Rogue Atlas en Metis

Ondanks dat het merk Rogue Audio in ons land niet zo bekend is geniet het in de Verenigde Staten, de bakermat van dit merk, een veel grotere bekendheid. Rogue Audio richt zich exclusief op het ontwerpen en produceren van kwalitatief hoogwaardige buizenversterkers en dit doet ze niet zonder succes.

Eén van de succesfactoren van het bedrijf is dat het keer op keer muzikale buizenversterkers weet te ontwikkelen tegen betaalbare prijzen. Het is daarom in staat om korte metten te maken met de vooronderstelling dat goede buizenontwerpen kostbaar zijn en derhalve slechts weggelegd zijn voor de happy few op deze planeet.

Dit zal zeker ook een belangrijke overweging zijn geweest voor kersverse Nederlandse importeur van dit merk, Crusade Audio, Rogue audio in haar productgamma op te nemen. Enig lef is daarbij zeker nodig, temeer ook omdat onze Europese markt al meer dan voldoende wordt bediend door (buizen)producten uit het verre Oosten. Wat het uitstapje van Crusade Audio naar de andere kant van de oceaan ons zal bieden op het gebied van kwalitatief hoogstaande muziekweergave zal blijken uit deze recensie.


Eerste kennismaking

Buizenbakken en platenspelers, allebei componenten met de nodige magie. Niks neerzetten, aansluiten, stroom aan en hup, in de luisterstoel ploffen en genieten maar.
Het uitpakken en opbouwen van de Metis en Atlas was al een hele happening op zich. Voordat ook maar één noot muziek uit de luidsprekers stroomt zou nog een hele berg arbeid verricht moeten worden. Eerst werd de Metis voorversterker uitgepakt en met de nodige zorg van de twee 6SN7GT buisjes voorzien waarna het beschermkapje geplaatst werd.

Hetzelfde met de Atlas eindversterker. Eén voor één werden de buizen op de juiste plaats gemonteerd, zorgvuldig ervoor zorgend dat deze niet met de handen aangeraakt werden. Eerst de 8 kleine 12AX7 en 12AU7 buisjes die verantwoordelijk zijn voor de voorversterking, vervolgens de 4 eindbuizen, de bekende EL34 buizen uit de Philips-stal.
Mijn eigen Densen versterkers moesten vervolgens plaatsmaken voor de twee nieuwelingen die vrijwel rechtstreeks van het vliegveld vanuit Amerika hun weg vonden in mijn rack.

Dat laatste bleek geen sinecure te zijn, de ongeveer 25 kilo zware en robuuste Altas eindversterker eiste zijn plaats op ten koste van mijn Marantz CD 14 Cd speler die noodgedwongen een etage naar beneden moest verhuizen in het rack. De royaal overbemeten uitgangstransformatoren, die ook te vinden zijn in enkele duurdere ontwerpen van hetzelfde merk zullen zeker debet zijn aan het forse gewicht van deze versterker. De combinatie werd met elkaar verbonden door middel van Phantom Cable interlinks en voorzien van Siltech SPX30 stroomkabels. MIT T2 luidsprekerkabels worden gebruikt om de combinatie te verbinden met mijn ProAc Studio 150 luidsprekers.

Maar dan zijn we er nog niet: voordat de combinatie kan gaan opbloeien en inspelen zal eerst de BIAS (ruststroom) van de Atlas op de juiste waarde ingesteld moeten worden. Daarbij geldt: eerst even 30 minuten wachten om de Atlas in de gelegenheid te stellen om op bedrijfstemperatuur te komen. De ruststroom kan bij de Atlas per buis ingesteld worden, hetgeen als groot voordeel heeft dat bij het vervangen van de buizen deze niet gepaard hoeven te zijn. Het inregelen van de juiste russtroom is iets wat zelfs gedaan kan worden door diegenen die niet beschikken over technische kennis en vaardigheden. Een duidelijke handleiding, alsmede een jaren-50 stijl ampèremetertje en een bijgeleverde schroevendraaier, te vinden achter de transformator aan de linkerkant maken de klus tot een bijzondere happening en geeft je ook echt het gevoel actief met de audio-hobby bezig te zijn.

Music at last … maar niet voordat het geheel voldoende ingespeeld was. De apparaten waren in het geheel niet ingespeeld en vandaar mijn keuze om eerst een paar weken te wachten voordat ik een gedegen kennismaking ga maken met deze bijzondere buizencombinatie.

