Raf - 40 jaar jong

Het is het jaar waarin de Nederlandse groep Zen een hit had met Hair, de Beatles The ballad of John and Yoko uitbrengen, Fleedwood Mac’s Oh well (part 1) overal uit radio’s schalt en de Cats met  Marianne of Why Zager and Evans’s toekomstvoorspelling In the year 2525 relativeren. Het is 1969 als Amnon Rafalowicz zijn droom verwezenlijkt en een eigen winkel opent met een assortiment aan betere geluidsapparatuur. Een andere naam dan Raf, de typisch Amsterdamse manier om een lange naam lekker in de mond te hebben is er eigenlijk niet, dus de winkel heet gewoon Raf. De handelsgeest van “Raf” Rafalowicz zorgt er al snel voor dat hij de zaak niet meer alleen met zijn vriend Karel Daniels kan drijven en in december van het startjaar komt Ton Smeets dus als tweede werknemer in dienst.

Nu in het jubileum jaar van de Raf winkels is Ton Smeets nog steeds aanwezig en wel in de functie van algemeen directeur. We hebben een afspraak met de man die de dagelijkse leiding heeft in het hoofdfiliaal aan de Amsterdamse Rijnstraat. Parkeren voor de deur en naar binnen in het pand dat het grootste gedeelte van het blok Rijnstraat inneemt. “Nee, voor Ton moeten jullie boven in het kantoor zijn” legt een vriendelijke medewerker in de winkel uit. Na de aanwijzingen te hebben gevolgd staan we voor de beveiligde deur van de bovenverdieping. Een volgende vriendelijke medewerker laat ons binnen en meldt onze komst aan onze gastheer.

Een charmante man met een vrolijk gezicht komt ons even later tegemoet en nodigt uit om hem te volgen naar zijn kantoor omdat het daar gezelliger is. En dat is het inderdaad. Crème wit bureau met onvermijdelijk beeldscherm, comfortabele stoelen voor gasten en enkel een Tivoli radio als audio uiting. Achter Ton, als hij heeft plaatsgenomen, hebben we uitzicht op de balkons van de achterliggende straat en besneeuwde daken van schuurtjes.

Met veertig dienstjaren op zijn conto vragen we Ton naar het verschil tussen de begintijd en nu. En opvallend genoeg is dat verschil de laatste tijd juist weer verkleind. Raf is  meer terug naar de basis gegaan. In de loop der jaren is door verschillende omstandigheden het aantal winkels dat tot de Raf keten ging behoren weer teruggebracht. De meest recente aanpassing is de overname van de Raf vestiging in Kampen  - inclusief al het personeel - door Hobo Hifi. Deze stap verlicht de druk op de logistiek. Het heen en weer brengen van apparatuur is niet alleen kostbaar en tijdrovend, het vergt ook extra voorraden op de diverse lokaties. Het sluiten van de vestiging in Utrecht, het oude Staffhorst, is ingegeven door het feit dat de gemeente Utrecht het hele gebied rond Vredenburg in een meerjarenplan onder handen neemt met als gevolg een heel slechte bereikbaarheid. Toen de gemeente Utrecht dan ook met een  verzoek kwam om het pand te willen kopen was dat aanbod welkom.

Waar het begon...

Dus na 40 jaar is Raf weer geconcentreerd op de oude lokatie Rijnstraat waar ook alles begon. Van de staf, eerst bestaand uit Amnon Rafalowicz, Karel Daniels en Ton Smeets, is het personeelsbestand nu uitgekomen op 100 mannen en vrouwen. De kantoren boven de winkel herbergen dan ook al de daarbij behorende afdelingen als personeels- en financiële zaken naast inkoop, logistiek en secretariaat.

In 1969 heeft de winkel twee luisterruimtes en een specifiek aanbod. Met het assortiment onderscheidde Raf zich al snel van de concurrentie. Zo aan het begin van de jaren ’70 was het gewoon dat importeurs bepaalden welke winkel welke merken mochten verkopen. Als je al Yamaha verkocht, dan mocht je geen Denon in je assortiment opnemen. Die mentaliteit paste niet bij Raf. Die wilde de klant de keuze geven om een set samen te stellen zonder merk-beperking. Die opstelling, gevoed door het net even verder kijken dan het kleine Nederlandse kringetje, zorgde wel dat klanten van Raf klanten bleven en nu nog zijn. Een gevleugelde uitspraak uit die tijd schijnt “Eerst Raf zien en dan sterven” te zijn. Ton’s ogen lichten op achter zijn bril bij het uitspreken ervan.

En nu doet Raf nog steeds hetzelfde, zij het dat er een ander medium aan te pas komt . Ze stellen nog steeds kant en klare sets samen maar presenteren die nu op internet. Daarnaast is het natuurlijk altijd mogelijk naar de Rijnstraat te komen om te luisteren naar een voorgestelde set en deze eventueel naar persoonlijke smaak aan te passen door bijvoorbeeld andere luidsprekers in te zetten.

Ton is zelf nog steeds verliefd, zoals hij het zegt, op Audio Research als elektronica merk. Thuis combineert hij deze apparatuur nu met Leema Xone luidsprekers. In dit geval mooi afgewerkt in zwarte pianolak. En dit brengt het onderwerp van gesprek op wat er veranderd is in de loop van de afgelopen vier decennia op het gebied van luisteren. Ton bekent dat hij aanvankelijk enkel naar gitaarmuziek luisterde en die in groten getale aanschafte. The Shadows, The Ventures, Ton had zelfs een winkel gevonden die enkel gitaarmuziek in de schappen had staan. Deze collectie LP’s en later ook cd’s heeft nog steeds een plekje in huize Smeets. Later, mede onder invloed van de medewerkers van de muziekafdeling van Raf die Ton – aanvankelijk met enige overredingskracht – meenamen naar live concerten, zelfs van hard-rock bands, is Ton’s muzieksmaak breder, zeg maar gerust heel breed geworden.

