Audio Note AN-E spe

Twee recensies van hetzelfde merk binnen zo’n korte tijd komen niet vaak voor. Toen de Audio Note elektronica welke centraal stond in de vorige recensie terug gebracht werd, vroeg Aernoud Dekker me of ik geïnteresseerd was het testen van een paar Audio Note luidsprekers. Het antwoord liet zich natuurlijk raden... Gevolg was dat ik weer eens met een auto vol apparatuur thuis kwam. Op zich helemaal niet vervelend, maar het moet wel naar boven. Altijd een lastig en vervelend klusje.

Mijn eerste kennismaking met Audio Note luidsprekers was ongeveer twee jaar geleden bij Ed de Jong in Deurne. Daar hadden ze mij in combinatie met een waanzinnige versterker (voorzien van de grote 211 eindbuizen) enorm doen verbazen. Zo op het eerste oog zien deze luidsprekers er maar raar uit. De speaker is breder dan hij diep is en erg zwaar is deze ook niet. Bovendien is de baffle breed en zijn de kasten van binnen nagenoeg hol. Demping in de kast wordt minimaal toegepast. Deze luidsprekers spotten werkelijk met alle "High End" wetten. Grappend vergeleek ik ze wel eens met sinaasappelkistjes.

Inmiddels weet ik dat alle Audio Note luidsprekers gebaseerd zijn op de ontwerpen van wijlen Peter Snell. Dhr. Snell hield er een eigenzinnige filosofie op na door onder andere geen demping in de luidsprekers te gebruiken. Voordeel daarvan is dat het rendement van de speaker behoorlijk hoog is en dat maakt de speaker ideaal voor buizenversterkers met een gering vermogen. Bij deze AN-E is het rendement dan ook een forse 94 db gemeten op 1 meter afstand bij 1 watt.

AN-E spe

Deze speaker luistert naar de naam AN-E spe en is net als alle andere Audio Note luidsprekers een twee-weg systeem. Het materiaal van de kast is multiplex en de afmetingen zijn 79x36x27 (HxBxD). De kasten worden in Oostenrijk bij Bösendorfer vervaardigd. De bijgeleverde stands, welke met zand gevuld zijn brengen het geheel nog 26,5 centimeter hoger, exclusief spikes of wielen. Totaal komt de speaker dus op een hoogte uit van 1 meter en 5,5 cm. Het is maar dat u het weet. Alle RAL kleuren (bescheiden meerprijs) en diverse houtsoorten zijn leverbaar als afwerking.

Aan de voorkant van de speaker treffen we, zoals het een twee-weg systeem betaamt, boven in een tweeter en vlak daar onder een woofer aan met een papieren conus. Deze laatste heeft een doorsnede van ongeveer 16 cm. Beide units bevinden zich in de bovenste helft van de kast en zijn bovendien gematched. Het matchen van de filters en units gebeurt ten opzichte van een referentie exemplaar. Vervolgens worden de filters en de unit’s in de speaker nogmaals met elkaar vergeleken (links/rechts). Het frequentiebereik van deze luidspreker loopt van 23 Khz tot 18 Hz (-6 db). Een frontdoek ontbreekt. Aan de achterkant vinden we ter hoogte van de laag-unit de 4 aansluitingen (bi-wiring) voor de luidsprekerkabels. Deze accepteren banaanstekkers en spades. Een opmerking is hier op zijn plaats. Het toeval wil dat dezelfde aansluitingen (fabrikaat Michell) ook op mijn eigen luidsprekers gemonteerd zijn. De ervaring leert dat dikke spades, zoals bijvoorbeeld gebruikt bij de Siltech SSP-03 G3, zich hier niet makkelijk laten vastzetten. Dat komt omdat de ruimte voor de spade qua dikte gering is. Ik verwacht dat ook de WBT spades hier last van zullen hebben. Puntje voor verbetering dus. De voor de recensie bijgeleverde Audio Note AN-SPx en AN-SPe luidsprekerkabels hebben beide banaanstekkers en hier ondervind ik deze problemen dus niet. Overigens ben ik persoonlijk van mening dat banaanstekkers een betere verbinding bewerkstelligen. Het contactvlak is bij het gebruik van banaanstekkers vaak groter dan bij het gebruik van spades. De aansluitingen op de speaker en de banaanstekkers aan de kabels zijn overigens niet verguld maar verzilverd. Geheel onder aan de luidspreker vinden we tot slot nog een baspoort(je) met een diameter van 6 cm.

Audio Note AN-E spe

Luisteren

De Audio Innovations 500 & de Krell KAV250cd deden trouw weer dienst voor de versterking en als bron. Ook de Project 1.2 met Denon Mc element is betrokken bij de luistersessies. Interlink tussen de cd-speler en de versterker was de Siltech ST-48 G3. De Project moest het doen met een Van den Hul D502 hybrid phonokabel. Uiteraard zijn de Audio Note luidsprekerkabels als luidsprekerkabel ingezet. De luidsprekers zijn op de stands geplaatst middels Blu Tack om een stevige verbinding tussen stand en luidspreker te verkrijgen.

Hoe klinkt zo’n vreemde eend in de bijt nou? Daar kan ik erg kort over zijn. In een woord, overweldigend! Om en tussen de luidsprekers ontstaat een beeld waar je adembenemend naar kan luisteren en blijft luisteren. Dit systeem maakt vanaf de eerste seconde muziek en laat je niet eerder los dan dat de laatste noten van een stuk verstreken zijn. Zaken, als plaatsing, focussering, diepte, klankkleur, detaillering etc. zijn plotseling niet meer belangrijk. Een goed luidsprekersysteem geeft vaak een mooi beeld waar plaatsing van instrumenten en musici in te onderscheiden zijn. Bij deze luidsprekers gaat dat een forse stap verder. Dit is net TV kijken! De luidsprekers verdwijnen compleet en de muzikanten nemen hun plaats in de luisterruimte over. Realisme ten top.

