Musical Fidelity M3i geïntegreerde versterker

Het ontwerpen van goede audioapparatuur vraagt om kunde en ervaring. De meeste audio-ontwerpers treden nauwelijks op de voorgrond en doen hun soms baanbrekende werk volledig op de achtergrond. Soms komt dat doordat zij slechts een onderdeel zijn van een groter ontwerpteam maar vaak komt het ook dat de behoefte om openlijk naar buiten te treden niet zo sterk is.

Uitzonderingen zijn er uiteraard altijd en de leidende kracht achter het Engelse merk Musical Fidelity, Antony Michaelson, is zo iemand. Michaelson is de eigenaar van het merk en niet alleen als leidinggevende maar ook als ontwerper actief betrokken bij alle producten die de fabriek in Wembley (onder de rook van het stadion) verlaten.

Degene die Antony Michaelson eens heeft ontmoet, weet dat hij hele specifieke ideeën heeft over audioapparatuur. Als begenadigd klarinettist weet hij hoe muziek kan klinken en tracht hij die ervaringen om te zetten naar apparatuur die dat kan realiseren. Het eerste Musical Fidelity product was een versterker. De reputatie van Musical Fidelity is voor een belangrijk deel gebaseerd op de lange reeks uitstekend klinkende versterkers die het merk in de loop der jaren heeft geïntroduceerd.

Musical Fidelity is vorig jaar gestart met een vernieuwing van het pakket waarbij men is gestart aan de bovenkant van de markt. Na de AMS- en de M6-serie is het nu tijd voor het middensegment met de M3-serie. De M3-lijn bestaat vanaf nu uit een geïntegreerde versterker en een cd-speler.

Musical Fidelity M3i versterker

De M3i versterker lijkt optisch sterk op de bijna twee maal zo dure M6i versterker die ik recentelijk een tijd lang tot mijn beschikking had. Het front van de M3i is echter een fractie minder hoog en bovendien alleen leverbaar in zwart. Kijken we vervolgens naar de aansluitmogelijkheden dan zijn er toch wat meer verschillen. Ook de M3i is een stereoversterker met 5 lijningangen, een tape in- en uitgangen en een preamp uit maar hij mist de digitale ingang die de M6i wel heeft. Ook een phonotrap ontbreekt op de M3 maar die zit ook niet op de M6 dus daarin zijn ze weer elkaars gelijke. Voor het weergeven van vinyl heeft Musical Fidelity echter twee hele mooie losse phonotrapjes in de aanbieding (in de V- en de X-series) dus dat hoeft een vinylliefhebber niet te weerhouden om naar de M3i te luisteren.

Net als op de M6i is de AUX-ingang op de M3i op de achterzijde om te schakelen naar een zogenaamde HT (Home Theatre) ingang. In de HT-stand wordt de volumeregelaar omzeild en reageert de M3 via deze ingang als een eindversterker. Deze voorzienig is heel handig om de stereo M3i te integreren in een surroundsysteem via een surroundprocessor of een surroundversterker met losse preamp uitgangen. Op deze manier kan je heel mooi de componenten uit een stereo- en een surroundsysteem tot één geheel smeden. Bij stereoweergave gebruik je alleen de M3i. Bij surroundweergave worden de twee frontkanalen door de M3i aangestuurd. De center en de surroundkanalen worden door de surroundversterker aangestuurd die ook de volumeregeling voor de hele combinatie voor zijn rekening neemt. Deze AUX/HT schakelaar is een heel simpele maar super handige functie die je eigenlijk veel vaker zou willen zien en verdient dus navolging.

Solide ontwerp

De M6 en M3 lijken optisch op elkaar maar zijn in technisch opzicht toch wel van een iets andere orde. Dat beide apparaten door hetzelfde ontwerpteam met dezelfde ontwerpfilosofie zijn bedacht zie je echter zo. De M3i is een compact gebouwde klasse AB versterker die wordt gevoed vanuit een flinke ringkerntrafo en twee 10.000uF bufferelco’s.

