AES/EBU 1 m 1.250,-
extra 0.5 m 312,-
Luidsprekerkabel per 0.3 stereo 500,-
(min. 1.2 m)
Netkabel 1.8 m 1.250,-
2.7 m 1.875,-

Verliefd en verloren door NBS Cables

Aan het begin van het prijsspectrum zit de Dragon/Fly, een netkabel die 280,- euro moet opbrengen. Een instapmodel waar dealers zeer enthousiast over spreken. De echte Monitor serie loopt op tot de Top Of The Line Monitor-0 serie. Dan betaal je voor een interconnect met een lengte van 1.2 meter per paar 10.000,- euro en moet voor de netkabel met een lengte van 1.8 meter ook nog 5.000,- euro uitgeteld worden, voorwaar geen kinderachtige bedragen.
Ik ga proberen u uit te leggen waarom deze kabels relatief veel geld kosten, al blijft dat een indicatie en mijn beleving. Met die uitleg in het achterhoofd lijken de prijzen zelfs mee te vallen.

De naam van het merk Nothing But Signal staat tevens voor de filosofie van deze kabelfabrikant, namelijk het volledig leveren van de volle resolutie van een systeem. Of met andere woorden, de opname laten zoals die is. De kabels van NBS voegen niets aan het signaal toe en laten ook niets van het signaal weg. Deze woorden zijn afkomstig van de ontwerper en eigenaar Walter Fields. De man heeft een elektrotechnische achtergrond en gebruikt zijn kennis en ervaring op het gebied van audiokabels om te experimenteren met verschillende vlechtwerken, verschillende benaderingen voor afscherming en aarding van de kabels. Langzaam maar zeker is zo de huidige reeks kabels ontstaan.

Eén van de voornaamste redenen waarom deze kabels zo goed klinken (ofwel niets toevoegen), is dat er bijzonder veel aandacht aan de afscherming is besteed. Deze afscherming is bedoeld om Elektromagnetische Interferentie (EMI) en Radio Frequentie Interferentie (RFI) zoveel mogelijk buiten de kabel te houden. Door velen wordt geloofd en beweerd dat EMI problemen niet hoorbaar zijn, omdat deze frequenties buiten ons gehoorgebied zouden liggen. Dit bestrijdt NBS, want ondanks dat deze EMI niet als zodanig hoorbaar is, tast het wel de harmonische structuur van de audiofrequenties aan. En dus het signaal. Daar probeert Walter Fields in te grijpen. Voor NBS is door hem een speciale schakeling ontwikkeld onder de naam Passief Frequentie Inductie Netwerk. Dit netwerk is een vlechtwerk van zilver en zorgt voor de afscherming tegen EMI en RFI invloeden. Zelfs de RCA connectors van de Monitor serie zijn ontwikkeld om de EMI en RFI buiten te houden. De connectors zijn daarom voorzien van een speciale verchroomde huls die de vergulde berylliumkoperen geleiders moeten beschermen tegen Interferenties. Met andere woorden, uw kabels zijn niet langer antennes voor GSM, radio, televisie en andere straling.

Nu we het toch over materialen hebben die voor de NBS kabels gebruikt worden, elk materiaal is zo puur en zuiver mogelijk gemaakt. De kern van de kabels bestaat uit massief koperdraad, voor de afscherming en soldeerwerk zorgt zilver en dan wordt er nog rodhium (witgoud), goud en chroom gebruikt voor connectoren. Bovendien hebben we het ook over forse hoeveelheden van deze kostbare metalen. Voor de topkabel bijvoorbeeld wordt voor een enkele kabel van 1.2 meter lengte een vlechtwerk, voor de afscherming, van 14.4 meter gevlochten. Daarbij geldt voor interlinks dat een kortere kabel volgens een andere procedure is gevlochten dan een langere interlink. En de kabels zijn door mensenhanden gevlochten. Dat kan helaas niet anders, na vele testen heeft NBS zich erbij neergelegd dat door mensenhanden bewerkte kabels superieur zijn aan machinaal vlechtwerk. Een machine is niet in staat het patroon te volgen. Omdat NBS zo sterk in de kwaliteit van eigen vakmanschap gelooft heeft de eerste eigenaar van elke kabel recht op een levenslange garantie. Gaat er bijvoorbeeld onverhoopt een connector kapot, dan volgt reparatie zonder kosten. Alles bij elkaar opgeteld verklaart het bovenstaande deels waarom aan deze kabels een hoger prijskaartje hangt dan aan een gemiddelde kabel. Ook niet alledaags is dat de plus (+) en de min (-) van de luidsprekerkabel ieder een eigen kabel zijn. Je hebt dus twee losse kabels nodig voor één enkele luidspreker.