De Metis voor/eind combi

De Metis voorversterker

Meteen bij het uitpakken van deze 8 kilo zwaar wegende voorversterker is de hoge afwerkingsgraad te zien. Het geborstelde aluminium front van 1 cm dik geeft het geel een robuuste en degelijke indruk. Om geen afbreuk te doen aan de geluidskwaliteit is duidelijk gekozen voor een minimalistische opzet. Slechts drie draaknoppen zijn te vinden aan de rechterkant op het fraai vormgegeven front, een volumemeter, een input-select knop en, opmerkelijk, een balansregelaar. Iets dat we niet vaak terugvinden op hedendaagse versterkerontwerpen. Dit terwijl in veel huiskamers het aanbrengen van kleine balanscorrecties tussen de luidsprekers geen overbodige luxe is. Om in Griekse mythologische termen te blijven, het aantal ingangen is zogezegd vrij Spartaans.

Al te veel bronnen kunnen niet aangesloten worden op de Metis (Phono, 2 maal AUX en 1 maal CD) hetgeen diegenen die beschikken over meerdere broncomponenten zoals een CD-speler, DVD,speler, tuner en wat dies meer zij zeker zal nopen op zoek te gaan naar een andere voorversterker. De Metis is echter niet bedoeld om het hart te vormen van een zeer uitgebreide muziekinstallatie als dat ten koste gaat van de geluidskwaliteit. Beter beperkt maar goed dan overcompleet met compromissen moet men bedacht hebben bij het ontwerpen van de METIS. Het ontwerp zal dan zeker ook diegenen aanspreken die beschikken over minder, maar daarentegen hoogwaardigere broncomponenten.

Aan de voorkant, ongeveer in het midden van het front, is, en dat zien we helaas ook niet meer zo vaak, een hoofdtelefoonuitgang te vinden. Aan de linkerkant is de aan-uit knop te vinden, aan de rechterkant geflankeerd door een blauwe led die oplicht als het apparaat aan staat. Aan de achterkant is een variabele en vaste uitgang te vinden, alsmede een IEC aansluiting waarmee het mogelijk wordt om een kwalitatief goede netkabel aan te sluiten.

Tegen meerprijs van 105 Euro wordt een fraai vormgegeven afstandsbediening bijgeleverd. De robuuste en zeer fraai vormgegeven afstandsbediening is, net als het front van de METIS vervaardigd uit geborsteld industrieel aluminium hetgeen een zeer solide indruk geeft. Slechts twee knoppen zijn erop te vinden waarmee het volume harder en zachter kan worden gezet. Enige handigheid is echter wel vereist, anders kan men slechts kiezen uit de standen “te hard” en “te zacht” aangezien iets te lang drukken op een van de twee toetsen resulteert in een enorm verschil tussen hard en zacht. Het minimalisme van de METIS is duidelijk vertaald naar de afstandsbediening hetgeen duidelijk verwachtingen schept ten aanzien van de geluidskwaliteit.


De Atlas eindversterker

Door zijn platte verschijning ziet de Atlas er veel minder indrukwekkend uit dan veel van zijn vakbroeders. Schijn bedriegt echter, met name door de forse voedingstransformator en de royaal overbemeten uitgangstransformatoren, die ook te vinden zijn in menig duurdere buizenontwerpen van hetzelfde merk (zoals de Rogue 90 eindversterker), weegt de versterker toch maar mooi 25 kilo schoon aan de haak. Niet voor niets heeft men gekozen de uitgangstransformatoren royaal overbemeten uit te voeren. Dit om te voorkomen dat de transformatoren verzadigen als er in drukke passages in de muziek veel vermogen wordt gevraagd. Een slimme keuze zal blijken tijdens de luistersessie. Het uitgangsvermogen bedraagt 55 Watt per kanaal.

Op het font is slechts de aan-uit knop te vinden geflankeerd door een blauwe LED die oplicht als de versterker wordt ingeschakeld. Aan de bovenkant zijn een 12 tal buizen te vinden, zijnde de 4 x EL 83 eindbuizen, 4 x 12AX7 en 4 x 12AU7 buisjes die verantwoordelijk zijn voor de voorversterking. Zoals reeds al aangeven ook een fraai vormgeven ampèremeter waarmee het mogelijk is de ruststroom in te stellen van de eindbuizen. Hiertoe dient eerst met de hand een klepje te worden verwijderd waarna vervolgens met de bijgeleverde schroevendraaier de ruststroom middels een viertal potmeters in te regelen valt.

De achterkant is voorzien van een tweetal vergulde ingangsconnectors, een tweetal robuuste vergulde luidsprekeraansluitingen en een IEC connector waarmee de ATLAS kan worden voorzien van een kwalitatief hoogwaardige netkabel.


Music, Meastro!