De M3i zit ruim in zijn jasje en wordt vanuit één ringkerntrafo en twee bufferelco’s gevoed

Hier volgt Michaelson dus niet de dual-mono benadering zoals in de M6. De eindtrappen zijn echter nog steeds helemaal discreet opgebouwd zoals standaard is voor Musical Fidelity. De eindtrap kan maximaal 76W (in 8 ohm) per kanaal leveren en daardoor kan worden volstaan met een push-pull trapje van slechts twee eindtransistoren. Deze zijn gemonteerd op een groot koellichaam dat zich aan één kant van de kast bevindt. Ondanks de flinke afmetingen komt het koellichaam tijdens het gebruik nog aardig op temperatuur dus de versterker staat nog redelijk ver in klasse A.

De ingangsselectie

In dit verhaal maak ik regelmatig een vergelijking met de M6 omdat ze de nodige schakeling gemeen hebben zoals bijvoorbeeld de ingangstrap. Deze is een exacte kopie van de schakeling in de M6i. Zelfs de printlay-out van deze schakeling is exact hetzelfde. Voor de ingangsselectie wordt een LC78211 IC gebruikt die Musical Fidelity in de afgelopen jaren wel vaker heeft ingezet. Persoonlijk ben ik niet zo gecharmeerd van dit soort oplossingen en zie ik veel liever een gewone mechanische oplossing met een schakelaar of een relais. Mijn grootste bezwaar tegen dit soort chips is de manier waarop signalen worden geschakeld. Dat gebeurt namelijk met transistoren die als een schakelaar worden gebruikt en de ervaring leert dat zo’n benadering hoorbaar is. De fabrikant van deze chip, Sanyo, specificeert redelijke getallen voor de vervorming (0,01%) en overspraak (-75dB) maar bij een mechanische oplossing zouden deze getallen gigantisch veel beter zijn.

De eindtrappen van de M3i zijn bijzonder compact en helemaal discreet opgebouwd.

Dat Antony Michaelson ondanks deze beperkingen toch voor deze oplossing heeft gekozen, zal in eerste instantie een financiële achtergrond hebben. Zo’n IC is veel goedkoper dan een serie relais of een mooie schakelaar. Een ander voordeel is dat de signaalwegen heel kort kunnen blijven en je nooit kapotte of versleten contacten kan hebben. Ook het onderdrukken van eventuele schakelklikken is met een IC als dit veel makkelijker te onderdrukken.

Volumeregeling

De M3i is voorzien van een motorgestuurde ALPS potmeter maar door deze potmeter vloeit geen audio. De motorpotmeter levert alleen een stuursignaal voor een elektronische volumeregelaar. Deze methode lijkt omslachtig maar Michaelson doet dat met een speciale reden. Van stereopotmeters is bekend dat de gelijkloop tussen de twee kanalen vaak maar heel matig is en soms wel meerdere dB’s afwijkt. Vooral in het lage regelbereik vaak heel slecht. Alleen de beste modellen van merken als Alps, Penny & Giles of Noble presteren ook in dit gebied goed maar die regelaars kosten soms wel meer dan 100 euro per stuk. Michaelson gebruikt daarom een speciaal volumeregel IC (de PGA2320 van Burr Brown) die een erg goede gelijkloop heeft. Puristen zijn doorgaans niet zo te spreken over dit soort benaderingen maar dit Burr Brown IC is absoluut de beste in zijn soort. Ik heb nog nooit een exacte AB-vergelijking tussen een PGA2320 regelaar en een gewone potmeter gehoord en een direct oordeel vind ik daardoor heel moeilijk. De PGA2320 is inmiddels echter behoorlijk populair en wordt in veel gerenommeerde en goed klinkende versterkers gebruikt.

De hele voorversterker bestaat van links naar rechts uit een NE5532 opamp, een PGA2320 volumeregelaar, nog een NE5532 en een selectie-IC (het blokje helemaal rechts in de foto).