Met de opkomst van de muziek DVD is er nog meer veranderd. Niet alleen in de Raf winkel, maar ook bij Ton. In de winkel kwamen steeds meer schermen tussen de luidsprekers. Net als veel klanten ontdekte de algemeen directeur dat hij wel het geduld kon blijven opbrengen om een hele muziek DVD ‘uit te zitten’ maar dat hetzelfde bij een muziek cd te veel moeite kostte. Stil voor je uit zitten luisteren bracht niet meer de oude voldoening, kijken naar muziek wel weer. Uiteraard in combinatie met een mooie set met een mooi geluid

Aanbod van muziek

Naast de rol die Raf heeft gespeeld (en nog speelt) met het aanbod van muziek DVD’s is de winkel ook trendsetter op het gebied van SACD en nu vooral Blu-ray. De voorraad en keuze is  enorm en de algemeen directeur is er terecht trots op. Via muziek horen en ontdekken zoals dat kan gebeuren in de platenbakken in de winkel komen we op audio shows, vaak ook een goede gelegenheid om nieuwe muziek  te ontdekken.

Raf heeft een traditie in het geven van shows en presentaties in de eigen winkel. Er wordt dan een bepaald merk of een speciale set in het zonnetje gezet. Hiervoor wordt de ruime winkel toch wat verbouwd om genoeg plaats aan de presentaties en de bezoekers te kunnen bieden. Zo was Raf onlangs de gastheer voor een 2 Meter Sessie van Jan Douwe Kroeske in samenwerking met Dynaudio. Ton bezocht de CES toen die nog in de maand  mei in Chicago plaatsvond regelmatig. Nu de CES begin januari precies in de uitverkoop periode valt kan dat niet meer. Daarom gaat hij nog wel naar de High End show in München en is tevens enthousiast over de Bristol show in Engeland. Uiteraard ontbreekt ook de vaderlandse VAD niet op het lijstje.

In veertig jaar is er dus veel en toch ook weer weinig gebeurd. Economische omstandigheden wisselen, muzikale voorkeuren passen zich aan en media evolueren. Telkens heeft Raf zich aangepast op het juiste moment en op een eigen manier. Een verandering in de economie laat een verandering van consumenten gedrag zien. Raf past zich aan door juist nu ook de duurdere merken voor het voetlicht te halen en dat blijkt succesvol. In het bovenste segment groeit de vraag en het zijn vaak ook nieuwe klanten die daarvoor naar de Rijnstraat komen. Dat brengt ons op de nieuwe media.

De trend van fysieke muziekdragers naar downloads wordt ook weer op een typische Raf manier gevolgd of beter gezegd mede gezet. In de visie van Raf is streaming audio wel leuk, maar de kwaliteit moet voorop staan en het computer nerd gehalte niet. Raf richt daarom op dit moment een ruim deel van de winkel in als een huis. Een woonkamer met tafel, een keuken en een slaapkamer staan in de steigers om binnenkort als toonzaal te dienen voor het nieuwe luisteren. Dit nieuwe luisteren wordt aangeboden als project. Raf kan een heel huis voorzien van geluid met al dan niet ingebouwde luidsprekers, beeldschermen en bijbehorende apparatuur. Sonos, Crestron en Meridian Sooloos zijn maar een paar van de mogelijke leveranciers waaruit gekozen kan worden. Voor de meer zakelijke markt zoals voor bedrijven en horeca heeft Raf een heel aparte afdeling opgezet, Business en Projecten, met een eigen pand aan de Kuiperbergweg in Amsterdam.

Nieuwe ontwikkelingen

Ton staat er op om ons nog even door de hifi winkel te leiden. En dan valt het op dat die winkel, en dit is enkel de hifi kant, groot is, echt groot. De afdeling muziekdragers doet al snel watertanden en we worden zelfs op de proef gesteld met de vraag of we SHM cd’s wel eens gehoord hadden. Dus voor Super High Material cd’s kun je ook al bij Raf terecht. De weg van de muziekdragers naar de high end luisterruimte voert langs een flink gedeelte van de winkel en zo krijg je een glimp te zien van de diversiteit aan soorten apparatuur en merken. In de high end ruimte staat onder meer een opstelling met Leema Altair IV monoblokken en Dynaudio Confidence weergevers. Dat is weer een typische Raf combinatie, niet voor de hand liggend, maar wel heel fraai.

Ton laat ons als laatste  nog een blik werpen op de aanbouw werkzaamheden van de keuken en slaapkamer. Een bed met een beeldscherm dat uit het voeteneind komt, Sonos apparatuur in combinatie met Bowers & Wilkins. Leuke ontwikkelingen en dan biedt Raf nog meer. Een B&O shop-in-shop, een beeldwinkel, een camera afdeling en een computershop met een Apple afdeling.

Veertig jaar Raf is veertig jaar met hart en ziel bezig zijn met muziek, uit overtuiging en voor de klant. Ton staat straks voor een keuze, nog even doorwerken of gaan genieten van zijn muziek thuis