Omdat beide versterkers beiden koud uit de doos kwamen nadat ze speciaal waren ingevlogen vanuit de Verenigde Staten was het zaak om de combinatie de tijd te gunnen voldoende in te spelen vooraleer deze aan een nauwgezette luistertest te onderwerpen. Mijn eerste vluchtige kennismaking met de combinatie een paar weken eerder was, zoals te lezen op mijn aantekeningenblaadje, : “een typische buizenbak!”. Laid-back, “Locker” zoals onze Oosterburen dat zo mooi omschrijven. Rustig, vloeiend en beheerst. Maar ook een wat wollig, minder gedefinieerd laag, zeker niet de articulatie die mijn Densen versterkers aan de dag kunnen leggen. De vergelijking zou echter volledig mank lijken te gaan daar de combinatie in de verste verte niet ingespeeld was.

Daarom werd de combinatie twee weken in de gelegenheid gesteld ingespeeld te raken. Vooraleer te beginnen aan de luistertest werd de ruststroom van de Atlas opnieuw gekalibreerd. Niet overbodig zo bleek, van twee van de vier eindbuizen moest de ruststroom licht worden aangepast. Tijd om te luisteren. Maar niet nadat de combinatie eerst dertig minuten de tijd heeft gehad om op bedrijfstemperatuur te komen.
Nadat de tuner een hele tijd als signaalbron diende om de versterkercombinatie in te spelen werd de ingangsschakelaar in de stand “CD” gezet. Op de achtergrond is dan, zij het zwak, echter nog het geluid te horen van de tuner. Dit valt natuurlijk op te lossen door het uitschakelen van de tuner, een betere isolatie tussen de ingangsbronnen zou echter wel wenselijk zijn.

Tot slot

Wat meteen duidelijk werd was dat de combinatie korte metten maken met mijn eerdere bevindingen. Klonk het geheel een paar weken geleden, koud uit de doos, enigszins laid-back, meer impliciet en zelf wat traag, niets van dat was meer terug te herkennen tijdens mijn hernieuwde kennismaking met deze combinatie. Veel meer van toepassingen bleken de woorden kracht, snelheid en timbre te zijn. Korte metten werd hier gemaakt met het beeld van de warme, timide, enigszins trage buizensound zoals veel muziekliefhebbers dat nog hebben. Niets van dat alles: Hier stond een combinatie te spelen met de kracht van een goede transistorversterker gepaard aan het vloeiende, verfijnde en natuurlijke beeld van goede buizencombi’s.

Cd na cd verdween in de CD speler. Benieuwd naar het beeld dat de Rogue Metis en Atlas neerzetten, laat ik Sarah Brightman haar zangkunsten tonen in mijn luisterruimte. Met een enorm gemak maakt het beeld zich los van de luidsprekers. Zowel in de diepte, breedte en ook hoogte wordt een zeer gedetailleerd beeld weergegeven waar elke instrument of elk instrumentengroep een duidelijke plek heeft in het muzikale gebeuren. Eerste violen linksvoor, geflankeerd door de tweede violen aan de rechterkant. Daarachter en duidelijk waarneembaar, daarboven, de blazers. Sarah staat daarbij geheel los van het orkest dat haar begeleidt. Het midden, haar stem wordt daarbij met de nodige “Schmelz” weergeven, heel natuurlijk, heel vloeiend. Wat na een tijdje luisteren echter heel duidelijk merkbaar wordt, niet eens heel expliciet hoorbaar maar wel duidelijk voelbaar, is dat er iets gebeurt dat moeilijk te omschrijven is maar prominent deel uitmaakt van de muzikale beleving. In plaats van de ervaring dat de muziek vanuit de luidsprekers naar je toekomt lijkt het alsof je wordt meegezogen in het muzikale gebeuren waar je als luisteraar nu heel expliciet deel van uitmaakt.

Keer op keer lijkt het moeilijk om hieruit los te komen om Cd’s te wisselen. Pat Metheny (Secret Story) verdwijnt in de CD lade. Het nummer “finding and believing” is een ware schrik voor combinaties die weinig controle hebben en waarvan het geluidsbeeld volledig dichtslibt tijdens de drukke passages en dynamieksprongen in dit nummer.
Niets van dat alles op de Metis-Atlas combinatie. Hier wordt de luisteraar getrakteerd op een tot op de vierkante millimeter uitgetekend virtueel muzikaal landschap waar parameters als diepte, breedte en hoogte geen deel meer uit lijken te maken van de happening waarvan ik deel mag uitmaken. Kracht gekoppeld aan transparantie, met het grootste gemak worden complexe muzikale structuren, texturen en kleuren volledig en met het grootste gemak ontleedt zonder ook maar op enigerlei wijze klinisch te worden. Dat daarbij het diepste laag niet tot het allerlaagste octaaf wordt weergegeven vergeleken met kostbaarder transistorontwerpen, daarentegen wel vloeiender en ietwat “voller” zonder echter in te boeten op articulatie wordt de combinatie volledig vergeven.
Schijnbaar ongemerkt, maar duidelijk voelbaar gebeurt hier weer hetzelfde als tijdens de Cd’s die ik eerder draaide. Het blijft moeilijk om mezelf los te maken, weg te lopen uit het geluidsbeeld waar ik middenin zit en me zijn aandacht blijft opeisen.

