Multitest: cd-matten

Audiofielen en hifiliefhebbers streven veelal naar een zo natuurlijk mogelijke weergave van geluid. Een gegeven waardoor “onze” markt veelvuldig uitkomt met upgrades, verbeterde uitgaven en nieuwe technieken. Om één en ander toch betaalbaar te houden zijn er ook díegenen die ervoor kiezen om zelf hun apparaten te modificeren, of dit te laten uitvoeren door daarin gespecialiseerde bedrijven. Denk maar eens aan Audio Art, bijvoorbeeld.

Maar vaak kunnen de kleinste wijzigingen in uw systeem nét even dat beetje meer rust of juist sprankelendheid bieden waar u zo enorm tevreden mee kunt zijn! Temeer als de wijzigingen ook nog geen honderden euro’s hoeven te kosten. Natuurlijk zijn er ook duurdere excessen, waarvan de audiofiele werking soms toch écht in twijfel genomen kan worden. Jaren geleden –en nog steeds op de diverse fora- zie je de makers van bijvoorbeeld houten volumeknoppen steeds weer voorbij komen met beloftes die weinig hout snijden…

De hifiliefhebber is blijkbaar een gemakkelijke prooi voor winstbejag. Maar toch kan het toepassen van deze kleine “tweaks” of “voodoo” veel waard zijn. Ook bij cd-spelers. En dan praat ik over veiliger tweaks dan het met een -liefst groene- stift bekleuren van de binnenzijde en zijrandje van het bekende zilveren plaatje… Een vergelijking van een drietal cd verbeteraars.


Matjes?

Er zijn zo van die dingen waar je tegen aanloopt. Bij een heel goede audiovriend kwam ik voor het eerst in aanraking met het fenomeen cd-mat. Zijn buizen cd speler draaide nooit meer zonder en vooral de prijs was interessant. Dus bestelde ik de week erna dezelfde cd-mat (De Mat van Art Speak) en begon met luisteren. Hoewel ik meteen merkte dat deze niet gebruikt kon worden in mijn multi loopwerk en ik op dat moment geen plaats had voor een normale cd-speler in mijn audio meubel, groeide mijn interesse in het fenomeen om cd geluid te verbeteren, zonder van apparatuur te wisselen. Dus bestelde ik bij highfidelitydiscs.nl twee andere verbeteraars, te weten de Carbon cd damper van Millennium en de Ringmat Statmat cdi Blue. Allen in een andere klasse, allen met een andere werking. Het geluk was dat ik op het moment van beoordelen over vier cd-spelers beschikte en dus genoeg keuze had als loopwerk. Uiteindelijk heb ik gekozen voor mijn gemodificeerde Denon DCD 725 speler, waarvan ik de klank zeer goed ken en dus het beste eventuele verschilllen kan horen.

De werking

Alle makers van tweaks gaan ervan uit dat een cd-speler per definitie imperfecties met zich meebrengt. Dat een cd met laser wordt afgespeeld, zal inmiddels wel bekend zijn. Dat een laser licht opbrengt is logisch. Maar wist u dat dit licht ook kon verstrooien in de speler? En dat dit “strooilicht” een negatief effect kan hebben op de fidelity (getrouwheid) van de weergave van een cd? Daar komt ook nog eens bij dat het systeem volgens sommigen laagvoltage hotspots kan creeren in het loopwerk zelf of op de cd, met nadelige geluidseffecten? En natuurlijk de overdracht van trillingen en resonanties van het loopwerk zélf.
Wat een problematiek! En dan te bedenken dat al die fabrikanten zo’n ontzettende verbetering beloven in het geluid! Het lijkt wel of de luisteraar die deze producten niet heeft gebruikt eigenlijk nooit zijn of haar set ten vollle heeft benut! Troost u, ondanks dat een tweak een verbetering kan opleveren, zijn en blijven het de puntjes op de spreekwoordelijke “i”. Als de basis eerst maar goed is, dan zal de rest vanzelf wel komen, is nog steeds mijn devies. Ook moeten we niet vergeten dat er altijd nog een stukje marketing meespeelt en de boterhammen van de fabrikanten ook belegd dienen te zijn. In ieder geval is de materie erg interessant, evenals de verschillende werkingen en uitvoeringen.

De verschillende matjes

De Mat van Art Speak is met zijn prijs van nog geen 20 euro de goedkoopste van de drie. De website van Art Speak vermeld dat deze wat zwaardere mat bestaat uit een versmelting van meer dan twintig verschillende materialen en sterk koolstofhoudend is. Het aanraken van De Mat doet me nog het sterkste denken aan siliconen. De belofte van meer warmte en meer detail is subjectief, wat logischer klinkt is de dempende werking op de servomotor door het gewicht.

