Artora: Less is more
De hifi-branche heeft over het algemeen weinig aandacht voor vormgeving. Vorm volgt functie is het adagium. Dat levert soms wel onbedoeld fraaie apparaten op. Stoere ontwerpen van Amerikaanse merken als Audio Research, McIntosh of Mark Levinson hebben een bepaalde aantrekkingskracht op met name mannelijke hifi-fanaten. Onze buren aan de andere kant van de Noordzee zijn bescheidener en kiezen vaak voor minimalistische ontwerpen, gevat in kleine kastjes. Met mooie exemplaren van Cyrus, Linn of Meridian tot gevolg. Maar voor echt design moet je naar Italië of….Scandinavië.
Scandinavisch design is strak, tijdloos en tegelijkertijd elegant. En het design van het nieuwe Deense audiomerk Artora is daarop geen uitzondering. Less is More zeggen ze zelf, en dat dit geen holle kreet is blijkt als ik de Artora producten in huis krijg. Het design van de Artora componenten is minimalistisch. Knoppen in de traditionele zin van het woord zul je op de Artora ArtoPlayer 1000 cd-speler en ArtoAmp 150 versterker niet vinden.
De complete bediening gaat middels aanraakgevoelige sensoren onder de woorden LESS IS MORE aan de bovenzijde van de apparaten. Helaas zijn deze sensoren niet erg gevoelig afgesteld, dus goed mikken en stevig drukken is het devies. Bij de ArtoPlayer betekent LESS het vorige nummer en More het volgende nummer. Het woord is wisselt tussen pauze en stop. Het langer ingedrukt houden van less of more resulteert in spoelen binnen een track.
De ArtoAmp heeft een eenzelfde eigenwijze, maar zeer verfrissende bediening. Less verlaagt het volume, more verhoogt het. Met de is kun je wisselen tussen de diverse ingangen. De zeer luxueuze metalen afstandsbediening heeft - zeer consequent - ook geen fysieke knoppen. Ook hier zijn de symbolen - de ArtoRemote is wel voorzien van de standaard pictogrammen - weer van het aanraakgevoelige type.
Met het balkje boven de knoppen kun je de verlichting van de apparaten dimmen in twee stappen, een derde keer drukken schakelt de verlichting van het display uit. De verlichting van de twee apparaten kun je echter niet koppelen zodat je soms met twee verschillende intensiteiten geconfronteerd wordt, met als gevolg dat je de afstandsbediening exact voor het oogje van één van de apparaten moet houden om de verlichting van uitsluitend dat apparaat te regelen. Het balkje onder de bedieningsfuncties heeft de eject functie voor de cd-speler. Minimalistisch en bovenal erg mooi.
Beide Artora producten zijn in drie kleuren leverbaar. Ik kreeg de beschikking over een witte ArtoAmp 150 en een in carbon uitgevoerde ArtoPlayer 1000. Vooral deze laatste uitvoering is erg fraai en zorgt ervoor dat de Artora’s haast één worden met de omgeving. Het design van de Artora apparaten is zoals gezegd minimalistisch en doet op een positieve manier denken aan het design en de eenvoud van Apple producten.
Techniek
De ArtoAmp 150 heeft volgens Artora 75 Watt beschikbaar bij een 8 ohm belasting en weet dat precies te verdubbelen naar 150 Watt als de versterker 4 ohm ziet. Twee ringkerntransformatoren zijn verantwoordelijk voor dit technisch perfecte resultaat. De versterker is breedbandig en blijft binnen 3dB tussen 5Hz en 50kHz. Achterop de ArtoAmp vinden we vier analoge ingangen, een tuimelschakelaar voor het inschakelen van de voedingsspanning en een aansluiting voor de Bluetooth antenne. Via deze Bluetooth antenne kunnen maar liefst 16 daarvoor geschikte apparaten gekoppeld worden. Uiterst links en uiterst rechts zijn twee verzonken luidsprekerconnectoren te vinden. Deze accepteren overigens uitsluitend banaanstekers. Daarnaast is de ArtoAmp 150 voorzien van een pre-out uitgang, welke volgens Artora specifiek bedoeld is voor het aansluiten van een actieve subwoofer. Bij het aansluiten is het overigens wel zaak goed op te passen: uit klankmatige overwegingen is de versterker niet beveiligd tegen kortsluiten.
De ArtoPlayer 1000 is voorzien van een slot-loading mechanisme dat ietwat grofstoffelijk de cd’s naar binnen trekt. En hoewel dat klankmatig van geen enkele invloed is vermindert het naar mijn mening het gevoel van luxe die de Artora set als geheel wel uitstraalt. Het gebruikte loopwerk is, zoals tegenwoordig helaas gebruikelijk, geen specifiek cd-loopwerk. De draaisnelheid van het loopwerk ligt dus ook vele malen hoger dan bij echte cd-loopwerken, en dat is bij de ArtoPlayer 1000 als een licht gezoem hoorbaar. De digitaal naar analoog conversie wordt verzorgd door een Burr-Brown 24 bit/192 kHz chip.
Achterop de ArtoPlayer 1000 vinden we een analoge uitgang, een optische digitale en een coaxiaal digitale uitgang, en een tuimelschakelaar voor de stroomvoorziening.
Beide apparaten hebben een afneembaar netsnoer - een 8-tje - zijn voorzien van metalen voetjes en meten 30,5 cm in zowel de diepte als in de breedte. De totale hoogte inclusief voetjes is 6 cm. Het gewicht van de ArtoPlayer bedraagt 4 kilo en de ArtoAmp 150 laat de weegschaal uitslaan naar 7 kilo.
Hifi of design?
