Triangle Titus Es

Wie mijn hersenspinsels over vakantie en over hifi beurzen een beetje heeft gevolgd weet dat ik een voorliefde koester voor Frankrijk en soms voor Franse producten. Het is niet voor niets dat ik jarenlang in een Franse auto reed, geniet van de Franse keuken, geniet van Franse elektronica en luidsprekers, Frankrijk kruipt dieper en dieper in mijn bloed.

Krijg ik de kans een Frans product tegen het licht te houden, dan sla ik dat niet af. Zeker niet als het van Triangle komt, een merk dat ik al jaren graag op de Nederlandse markt wilde hebben, iets dat vanaf nu het geval is. De eerste kennismaking thuis is met een lieve, kleine telg uit de familie, de Titus Es. Een 2-weg systeem van bescheiden afmetingen.

Triangle is naast Focal en Cabasse één van de drie grootste en belangrijkste fabrikanten in Frankrijk van luidsprekers. Een land dat een welhaast net zo rijke historie aan luidsprekers heeft als Engeland. Denk maar aan Waterfall, JM Reynaud, Apertura, Davis, Jadis, of Elipson. En waar minstens zoveel kennis van luidsprekerbouw voor handen is.

Triangle zelf bestaat als 30 jaar en is ooit eerder in Nederland verkocht. Met succes overigens, tot de toenmalige importeur er de brui aan gaf. Nu is het merk dankzij High Resolution in Lelystad eindelijk terug. De range van Triangle is omvangrijk en loopt ruwweg van de Stella Es (418 euro per paar) tot aan de Magellan (31.447 euro per paar). De Titus Es zit net boven de Stella en kost u 523 euro per paar. Triangle is een echte leverancier van luidsprekers. Ze maken bijvoorbeeld geen elektronica, maar wel in eigen huis alle units die in de diverse series verwerkt worden. Alle productie vindt plaats een Frankrijk. Het complete gamma omvat luidsprekers voor stereo weergave, home cinema en actieve subwoofers. Binnen de Esprit range, waar de Titus Es in thuis, hoort levert Triangle monitors, vloerstaanders, surround speakers en centers.

De techniek die Triangle toepast is eigenzinnig. Dat begint al bij de 130 mm conus van de woofer, die bestaat uit een mengsel van cellulose pulp en lange fibers. Past vrijwel iedereen een rubber rand toe om de conus vast te houden, Triangle kiest voor harmonica vouwen om beweegbaarheid te garanderen. Een mooie aluminium basket vormt de basis voor de unit. De kapton drager van de spreekspoel is zowel aan de binnenzijde als aan de buitenzijde voorzien van een wikkeling, iets dat volgens mij uniek is. De tweeter heeft een titanium conus die beweegt in een aluminium mini hoorn. Die faserein wordt gemaakt met een fase plug. De hoorn zorgt voor een hoog rendement en een snelle responsetijd van de unit, die verder conventioneel is gebouwd. Door het toepassen van de relatief kleine conus kan de scheidings frequentie tussen woofer en tweeter hoog liggen, in dit geval op 4000 Hz, met een steilheid in het filter van 24 dB. De woofer neemt dus een heel groot deel van het frequentie spectrum voor zijn rekening, waaronder het gebied waar onze oren het gevoeligste zijn.

Het uiterlijk van de Triangle is op het eerste gezicht een beetje bling-bling. Veel goud aan het front. Pas na de recensie periode kwam ik erachter dat het goudkleurige metalen ornament aan de bovenzijde van het frontje eraf kan. Hoewel het mij persoonlijk niet stoorde en de luidspreker een zekere chique uitstraling geeft. Wie de moeite neemt het front te verwijderen valt een beter geluid ten deel, zoals met 99% van de luidsprekers het geval is. Jammer is dan dat de bevestigingspunten van het front die achterblijven op de baffle erg opvallend en in verhouding groot zijn. Wel stevig en onverwoestbaar. De tweeter valt direct op met zijn aluminium trechter en goudkleur faseplug. Je zou verwachten dat Triangle goudkleurige schroefjes zou benutten, gelukkig of helaas, ze zijn gewoon zwart en verzonken. De kast is netjes afgewerkt, bij mij in de meest donkere kleur (er zijn in totaal drie houtsoorten leverbaar), en meet 365 x 180 x 295 mm. Geheel volgens de geldende mode diep en hoog, met een smalle voorkant. Aan de achterzijde is te zien hoe dik de kast is. Daar vinden we ook de zwaar uitgevoerde bi-wire aansluitingen. Ook al zit de basreflex poort aan de voorzijde, plaatsing op een stand verdient verre de voorkeur boven een boekenplank, de luidspreker is dat zeker waard.