De mat is voorzien van een gat in het midden van dezelfde afmeting als een cd (even groot als het oude dubbeltje) en is erg prettig te plaatsen, daar er een randje aan vastzit dat precies een cd omsluit. Dit lijkt mij ook de beste werking tegen eventueel strooilicht. Deze van Nederlandse makelij afkomstige mat is eigenlijk uitsluitend bedoeld voor cd-spelers, met uitzondering van de bekende VRDS loopwerken van Teac of de Stable Platter technieken die Pioneer ooit toepaste in hun loopwerken. Als verpakking dient een cd-hoesje.

Het Duitse Millennium Audio Vision geeft de zeer dunne Carbon cd damper een wat grotere verpakking mee, een soort dvd-hoes. In tegenstelling tot De Mat is deze demper maar 0,3 mm dik en weegt bijna niets. De prijs ligt wel een stukje hoger, te weten 49 euro. Hoewel het schijfje vrij stevig aanvoelt staat er op de verpakking dat enkel en alleen deze verpakking gebruikt mag worden en geen standaard cd-hoes (ook wel jewel-case genoemd), anders zou de binnenste ring wel eens kunnen beschadigen. De Carbon cd-damper kan in vrijwel alle loopwerken worden toegepast, zelfs in de PC tijdens branden. Het plaatsen geschied evenals de andere matjes op het cd’tje als deze in de lade ligt. Dit maakt deze mat dan wel een stuk kwetsbaarder dan De Mat, want als de lade wat sneller sluit, of met een schokkende beweging, ligt hij al scheef, wat bij mij resulteerde in het niet kunnen afspelen en een hoop herrie tijdens het uitlezen van de tracks (TOC). Ligt de schijf goed, hoor je hem niet. De dempende werking dient volledig uit het carbon zélf te komen. Vergeet niet voor het eerste gebruik de plastic beschermlaag te verwijderen.

En dan de Ringmat Statmat cdi Blue. Een kartonnen uitvouw verpakking vol beloftes. Schoner geluid, een hogere resolutie met een diepere stage, meer power en dynamiek, meer gevoel van timing en ritme, een helderder intonatie en ga zo maar door… De binnenkant herbergt meer teksten over de werking, twee bijgevoegde blaadjes tekst over de verbeterde werking ten opzichte van zijn voorganger die kennelijk uit één enkel matje bestond. De cdi Blue bestaat uit twee op elkaar geplakte matjes die tegengesteld zijn geplakt onder een hoek van 90 graden, waarvan de onderste is met twee punten bevestigd op het tussenstuk (substraat), de bovenste heeft drie bevestigingspunten. Oppassen, dus, dat er tijdens gebruik van dit 1,8 gram wegende matje niets omvouwt. Het zou de werking van deze 68 euro kostende tweak niet positief beïnvloeden, laat staan het eventueel kunnen vastlopen in uw speler.

Ik moet zeggen dat deze mat dan ook erg kwetsbaar overkomt, hij ligt los op de cd in de lade van de speler, het middengat is groter dan dat van een compact disc. De werking is niet het dempen, maar verwijderen van statisch opgebouwde hotspots en andere elektronische onvolkomenheden. De Engelstalige briefjes in de verpakking waarschuwen tevens dat de cdi Blue geheel plat moet zijn om te kunnen gebruiken en adviseren eventueel om het product een nachtje in een boek te steken. Tevens dient een Statmat volgens de fabrikant nooit in de buurt van een hifi systeem te worden gelegd omdat het geluid van de set wel eens erg beïnvloed zou kunnen worden… Ook zou door het gebruik van dit product wel eens een aanpassing nodig kunnen zijn in de plaatsing van de speakers (logisch dat het geluid dan anders wordt!) Over dit soort uitlatingen kan ik me simpelweg geen mening vormen maar het voedt me wel met enige scepsis… De wat vreemde gaten en sleufjes in dit product dienen vast en zeker wel een doel, ik ga me bezighouden met luisteren. De matjes worden gebruikt in eerdergenoemd loopwerk op mijn standaard set, de gegevens vindt u onderaan deze recensie.