Om toch te vervallen in de High End normen, en dat is zeer moeilijk bij deze luidsprekers, valt te melden dat het hoog uitermate transparant weergegeven wordt. Menig electrostaat haalt dit niveau niet. En dan het laag. Ja, wat verwacht je van een relatief kleine en ondiepe kast. Niet veel hoor ik u zeggen. Fout! Het laag doet mijns inziens absoluut niet onder voor mijn eigen B&W matrix 802 luidsprekers. Druk wordt erg fraai opgebouwd zonder bonkerig of overdreven weergegeven te worden. Het beeld is zeer diep en ik had af en toe zelfs het idee hoogte informatie te onderscheiden. Musici worden individuen, de instrumenten staan los van elkaar. Detaillering wordt prachtig weergegeven. Omslaan van bladmuziek, het met de strijker aantikken van de cello of dienst snaren alles valt direct te onderscheiden en met groot gemak binnen het beeld te plaatsen. Beschrijvingen zoals een ruimtelijk en open beeld vervallen. U kijkt het podium op of de zaal in! Heeft u in de concertzaal wel eens gedacht van, goh dat klinkt open en ruimtelijk? Juist, niet. Dat is precies wat hier ook gebeurt. De ene CD na de andere kwam uit de kast wat resulteerde in een chaos op tafel. Tijd om een CD terug te zetten nam je niet, het enige wat van belang was, was snel de volgende CD te starten. Laten we er een aantal doornemen.

Amused to Death van Roger Waters (Track 6). De aanslag van de gitaar wordt erg fraai aangezet. De vogel word daarachter, maar net iets meer naar binnen geplaatst. De druppel 90 graden links van je (Q-sound) en dan plotseling een koe, 45 graden rechts zeer diep in het beeld, alsof zij inderdaad een 300 meter verderop staat. Track 12 laat horen dat het laag zoals ik u al meldde niet voor de 802 onder doet. We blijven even bij Roger Waters maar dan in de Pink Floyd formatie. Track 10 van het album “The final Cut”  klinkt zeer realistisch. De emotie in de stem slaat over op de luisteraar en overweldigt deze.

Door naar het klassieke genre. Appalachian spring Suite van Aaron Copland. Het prachtige begin van dit stuk doet mij denken aan de muziek van de film Perfect Storm. De muziek in deze film is geschreven door een Amerikaanse componist, die zich duidelijk heeft laten inspireren door de werken van Copland. Het onderscheiden van de diverse instrumenten en de opbouw van het beeld blijft verbazen. Je waant je in de concertzaal. Exact omschrijven wat er gebeurt blijkt onmogelijk. Ik krijg niks op papier en kom superlatieven te kort.

Dan wordt een volledige CD van Rachmaninov beluisterd. Een zeer duidelijk beeld vult de luisterkamer. Alles is te onderscheiden. Kleppen van blaasinstrumenten, een strijkerstokken tegen de kast van de cello evenals de prachtige akoestiek. Hier zijn geen woorden voor te vinden. Beleving en emotie hebben de overhand.

Ook unplugged van Eric Clapton weet te boeien. Je lacht om zijn grapjes en het is net alsof het concert nog geen verleden tijd is.

De bijgeleverde kabels SP-X en SP-E dragen duidelijk bij de behaalde resultaten. De Bi-wire SP-X toont de meeste autoriteit en definitie. Het beeld is met deze kabel losser, overtuigender en meer upfront. Bi-wiring geeft bij deze luidspreker de beste resultaten. Met name de definitie in het laag profiteert hiervan.

Audio Note AN-E spe

Conclusie

Aan alle mooie momenten komt een eind. Ik zat er op te wachten. Uiteindelijk kwam er een mail binnen afkomstig van Audio Note met de vraag wanneer de speaker terug zou komen. Het antwoord was wederom kort: NOG NIET !

Het overweldigende beeld dat de Audio Note E spe kan weergeven werkt ronduit verslavend en geven je een hele andere kijk op de huidige luidspreker techniek. Tijdcorrectie, cryo kabels, dooie kasten, smalle baffles, afgeronde hoeken en zelfs aarde aansluitingen op speakers blijken toch niet de (enige) weg te zijn naar de Hifi hemel. Een simpele, goed ontworpen, kast en dito (buizen) elektronica kan heel goed werken.

Het beschrijven van dit luidspreker systeem was niet makkelijk omdat alles op zijn kop gezet wordt. Criteria waar je je als recensent aan vasthoudt, bleken plotseling ondergeschikt. Deze luidsprekers zuigen je de opname binnen op het moment dat deze door de microfoon in de tijd bevroren werd. Roger Waters zingt in een van zijn nummers “The Sun is in the East even due the Day is gone”  Een zelfde verbazing heeft deze luidspreker op mij achter gelaten. Het mag voor zich spreken dat mijn eerdere mening over deze “sinaasappelkistjes” volledig veranderd is.

Tot slot kan ik u alleen maar aanraden eens naar deze luidsprekers te gaan luisteren bij het Auditorium in Den Haag. Zorgt u wel eerst dat u het bedrag dat deze speaker kost, kunt uitgeven, anders blijft u net als ik achter met een verslaving die niet meer bevredigd kan worden.