Met het design van Artora zit het dus wel goed. Maar wat mogen we klankmatig verwachten van Artora: is Artora design of hifi?
Aangezien de bediening aan de bovenzijde van de componenten geplaatst is maak ik de keuze de twee Artora componenten bovenop het dressoir dat als audiomeubel dienst doet te zetten. Ondanks de compacte buitenmaten nemen ze daar wel veel ruimte in beslag. Je kunt de Artora producten namelijk niet stapelen. Het aansluiten is erg eenvoudig: stekkers erin en een interlinkje plaatsen tussen de cd-uitgang en de Line-1 ingang op de versterker, that’s it. Voor de flexibiliteit en ter vergelijk besluit ik op de tweede Line-ingang mijn Naim Dac aan te sluiten. Daardoor kan ik muziek streamen en naar internetradio luisteren.
Ook mijn iPhone wordt middels Bluetooth aan de ArtoAmp 150 gekoppeld. Speciaal daarvoor levert Artora een ArtoAir Bluetooth dongle en is de ArtoAmp aan de achterzijde voorzien van een Bluetooth antenne. Deze moet je trouwens wel zelf op de speciale aansluiting schroeven. Voor mijn iPhone kan ik de ArtoAir in de doos laten zitten aangezien de iPhone zelf al over een Bluetooth mogelijkheid beschikt. Na het inschakelen van Bluetooth op de iPhone meldt de Artora zich automatisch als te koppelen apparaat. Even de pincode (standaard 0000) invoeren en het streamen van muziek vanaf de iPod kan beginnen. In totaal kunnen er op deze manier maar liefst 16 Bluetooth devices aan de ArtoAmp 150 gekoppeld worden. Tijdens de testperiode blijkt de Bluetooth koppeling zonder haperen te werken. In de verdere test heb ik echter geen aandacht besteed aan de Bluetooth koppeling naar de iPhone, en heb deze vooral gezien als handige aanvulling op het aantal muziekbronnen. Leuke bijkomstigheid is dat je via de iPhone wel kunt luisteren naar Spotify over de Artora set.
Luisteren
Ik start de luistersessie met een cd van een van mijn favoriete artiesten, Ryan Adams. Het album Heartbreaker is misschien wel het beste album uit zijn oeuvre en is bovendien zeer goed opgenomen. De zilveren MFSL versie wint het op punten van de standaard versie en is een echte aanrader. Op deze cd staat een duet met Emmylou Harris, wat voor sommige mensen misschien geen aanbeveling zal zijn. Maar wat heeft ze een mooie, heldere stem. De Artora combinatie zet een wijds geluidsbeeld neer: Ryan in het midden met Emmylou rechts naast zich. De kleinste details worden uit het polycarbonaat geperst, maar nergens wordt de weergave overmatig analytisch. De weergave is zelfs rond te noemen en heeft een solide basis met nergens een scherp randje. Toch wordt het orgeltje dat subtiel op de achtergrond speelt goed geproportioneerd en duidelijk neergezet, zonder daarbij te veel aandacht te eisen.
Dat de immer ronde, vloeiende en detailrijke weergave door de Artora cd-speler voorzien wordt van een stevig fundament blijkt als ik het nummer Harps and Angels van het gelijknamige album van Randy Newman in de cd-opening steek. Newman haalt duidelijk een paar keer diep adem voordat hij de eerste regels gaat zingen en zijn sonore stemgeluid zweeft over de muziek. Ongeveer 1 minuut in het nummer verwordt de muziek tot een kakofonie van geluiden, maar de Artora set houdt alles netjes en overzichtelijk.
I See The Sign van Sam Amidon is een van de mooiste platen van 2010. Als hij Way Go, Lily zingt laat de Artora set goed de lucht rond zijn stem horen. De stem waaiert iets uit, maar klinkt vol en rond en is zeer aangenaam om naar te luisteren. Als ik ter vergelijking hetzelfde nummer draai via de Squeezebox en de Naim DAC, dan is deze laatste minder romantisch dan de Artora speler. Wel zet de Naim alle instrumenten meer afgebakend in het geluidsbeeld en is hij dynamischer dan de ArtoPlayer 1000.
Als ik ter afsluiting van de luistersessie Nine Inch Nails uit de kast trek en de track Somewhat Damaged opzet komt het karakter van de Artora set weer duidelijk naar voren. Trent Reznor’s stem snijdt normaal gesproken als een gekarteld mes door het geluidsbeeld. Dat past perfect bij de muziek, maar hij is dus niet echt gezegend met een opvallende stem. Op de Artora set zijn de vocalen nergens scherp, voorzien van een stevig fundament en toch met veel detail. Je zou hooguit kunnen stellen dat de weergave van dit soort muziek juist wél om scherpe randjes vraagt en dat het allemaal wel wat smeriger mag. Maar eerlijk gezegd verwacht ik niet veel NIN liefhebbers onder de potentiële kopers van een Artora set, dus zullen er weinig Artora bezitters zijn die zich daar druk over wensen te maken.
Conclusie
Dat Artora haar wortels in de hifi heeft - de ontwerper komt van Primare - blijkt als je luistert naar de ArtoAmp 150 en ArtoPlayer 1000: het geluid is krachtig, evenwichtig en verfijnd. Verstandig is ook de keuze om niet in te zetten op een echte analytische hifi-weergave, maar juist op een volle, ietwat rondere weergave. Dat maakt dat Artora makkelijk te combineren is met diverse soorten luidsprekers en zelfs met design-speakers een volwassen geluid zal produceren. Eigenlijk zegt het design al hoe Artora klinkt: solide, prachtige detaillering en nergens een scherp randje. Ik zou er mee kunnen leven, en mijn vrouw zeker!