Ook steviger werk, zoals Hans Dulfers nummer “Streetbeats” op de Cd Big Boy wordt zonder krimp of compressie weergegeven. Weer hetzelfde beeld, volledig los van de luidsprekers, volledig opgelost, krachtig met voldoende druk in het laag, hetzij weer niet de met volledige kracht van menig beter transistorcombi maar wel met een enorm gemak en goede articulatie van de baslijnen die dit ruige nummer dragen. Sluit je ogen en je zit midden in de scène, het ruige nachtleven in een gonzende metropool dat zo mooi op deze Cd wordt vertaald.

Plots moet ik denken aan een Cd die ik al een hele tijd niet meer heb gedraaid. “The turning point” van Mcoy Tyner. Bigband muziek, typisch muziek a la the big boss himself. Expliciet, ruig, ritmisch, onverbloemd, dynamisch en een schrik voor veel mindere combinaties.
Op mijn eigen Densen versterkers klinkt deze Mc Tyner nogal hard, anoniem en met weinig gevoel. Zeker een reden waarom dat deze Cd, waarop overigens bijzonde fraai op wordt gemusiceerd, niet zo vaak zijn weg vindt naar mijn Cd speler.

Wat hier gebeurt op de Metis en Atlas combinatie is bijna met geen pen te beschrijven. Omdat ik zelf jaren als pianist in een Big band heb gespeeld weet ik wat voor energie een Big Band kan voortbrengen. Het beste te omschrijven als een enorme trein die als een gek doordendert als deze eenmaal goed “op stoom is gekomen”. Plots ervaar ik hetgeen ik al een tijd niet meer ervaren heb aangezien ik ook al jaren niet meer actief musiceer in de Big band: Energie!: Mijn vingers jeuken! Daar wil ik weer deel van uitmaken! Maak plaats achter vleugel, ik kom er aan! Natuurlijk kan ik omschrijven wat ik zoal hoor, zoals saxen en de trombones die volledig van elkaar te onderscheiden zijn zelfs als er unisoon wordt gespeeld en het gemak waarmee de ruimte wordt afgebeeld en de duidelijke plek die de instrumenten opeisen in het muzikale beeld waar ik deel van uitmaakt. Alleen die parameters alleen omschrijven zou zwaar teniet doen aan de echte kwaliteit die de Metis en Atlas combinatie waarmee met zich duidelijk onderscheidt van de concurrentie in deze prijsklasse en zelfs daarboven: hier wordt duidelijk de energie geprojecteerd die de luisteraar in staat stelt volledig op te gaan in de muzikale belevenis.


Tot slot

Het uitbreiden van het productgamma met een nieuw product brengt natuurlijk altijd een zeker risico met zich mee. Zeker als het een, in Europa althans, minder bekend merk betreft dat overigens in de Verenigde Staten ruimschoots zijn sporen heeft verdiend. Het lijkt echter een verstandige keuze te zijn de buizenversterkers van Rogue Audio in het assortiment op te nemen. Voor een, naar buizenbegrippen, bescheiden prijs wordt hier een statement neergezet waar menig duurdere (buizen)versterker, ook uit het verre oosten zich aan kan meten.

Een solide bouw, een hoge mate van fit & finish, gekoppeld aan een hoogwaardige geluidskwaliteit waar slechts met moeite vlekjes op het blazoen op te ontdekken zijn. Niet voor niets heeft deze aansprekende buizencombi de “Product of the Year” award ontvangen van het maandblad HiFi+ en de “Budget product of the Year” van het toonaangevende maandblad The Absolute Sound. Ik sluit me er graag bij aan, en, ook al delen wij bij HiFi.nl (nog) geen awards uit, wat mij betreft mag hij ook een onderscheiding verdienen.

Tip: deze combinatie van eind- en voorversterker is binnenkort ook te beluisteren bij de Two Channel Show bij Polectro, Amsterdam.

Aanvullende informatie:

Rogue Metis Voorversterker:
- Zonder afstandsbediening €1.450,-
- Met afstandsbediening €1.555,-

Rogue Atlas Eindversterker: €2.075,-

Meer informatie: http://www.crusade-audio.nl/