VPI Classic draaitafel met Koetsu element

Momenteel staat er in mijn luisterruimte ter recensie een draaitafel. Op zich is dat niet zo bijzonder want ik heb iets met vinylspelers en verwelkom dus wel vaker zo’n muzikale analoge bron in mijn woning. Daarbij hebben meerdere merken in de loop der jaren mijn pad gekruist. Uiteraard heb ik eerder VPI draaitafels beluisterd. Maar nooit in mijn eigen set of luisterruimte.

En dat is best bijzonder want dit gerenommeerde Amerikaanse merk bestaat inmiddels alweer dertig jaar. Voor ontwerper/eigenaar Harry Weisfeld een feestelijke aanleiding om ter gelegenheid van dit jubileum een nieuw model uit te brengen en voor mij een mooie kans om binnen mijn eigen set kennis te maken met het VPI geluid. Een erg prettige kennismaking, zoals later zou blijken.

Perfecting analogue for 30 years

In zijn lange loopbaan heeft de man uit Cliffwood New Jersey veel mooie producten het daglicht laten zien. Daarbij heeft hij zich beperkt tot draaitafels, toonarmen en platenwasmachines. Al is ‘beperkt’ in dit verband niet het meest gelukkig gekozen woord. Want wie het huidige aanbod onder de loep neemt komt alleen al zes verschillende draaitafels tegen; Classic, HRX, Aries 3, Scout, Scoutmaster en Superscoutmaster.

Een illustere voorganger als de ‘klassieke’ HW-19 maakt daar niet langer deel van uit. Hoewel; kijk naar de Classic en je ziet veel terug van de HW-19. Een blik op de rij draaitafels maakt overigens direct duidelijk dat ieder nieuw ontwerp voortbouwt op een eerdere variant. Modellen die tevens, vaak in meerdere stappen, op te waarderen zijn. Neem bijvoorbeeld de basis en het draaiplateau van de Scoutmaster, voeg daar de motor en het flywheel van de HRX aan toe en je hebt een Superscoutmaster. Het zelfde achterliggende principe van doorontwikkelen van bestaande producten komt ook tot uitdrukking bij de toonarmen. Momenteel zijn er de JMW 9, de JMW 9 Signature, de JMW 10.5 i en de JMW 12.7. Daarbij is de JMW 10.5 i bijvoorbeeld de huidige 10 inch arm waarin inzichten verwerkt zijn die afkomstig zijn van het topmodel; de JMW 12.7.

Classic

Op het eerste gezicht lijkt de Classic, zeker voor iemand die slechts een vluchtige blik werpt op de reeks van beschikbare modellen, een vreemde eend in de VPI bijt. Dat komt vooral door het afwijkende uiterlijk. Bij nadere beschouwing, en met het voorgaande stukje in het achterhoofd, zijn er echter wel degelijk typische VPI kenmerken te bespeuren.

Zo is de één punt gelagerde arm direct herkenbaar als een JMW. In dit geval een afgeleide van de 10.5i die op menige Aries 3 te vinden is. Wat hier echter ontbreekt, is de uitgebreide VTA instelling die het mogelijk maakt om tijdens het spelen de VTA te veranderen. Daarnaast is in het kader van de kostenbesparing de basis van deze ‘Special Edition’ arm wat eenvoudiger uitgevoerd. Wel wordt in de arm gebruik gemaakt van een nieuwe zuiver koperen bedrading. Ook aan de nieuw ontwikkelde isolatie voeten van de speler is te zien dat ze afgeleid zijn van die van de HRX referentiespeler.

In tegenstelling tot de andere modellen is de wisselstroom synchroonmotor van de Classic niet losstaand maar geïntegreerd in de basis. Net zoals dat het geval was bij de eerder genoemde voorloper; de HW-19. Ook in de materiaalkeuze voor de basis grijpt Harry terug op het verleden. De speler wekt de indruk dat hij opgebouwd is vanuit een massief blok walnoot of, zoals het geval is bij het recensie exemplaar,zwart eiken. Zoals dat enkele tientallen jaren geleden gebruikelijk was en zoals een enkele andere fabrikant ook nu weer toepast.

In werkelijkheid bevindt zich onder het houtfineer gelamineerd MDF dat door middel van siliconen en lange bouten gekoppeld is aan de stalen topplaat. Daarmee ontstaat een rigide, resonantievrije massa. Op deze basis is een geïnverteerd lager geplaatst waarop een volledig uit aluminium vervaardigd draaiplateau rust. Wie het plateau omdraait ziet aan de onderkant een in het aluminium liggende rubber rand. Aan de rand van het draaiplateau is te zien dat hij ook gebruikt kan worden in combinatie met VPI’s stabilisatiering. Een tweede upgrademogelijkheid is uiteraard de motorsturing van VPI; het SDS-Synchronous Drive System.