De set

De Titus Es vond een plekje op Alphason stands in mijn kleine luisterruimte van 2,8 x 4,4 meter. Licht ingedraaid, 60 cm van de achterwand en 30 cm van de zijwanden. Een Van Medevoort MA240 versterker van ongeveer 2 x 40 watt aan 8 Ohm extrapoleert de energie die afkomstig is van een Marantz CD63 SE speler, welke uitsluitend als loopwerk fungeert aan een Musical Fidelity X-Dac V3 d/a converter. Bekabeling is van Chord Company. Stroomvoorziening is binnen de grenzen voor een redelijk eenvoudige set gerealiseerd met Supra netsnoeren en een Supra verdeelblok. Als alternatief voor de Triangle`s deden dienst (oplopend in prijs per paar): Mordaunt Short MS902 (260 euro), Dali Ikon 2 (800 euro) en Impulse IMP (1400 euro). De Triangle behoort dus geplaatst te worden tussen de MS902 en de Ikon 2. Laten we gaan luisteren of die plaats ook klopt.

De triangel klinkt

Terwijl de kast uitpuilt van de CD’s kies ik vaak als eerste een exemplaar van Patricia Barber. Het is Split dat het spits afbijt. Een CD die sterk ritmisch is en moet leiden tot voeten van de vloer. Dat werkt ook zo met Triangle. Lekker snel, een goed stereobeeld en een puntige piano. Waarboven de stem van Barber op de juiste hoogte staat. Typisch voor Triangle is het behoud van het “Franse middengebied” waar licht de nadruk op valt. Iets wat stemmen meer opentrekt. Het lieftallige hoog en het iets ingehouden laag passen daar mooi bij. Het laag loopt voor de bescheiden conus en kastafmetingen behoorlijk diep door. Zonder dat er vervelende dingen ontstaan als boemen of hoorbare poortruis. Eigenlijk een lekker geheel tegen een aanvaardbare prijs. Als opmerking noteer ik: iets meer energie in het hoog is toegestaan en ik zou het beeld graag nog verder opentrekken. Verwend als ik tegenwoordig ben in de grote luisterruimte waar buizen versterkers staan. Fase reinheid en het vermogen een holografisch beeld te scheppen controleer ik graag aan de hand van Amused to death van Roger Waters. De Titus Es laat me niet in de steek. Omgeven als ik ben door geluid. De verteller aan het begin is goed verstaanbaar en lijkt links naast me te staan. Gitaar is vol van klank en dynamisch. Echte power die je nodig hebt voor deze CD geeft de Triangle niet, daar is hij eenvoudig te klein voor. Het laag gaat echt heel diep in deze opname. Hard kan het wel, klappen van de houdhakker op track 8 zijn echte klappen. De arrenslee gaat van links voor naar rechts achter (op twee speakers dankzij de gebruikte opname techniek) wat uitstekend is. Meerstemmige zang laat de stemmen onderscheiden. Dat waren twee prima kennismakingen met de Titus Es.

Het vervolg

Wat volgt is Deborah Henson-Conant. Veel details vallen op naast een snelle en dynamische weergave van haar harpspel. Een geweldig stereobeeld wordt geschapen, in alle drie dimensies. Dat elk instrument en elke stem zo fraai los staat draagt bij aan verstaanbaarheid van de hoofdrolspelers. Tekortkomingen? Eigenlijk geen, afgezet tegen de natuurlijke beperking van de kastafmeting en gerelateerd aan de prijs. Een weergave die eerder gebaseerd is op kwaliteit dan op kortstondige sensatie. Dat is net zo op en live CD van Mary Black.

De emotie van aanwezig zijn is voelbaar in de luisterruimte. Een scherpe “S” in de opname is getemperd. Voor wat meer geld levert de concurrent van de Titus Es nog meer openheid en realisme. Een Triangle is een luisterspeaker en geen dans exemplaar. Een gegeven dat moet appelleren aan de smaak van de koper. Dat luisteren laat zich openbaren in de realistische klappen op bekkens, het evenwichtige element in de stem van Black en de nuchtere weergave. Emotioneel en romantisch is het echter niet. Daardoor bestaat er een afstand tussen de luisteraar en de luidspreker, figuurlijk en fysiek.