Verliefd en verloren door NBS Cables

De kabels aangesloten

Genoeg gepraat over theorie, ontwerp en materiaal, we gaan eens kijken wat met NBS bereikbaar is. De Plinius voor- en eindversterker stond nog bij mij thuis (lees ook de recensie: Plinius en JM Reynaud) en die zijn met losse netkabels aan te sluiten. Fluks alles losgehaald om vervolgens meteen de duurste Monitor III serie eraan te hangen. Een korte opsomming waar welke kabel gebruikt is. Voor de Plinius versterkers 2x netkabels III, interlink tussen voor-eind versterker is type III ongebalanceerd, op de Monarchy Audio dac een netkabel IV, digitaal transport van loopwerk naar dac type III en tenslotte de luidsprekerkabels ook de III serie. Mijn Teac-loopwerk heeft een vast snoer, vandaar dat deze niet met een Monitor netsnoer aangesloten is. Na het aansluiten de apparatuur een tijdje zachtjes laten spelen voor ik eens goed ben gaan luisteren. M’n verwachtingen waren hoog gespannen met in het achterhoofd het prijskaartje, het ontwerp en de gebruikte onderdelen.

Genieten van de muziek

De eerste cd, John Lee Hooker met de toepasselijke naam Don’t Look Back, verdween in de cd-lade gevolgd door het loopje naar m’n luisterplaats. Daar gesetteld koos ik voor het laatste nummer van de cd en beëindigde mijn handelingen met een drukje op de play-toets van de afstandbediening. Wat ik hoorde was JLH pal voor mij met instrumenten links en rechts om hem heen, mijn Avalons verdwenen in het niets. Het geluid was volkomen los van de luidsprekers, er werd een beeld opgebouwd waar je helemaal eng van werd. Dit kan gewoon niet! Snel een volgende cd de in de lade, het alom bekende, schitterende Rendez-Vous van Cassandra Wilson en Jacky Terrason. Ook hier weer een realistisch, doorzichtig opgebouwd beeld, waarbij ieder detail hoorbaar is zonder kil of klinisch te worden, hetgeen op sommige analytische systemen wel gebeurt. Elke volgende cd die ik draaide van Diana Krall, Patricia Barber, Tori Amos, Peter Gabriel of de oudere opnames van The Weavers, Duke Ellington en Dave Brubeck, allemaal klinken ze even natuurgetrouw. Het geluid vloeide uit mijn Avalons de woonkamer in, om die vervolgens te vullen met een mix van muziek, lucht en ruimte. Het deed mijn luidsprekers in het niets verdwijnen. Elk instrument staat absoluut stabiel in de ruimte en daar omheen is de aanzet en het uitsterven zo “tastbaar” aanwezig, dat het lijkt of je de instrumenten uit de handen van de muzikant kan pakken. Alles heeft z’n vaste plaats en het beeld is nergens wazig, slecht doortekend of een brei, hoe hard je ook speelt. Het laag is slank, krachtig en gaat heel diep, dieper dan je op het eerste gehoor denkt, omdat het laag heel strak wordt weergegeven.