De lijntrapjes rond de volumeregeling zijn opgebouwd met NE5532 (dubbel) opamps. Over deze opamps valt niet veel te vertellen. Het zijn echte audio-opamps die al vele tientallen jaren op de markt zijn en hun werk naar behoren doen. Het zijn prima allrounders maar er zijn betere. Net als voor de andere ontwerpkeuzes in deze versterker geldt echter ook hier weer: alle waar naar zijn geld.

Weergave

In de loop der jaren heb ik een heleboel versterkers van de hand van Antony Michaelson gehoord. Iedere versterker heeft zo zijn eigen specifieke karakter maar Musical Fidelity heeft wel degelijk een grote gemene deler. Een Musical Fidelity versterker biedt doorgaans kracht, klinkt heel soepel en gedefinieerd en zit degelijk in elkaar. De definitie is puntig en gedetailleerd maar klinkt zelden klinisch. Deze eigenschappen kwam ik in het verre verleden al tegen bij één van mijn favorieten, de A1000, en die hoorde ik recentelijk ook weer in de M6i. Met de ervaringen van de M6i nog in de oren werd ik erg verrast door de M3i. De M3i is op papier en qua opbouw een stuk kleiner dan de M6i maar zo komt hij niet over. De M3i gaat heel soepel om met dynamische veranderingen en zet heel makkelijk een rustig geluidsbeeld neer.

De M3i is uiteraard niet de logische keuze voor hele lastige klanten maar voor een goede monitor of een compacte 2-weg vloerstaander is dit een zeer geschikte kandidaat. De weergave is snel en soepel en het geluidsbeeld wordt zonder enige moeite met rust opgebouwd. Dynamische veranderingen zoals met de blazerssectie rond Maceo Parker (‘Life on Planet Groove’) vormen geen probleem. Dat de M3 zo makkelijk met dynamische veranderingen overweg kan, is overigens niet zo vreemd. De M3i is geen super zware versterker getuige de ruime 75W die de versterker per kanaal in 8 Ohm kan leveren. In de kleine lettertjes staat echter vermeld dat de M3i op zijn uitgangsklemmen 70 Volt (piek) en 25 Ampère (wederom piek) kan leveren. Met dat soort getallen is de verklaring gegeven voor zijn soepele dynamische weergave.

Het klankbeeld van de M3i is heel fris en open en dat blijkt goed te combineren met een mooie transparante tweeter zoals de tweeters die zijn gemonteerd in de Adam Compact en de AE22 monitor. Het hoog is heel helder en zuiver en ook heel gedefinieerd met veel detail. Ik heb tijdens in combinatie met mijn verschillende bronnen en weergevers geen rafeltje of rasperig bijgeluid kunnen waarnemen.

Conclusie

Op papier is de M3i zeker geen alleskunner maar zo komt de versterker in de praktijk niet over. De M3i heeft een hele soepele en open weergave met een opvallend sprankelend hoog. Dynamische veranderingen zijn voor de M3i geen probleem en worden moeiteloos gevolgd. Ondanks zijn ruime overcapaciteit is dit nog steeds geen zwaargewicht. Dat mag je echter ook niet verwachten van een versterker als deze. De M3i is een stevige goed klinkende stereo versterker die in de praktijk net iets meer controle biedt in vergelijking met het gros van zijn concurrenten. Dat maakt de M3i een interessante kandidaat bij luidsprekers die net iets meer nodig hebben om goed los te komen.

Aanvullende informatie:

Importeur: Viertron BV
Barendrecht
Tel. 0180 618355
Websites: www.viertron.nl
www.musicalfidelity.com

Meer informatie

Merk: Musical Fidelity
Type: M3i
Prijs: € 1250,-

Productgegevens

Soort: geïntegreerde versterker stereo
Kleur: zwart aluminium
Aansluitingen: 6 x lijn (cinch)
Afstandsbediening: ja
Gewicht: 9,2 kg
Afmetingen: 100x440x400 mm (hxbxd)
Specificaties:
Uitgangsvermogen: 2 x 76W in 8 Ohm