Van een demo CD van YG Acoustics haal ik eerst Kari Bremnes. Grote trommels kunnen niet zonder de ondersteuning van een subwoofer, daarom de Dynaudio Sub 250 maar aangezet. Dat geeft niet alleen het gewenste effect in de diepte, maar zorgt tevens voor een robuuster geluid, meer body, een mate van rust en natuurlijkheid en een beter stereobeeld. Wat dat betreft is dit wondersubje van Dynaudio een schatje dat moeiteloos presteert. Maar dit is geen Dynaudio verslag en dus gaat de sub uit. Het is even wennen maar al snel pak je de draad weer op en luister je met plezier verder. Een sub moet niet, mag uiteraard wel als u de puntjes op de “i” wilt zetten.

Track twee laat een piano horen die een maatje te klein is. Het gevoel zegt dat dit instrument meer kracht en meer diepgang moet hebben. Een steelgitaar die invalt pakt de Titus Es beter op. De echte metaalklank is aanwezig. Snelheid is wederom opvallend goed, net als de scheidingen tussen de instrumenten. Als een Spaanse gitaar de plaats van de steel gitaar inneemt is de klank rond en aantrekkelijk. Net als die van een cello die ter begeleiding meespeelt en zijn droevige klank ten gehore brengt. Het klaaglijke en droevige staat in schril contrast tot de vreugde in het gitaarspel. Wie had het over emotieloos? Als tenslotte een Duitse band nog iets laat horen groeit het systeem boven zichzelf uit. Het zwelt op naar een mooie spreiding, veel overwicht en een groot beeld. Typisch een monitor wat je hier hoort. Zet er een sub onder en je gaat nooit terug naar een vloerstaander. De Titus hijgt wel om power vanuit de versterker om het groots weer te geven.

Klassiek in de sfeer van barok met een paar hoorn concerten van Mozart. Het geeft een prettige weergave die de illusie van een groot orkest aardig weet te benaderen. Stevig in de onderste gelederen, romantisch in het vioolspel. Hoorns komen gemakkelijk naar voren. Het geheel losjes en luchtig, wijd opzwellend in de ruimte. Als ik daarna Teleman opzet en van hoorn naar blokfluit overga dan mis ik wat raffinement in het fluitspel. Goedgemaakt door enthousiasme. Dat de basunit de klank licht kleurt maakt de muziek extra levendig, minder correct wat op zich geen echt bezwaar is. Violen zijn ingetogen en zuiver. Meer klassiek werk bewijst dat een Titus Es niet in staat is een symfonie orkest neer te zetten met alle power die daarbij hoort. Tot je een subwoofer toevoegt die het geweld voor zijn rekening neemt. Neemt u van mij aan dat een monitor van elke prijsklasse dan ineens veel meer presteert dan in zijn uppie. Het vereist wel een monitor van klasse, zoals de Titus Es heeft bewezen te zijn.

Resumé

Nobody is perfect. Ook een Triangle Titus Es niet, maar in relatie tot prijs, afmeting en bruikbaarheid komt een Titus een heel eind. Het systeem blijkt te voldoen aan de verwachting die ik vooraf had. Positief is het gemak waarmee een Titus Es speelt, de snelheid en de ongedwongenheid. Dat daar enige kleuring bij komt kijken was te verwachten. Het systeem heeft ook zijn beperkingen, voornamelijk door de natuurwetten die het onmogelijk maken diep laag uit een klein kastje te persen. Het geheel in ogenschouw genomen: uiterlijk, bouw, geluid en prijs, past een Triangle Titus Es in opbouw mooi in de prijsklasse. Het is geen baanbrekende wereldveroveraar, het is eerder een uitgewogen luidspreker die de liefhebber van Frankrijk zal aanspreken. Wie geen Franse taal verstaat draait er gewoon een Engelstalige CD overheen. De Titus Es is een wereldburger die zich snel aanpast. Zet er een redelijk krachtige versterker achter en geniet. Veel waar voor uw geld in een markt die stikt van de concurrentie. Wilt u een keuze maken, zet dan de Triangle Titus Es op uw boodschappenlijstje, dat is hij zeker waard.

Prijs:
Triangle Titus Es 523 euro per paar
Bijpassende stands zijn tegen meerprijs verkrijgbaar.

Importeur:
High Resolution
Lelystad
Telefoon 0320 411 381
Email: audio@high-resolution.nl
Web: www.high-resolution.nl