Samenspel

Een draaitafel is in essentie een eenvoudig apparaat. Een basis, met daarop een lager dat een draaiplateau ondersteunt, in combinatie met een motor, een arm en een element. Dit betekent echter niet dat het ook simpel is om voor de diverse onderdelen de juiste materialen te kiezen, ze op perfecte wijze te vervaardigen en in de juiste combinatie in te zetten. Pas wanneer al deze facetten de benodigde aandacht hebben gekregen ontstaat een mooie draaitafel. Bij mijn eigen TW Acustic Raven Two dient, afhankelijk van de gebruikte arm, de stand van het armboard ten opzichte van het plateau (de spindel) minutieus te worden gepositioneerd.

Opvallend aan dit Classic ontwerp is dat drie belangrijke onderdelen op rigide wijze op, dan wel in, de basis gemonteerd zijn; de motor, de arm en de combinatie van lager en draaiplateau. Daarmee zijn de onderlinge afstanden vooraf eenduidig gedefinieerd en daardoor is er geen ruimte voor enige speling, hoe klein ook. Een perfecte oplossing, mits de onderdelen elkaar onderling niet kunnen beïnvloeden. Gelukkig blijkt Harry dit goed voor elkaar te hebben. Wie tegen de basis of het plateau van de Classic tikt zal merken dat het materiaal in extreme mate ‘dood’ klinkt; een korte droge tik zonder naklank. Wie vervolgens zijn oor tegen de basis aan legt zal bemerken dat de motor geen geluid of trillingen genereert die als resonanties middels de ronde rubberen snaar het plateau, of middels het gelamineerde MDF de arm, kunnen bereiken. Het enige detecteerbare geluid is dat van het draaien van de pulley.

Naast het interne samenspel is natuurlijk ook de periferie van belang. Allereerst is daar het element. In dit geval zit er in de headshell van de JMW arm een Koetsu element dat daarin geplaatst is door de importeur. Mijn eerste reactie is; dit element moet ik voor de test vervangen door een goedkoper exemplaar want de prijs van deze Koetsu ligt hoger dan die van de totale draaitafel. Na er een nachtje over te hebben geslapen besluit ik echter om dit prachtige element toch te gebruiken. Waarom? Wanneer de draaitafel in staat is om de kwaliteiten van dit terecht veel geroemde element op muzikale wijze tot uitdrukking te laten komen is het een bewijs dat het hier om een goed draaitafelontwerp gaat.

Een stapje verder van de draaitafel verwijderd staat er, op hetzelfde gemodificeerde Creaktiv Rack, een Goldenote Phono 2 phono voorversterker die de muziek aangereikt krijgt via Synergistic Research interlinks. Met behulp van dezelfde interlinks, maar nu in actieve versie, wordt de verbinding tot stand gebracht met de geïntegreerde versterker P70 van Unison Research die voor de eindversterking gebruik maakt van vier KT88 buizen van Sovtek. De P70 is middels JK Acoustics Type III luidsprekerkabel verbonden met de MC Systems M3 luidsprekers.

Draaien

Voor mij zijn draaitafels veruit favoriet wanneer het gaat om het in huis halen van te recenseren producten. Ik hou vooral van het ongedwongen, natuurlijke, vloeiende geluid van op vinyl vastgelegde muziek. Maar daarnaast ook van het wassen van platen, het hanteren van de grote, dikke zwarte schijven en de bijbehorende mooie hoezen met hun vaak prachtige layout. En, niet te vergeten; het bedienen van de arm van de draaitafel. In dit geval is dat laatste een extra groot genot want het betreft hier een iets langere 10 inch versie. Hij ziet er niet alleen anders (lees: langer) uit dan de mij vertrouwde JMW 9 toonarm, hij voelt daardoor ook anders in het gebruik.

Wel herkenbaar is de feilloos werkende armlift. Tillen we de arm even van de scherpe punt af dan zien we dat rondom dit dragende puntje een bakje aangebracht is waarin eventueel een dempende vloeistof gegoten kan worden. VPI adviseert dit in geval er gebruik gemaakt wordt van bijvoorbeeld een Grado of een Clearaudio element. Omdat ik draai met de Koetsu kan de armbuis terug geplaatst worden zonder dat er met vloeistof geëxperimenteerd behoeft te worden.