Na de opstelling met de duurste kabels van NBS wist ik nog niet wat ik van de goedkopere IV serie kon en mocht verwachten. Ik heb om het niet nodeloos ingewikkeld te maken, in één keer de hele III serie vervangen door de IV serie. De IV serie is nog enigszins te betalen zonder direct een extra hypotheek op je huis te nemen, je aandelen te verkopen of andere maatregelen te nemen zoals droog brood eten. Hoewel als ik alleen zou wonen zou ik dat, om tot aanschaf van de III serie over te kunnen gaan, wel ernstig overwogen. Opnieuw alles losgegooid en aangesloten, om het vervolgens de set op een zacht volume op de achtergrond te laten spelen. Tot de tijd rijp en daar was om serieus te luisteren. De kabels waren al enige tijd bij de importeur in gebruik, al “ingespeeld” en ik hoefde daarom niet al te lang te wachten voor ik kon luisteren. Ook hier weer de gebruikelijke cd’s en wat ander materiaal waaronder Kari Bremnes, Loreena McKennith, The Doors samen met Ry Cooder, Sara K. (op het fantastisch opgenomen op het Chesky-label) , Holly Cole en Ricky Lee Jones.
Ik kan u meedelen, na vele vele luistersessies, dat het verschil tussen de III en IV serie lang niet zo groot is, als het verschil tussen een standaard kabel en serie IV. De overgang van de bijgeleverde standaardsnoeren (of beter) naar een serie IV is wel heel erg groot. Voor het laatste restje detail, autoriteit en dynamiek die de III serie biedt ten opzichte van de IV serie moet, zoals gebruikelijk, veel geld betaald worden. Bij de Monitor-IV is alles net van een iets mindere orde, het aanslaan en strijken op de snaren van de bas op de cd Rendez-Vous is net wat minder, de kickdrum op de cd Talking Timbuktu van Ry Cooder is niet zo krachtig en wat wolliger. Onder andere de stemmen van Patricia Barber en Tori Amos worden een fractie minder open en minder fraai neergezet. Ik denk dat een Monitor IV op 90% van het kunnen zit ten opzichte van de Monitor III serie. Pas nadat ik een tijdje naar de IV serie had geluisterd, ben ik de netkabels één voor één gaan wisselen. Duidelijk viel het mij op dat als je maar één standaardkabel ergens tussen hangt de totale magie van het NBS systeem onevenredig snel verminderd. In de afgelopen tijd ben ik erachter gekomen, door de vele wisselingen, dat de netkabels de grootste positieve invloed hebben binnen de totale setbekabeling.

De laatste dagen dat ik de Plinius voor- en eindversterkers tot mijn beschikking had, heb ik ze nog even gebalanceerd aangesloten. De prijs van een paar gebalanceerde interlinks is gelijk aan die van de ongebalanceerde versie. De gebalanceerde versie kenmerkte zich door nog een fractie meer rust en autoriteit in de muziek, waarbij de detaillering en plaatsing ook verder toenamen. Na het uit huis verdwijnen van de Plinius set, is mijn eigen Audio Research versterker weer van stal gehaald en op de vrijgekomen plek teruggezet. Daar de IV serie prijstechnisch voor de meesten onder ons het meest interessant is, ben ik daar de overgebleven periode verder mee blijven spelen. Mijn AR heeft geen los netsnoer. Zodat alleen een IV serie netsnoer aan mijn Monarchy Audio dac bleef hangen. Interlinks en speakerkabels zijn allemaal met NBS IV serie bekabeld. Mijn perfect werkende Audio Alchemy anti-jitterbox, tussen het Teac loopwerk en mijn dac heb ik tijdelijk weggelaten en daarvoor in de plaats de digitale IV serie van NBS er in gehangen. Na alles voor de zoveelste keer aangesloten en verschoven te hebben, ben ik er eens goed voor gaan zitten en heb ik mijn gebruikelijke cd’s de revue nogmaals laten passeren. Mijn AR in combinatie met de Avalons, de Avalons staan bekend om hun plaatsing, detaillering, ruimtelijkheid en de stemechtheid, worden naar een nog hoger niveau getild. De hele luisterruimte vult zich met muziek en ieder instrument, stem, gestamp of geklap heeft een eigen plaats in de luisterruimte. De muziek hoor je voor, achter, naast en zelfs ver boven de luidsprekers, maar nimmer direct uit de luidsprekers zelf.

Verliefd en verloren door NBS Cables

Onder het draaien van de cd “Antiphone Blues”, voor wie de cd niet kent het is een opname van een saxofoon en een kerkorgel bespeelt in een kerk in Zweden, moest ik terug denken aan de VAD Show 2001. Daar is een demonstratie gegeven van het 2+2+2 systeem. In het kort twee luidsprekers achter, twee voor en twee luidsprekers volgens een bepaalde berekening boven de voorspeakers. Dabringhaus`, de ontwerper van het systeem claimt dat er niet of minimaal in de hoogte weergegeven kan worden met de huidige systemen en daarom zijn twee luidsprekers richting plafond noodzakelijk. Na de demonstratie wist ik niet of ik (en onze partners, geachte muziekliefhebbers) nu zo blij met dat systeem moeten zijn, het klonk her en der behoorlijk onnatuurlijk. Terwijl ik bovenstaande opname op mijn set speelde schoot ik in de lach. Wat in de demonstratie met twee (voor in een woonkamer afzichtelijke en onplaatsbare) luidsprekers erbij werd weergegeven, kreeg ik thuis met slechts de normale stereo opstelling. Het orgel ging namelijk letterlijk de hoogte in. Een herinnering uit mijn kindertijd kwam boven. Ooit stond ik als kind voor een kerkorgel waarop op dat moment mijn oom speelde en ik keek vol bewondering naar boven keek omdat uit die “fluitjes” muziek kwam.