Objectief luisteren

Het liefste wilde ik een zogeheten “blinde” luistertest uitvoeren met deze drie sound improvers. Eén cd erbij die ik goed ken, niet zien welke tweak er wordt toegepast tijdens het luisteren en telkens dezelfde nummers. De muziekkeuze viel op het album Brushfire fairytales van surfgitarist Jack Johnson. Bewust een “gewone” cd en niet extreem mooi opgenomen of geperst. Van dezelfde cd maakte ik een kopie op Nashua CD-R80 cd-rom’s om ook een CD-R te vergelijken. Ik gebruik de nummers Middle Man en Posters en laat een kennis van me vier keer alles horen, dus ook zonder tweak. Met nummers op mijn blocnote, de volgorde bepaalt hij en uiteindelijk passen we mijn opgeschreven notities bij de nummers van volgorde. De uitkomst is als volgt.

De Mat van Art Speak: Hoorbaar is een duidelijke toename in rust in het geluidsbeeld. Het geheel is meer samenhangend en erg prettig om naar te luisteren, terwijl de stem van John iets meer op de luisteraar af lijkt te komen. Vooral bij de CD-R opname een flinke verbetering in het totale geluidsbeeld. Ik ervaar De Mat als “prettig in het oor liggend” en “een grotere, detailrijkere stage” Van de beloofde warmte toename is weinig te merken. Gelukkig maar, want warmte is toch een soort kleuring die mijn set niet meer nodig heeft.

Millennium Carbon CD Damper: Hierbij staat de stem wat meer naar achter dan bij De Mat, maar wel wat luchtiger overkomt. Er is duidelijk toename in het laag te horen, maar wel met controle. Ook vallen me meer geluiden op dan zonder matje te spelen. Hoewel deze verandering meer duidelijkheid geeft aan het afgespeelde, kan ik me indenken dat e.e.a. ook bij sommige muzieksoorten als vermoeiend ervaren kan worden. Muziekafhankelijk, dus.

Als laatste werd de Ringmat Statmat Cdi Blue getest, omdat er volgens de fabrikant een voor langere tijd blijvende werking van uitgaat. Dus na één keer spelen pas luisteren, terwijl de Statmat nog steeds op de cd ligt. De Statmat dient op één enkele wijze geplaatst te worden, met de twee grotere gaten op ongeveer “tien uur” in de lade, op de cd. Mijn blocnote vermeld weinig, ik moet u eerlijk bekennen dat ik op mijn Denon cd-speler alleen het idee had een kleine toename in de “frisheid” in het totale geluidsbeeld te horen ten opzichte van het spelen zonder Statmat. De duurste tweak van de drie heeft op dit loopwerk dus het minste effect. Ik heb hem een uur lang laten spelen en nog eens geluisterd toen de kennis reeds weg was. Diezelfde frisheid, maar minimaal effect. Dan tóch maar een ander loopwerk proberen! Aangezien de kartonnen hoes vermeldt dat het product ook geschikt is voor multi spelers, pak ik mijn DVD-2900 en speel eerst zonder, daarna met tweak. Hé, het intro van Posters is wat directer geworden! Ook Jack’s stem lijkt op mijn multi speler meer geprononceerd dan voorheen.. Maar eerlijk is eerlijk, heel groot is het verschil niet.

Eindoordeel en product informatie

Deze test is best lastig geweest, kan ik u melden. Allereerst om objectief te blijven, maar te meer is het een menselijk feit dat je als je iets toepast op je geluidssysteem, je ook erg graag verschil wilt horen. Vandaar mijn uiteindelijke keuze voor een blinde test. Alledrie de matjes hebben hun eigen werking. Persoonlijk maakt me die werking niet zo heel veel uit, het gaat uiteindelijk om het resultaat! De conclusie die ik u reik is dan ook volledig gebaseerd op de prestaties in mijn eigen set. Voor mij is de grote winnaar van de drie ook de goedkoopste; De Mat van Art Speak.

Hoewel de Carbon cd mat van Millennium nog net iets meer deed met het geluid, speelt voor mij ook het gebruiksgemak van De Mat een hele grote rol. De kwaliteit is meer dan goed, en dat voor zo’n lage prijs. Daar komt bij dat geen enkele cd-speler een foutmelding gaf bij De Mat, en wel bij de ander twee, voornamelijk door de gladheid van de gebruikte materialen. Het verschil na met de Statmat gedraaid te hebben is wel aanwezig, maar leverde bij mij te weing op om de hogere aanschafprijs te rechtvaardigen. Heeft u een toploader of enkel een multi speler, dan zal voor u de keuze sneller vallen op de Carbon CD Damper van Millennium vanwege de toepasbaarheid.

Verwacht geen ontzettend grote veranderingen in het geluid, maar hooguit verfijningen. Oordeel zelf.


Aanvullende informatie:
De Mat: 19,95 euro
Millenium M-CD mat: 49 euro
Ringmat Statmat CDi Blue: 68 euro