En dan is het grote moment aangebroken. De eerste LP wordt op het aluminium draaiplateau neergelegd. Het is voor mij altijd weer een probleem om de juiste LP te kiezen. Een probleem dat voortkomt uit het gegeven dat ik simpelweg te veel LP’s in de kast heb staan. Dat ik uiteindelijk kies voor een combinatie van een mannen- en een vrouwenstem heeft alles te maken met niet alleen mijn voorkeur voor vrouwenstemmen maar ook met het feit dat er in de 10 inch arm een element hangt dat met name het middengebied op excellente wijze weet weer te geven.

De keuze is dus gevallen op de combinatie van Robert Plant en Alison Krauss. De laatste is één van mijn (vele) lievelingen maar ook de stem van Robert Plant is, in ieder geval op de LP Raising Sand, niet te versmaden. De 180 gram persing biedt de mogelijkheid om de groef – in verband met het laag - ook diep genoeg uit te graven en dat is ongetwijfeld één van de redenen waarom deze dubbel LP zo fraai klinkt.

Killing the blues

Wanneer ik recenseer kies ik over het algemeen bewust voor een bepaalde track van een specifieke LP. In dit geval is dat het tweede nummer van kant A; Killing The Blues. In deze song klinken de stemmen van zowel Alison als Robert dermate fragiel en kwetsbaar dat ik, wanneer de installatie in staat is om dit over te brengen, rechtstreeks in mijn ziel geraakt wordt. Het eerste wat opvalt, wanneer de naald eenmaal in de groef gezakt is, is de enorme helderheid en transparantie van de weergave. Op zich is dit zeer opvallend omdat ik in het verleden meerdere malen meegemaakt heb dat VPI draaitafels wat donker en vol klonken.

Uiteraard weet ik dat dit veroorzaakt kan zijn door de combinatie van versterker, kabels en/of phono voorversterker maar desalniettemin is het een ware verademing om deze ‘vrije’ interpretatie te horen. Aan het eind van de track gebeurt er iets vreemds; in plaats dat ik opsta en me opmaak om de lp te vervangen voor een ander exemplaar laat ik deze vinylschijf liggen en draai ik hem uit tot aan het einde. Daarmee bedoel ik dus tot aan het moment waarop de naald in de uitloopgroef komt en ik nog slechts ruis en de na iedere omloop klinkende tik hoor. Heel bijzonder en, uiteindelijk, een compliment voor de draaitafel.

Het maakt dat ik me voorbereid op opnieuw het beluisteren van een volledige LP kant. Ditmaal van het klassieke Dire Straits album Brothers In Arms. Uiteraard weet ik dat Philips deze groep, en dit album, gebruikte voor de introductie – of moet ik zeggen het pushen – van het CD format. De ironie wil echter dat dit album prachtig klinkt op vinyl. En dan zeker wanneer er gebruik gemaakt wordt van de nieuwe remaster op 180 gram vinyl van Universal’s Back To Black.Ik draai kant twee die begint met Ride Across The River en opnieuw is er dat besef van grote transparantie en helderheid. Ook de dynamieksprongen worden prachtig weergegeven en verderop worden de verschillen tussen de diverse gitaarklanken prachtig uitgelicht. Vooral de dobro klanken zijn erg realistisch. Hierin klinkt waarschijnlijk het materiaal van het draaitafelplateau door. Prachtig!

Het beste van toen en nu

Het ontwerpen van draaitafels kent een lange traditie. Onafhankelijk van elkaar hebben diverse ontwerpers gedurende decennia gewerkt aan het zowel in technische als mechanische zin perfectioneren van hun ontwerpen. Daarbij zijn echter geleidelijk ook enkele ontwerpprincipes al dan niet bewust losgelaten. Van Harry Weisfeld is bekend dat hij erg gecharmeerd is van het geluid van draaitafels uit de zestiger jaren. Mastodonten met merknamen als Empire en Rek-O-Kut. De kracht van het idee dat uiteindelijk geleid heeft tot The Classic ligt in het op de juiste wijze combineren van inzichten uit zowel het heden als het verleden.

Inzichten en materiaalgebruik die kenmerkend zijn voor draaitafels uit die periode van tientallen jaren geleden zijn door Harry gecombineerd met de meest recente opvattingen en ontwikkelingen op het gebied van draaitafelontwerp. Het resultaat is een prachtige ‘plug and play’ (klinkt oneerbiediger dan ik het bedoel) draaitafel die op hoog niveau presteert voor een alleszins betaalbare prijs. Hang er een mooi element in, combineer het met een fraaie phonotrap en u hoeft zich de komende decennia geen zorgen meer te maken om de kwaliteit van uw analoge muziekbron of over de vraag of u nog wel van muziek zult kunnen genieten. Om het in de taal van de ontwerper samen te vatten; A killer table !

Aanvullende informatie:

Distributie: Symphony Audio Import
Internet: www.symphonyaudioimport.com
Prijs VPI Classic 3075 euro