Maar goed terug op aarde en bij de les blijven, NBS kabels geven de muziek weer zoals het opgenomen is. Die eigenschap beluisterde ik opnieuw bij de sampler van Reference Recording. Ook hier worden de stemmen en instrumenten van het Turtle Creek Chorale in hoogte verschillend weergeven. Oké, toegegeven niet zo extreem (onnatuurlijk) hoog als bij het 2+2+2 systeem, maar alles bij elkaar wel veel realistischer. Hele regimenten cd’s zijn gedraaid toen het gevoel mij steeds meer beklemde dat ik ook een keer afscheid zou moeten nemen van de NBS set. Daarom heb ik heel stiekem iedere keer een kabel vervangen om zo uiteindelijk weer bij mijn eigen setopstelling uit te komen. Als laatste heb ik het netsnoer van mijn dac vervangen. En zelfs hierbij was de overgang naar het standaard netsnoer goed te horen. De strakheid in het laag verdween, de “push” en de autoriteit die met de NBS kabel te horen was, was ver te zoeken. Evenals de rust, openheid en het gemak waarmee de muziek eerder werd weergegeven, dat had ik niet meer. De wonderschone dames(stemmen) van Cassandra, Patricia, Alanis, Kari, Tori en Diana zag ik met lede ogen beetje bij beetje verdwijnen. Ook de sax van Coleman, de piano van Duke en Oscar, net als de trompet van Miles trokken zich enigszins terug en klonken verstopter. Met andere woorden, het was de laatste paar dagen een vorm van afkicken en slikken.

Conclusie

Is er dan geen enkel negatief punt hoor ik u in gedachten zeggen? Ik kan het in eerste instantie niet vinden, je wordt er gewoon zeer hebberig van. Ik wilde de kabels eigenlijk niet meer kwijt. Maar helaas, Hans van Put de importeur, kent geen medelijden en kwam ze even vrolijk weer halen als hij ze gebracht had. Sterke punten zijn dat de kabels alles in de opname laten horen zoals die gemaakt is. Je hoort eveneens feilloos de kwaliteiten (of fouten) van de aangesloten apparatuur. Het beste resultaat bereikte ik met een volledige NBS-bekabeling. Wordt hiervoor de serie IV gebruikt, dan valt de financiële schade nog wel mee. Je krijgt er zoveel moois voor terug. De kabels laten je niet alleen de muziek in z’n totaliteit horen maar gaan zelfs nog een stapje verder. Het begint al bij de aanzet van een stem of instrument is, die aanzet begint veel eerder dan met de standaardsnoeren. Idem bij het uitsterven, het instrument blijf je langduriger waarnemen en het blijft daarbij strak op z’n plaats staan. Wie piano speelt weet dat het moment dat de hamer de snaar raakt bepalend is voor een deel van de klank. Idem het tokkelen op een snaarinstrument. Alles bij elkaar geeft NBS bekabeling stemmen en de aanslagen van een instrumenten veel meer cachet. De plaatsing en de ruimte om een instrument maken de weergave van muziek daarna af.

Bekijk het upgrade pad eens vanuit een ander perspectief. Je wilt een apparaat vervangen door een beter en je wilt/kunt daar geen tienduizenden euro’s voor neertellen. Dan is om te beginnen het vervangen van een netsnoer door een NBS al een goed alternatief. Zo’n netsnoer is goedkoper dan een nieuw apparaat aanschaffen en het tilt je huidige apparaat naar een beduidend hoger niveau. Plus het feit dat als je later toch besluit een nieuw apparaat te kopen, dat weer aangesloten kan worden met de NBS. Pure winst. Ik ben verliefd en verloren.