Monarchy Audio SE-100 delux

Power to the Avalons

Het is verleidelijk te schrijven over wat je aanspreekt of te schrijven over apparaten die je op je audio pad treft en waar je warm van wordt om het hart. Je wilt je enthousiasme kenbaar maken aan lezers en bezoekers van de website, maar je weet ook hoe moeilijk het is om niet regulier geïmporteerde producten naar Nederland te krijgen. De handige jongens weten de weg, wij standaard gebruikers zijn toch op zijn minst huiverig om duizenden euro’s via credit card’s over te maken naar de USA en te hopen dat a. het spul in Nederland arriveert en het b. vlekkeloos blijft werken want retour sturen is knap kostbaar. Om die reden blijven wij verstoken van veel moois. Oké, u hebt gelijk er is aanbod genoeg, dus waarom moeilijk doen? In het onderhavige geval betreft het een test van Monarchy Audio versterkers. Wie regelmatig onze recensies leest weet dat ik (René) al jaren met twee SM-70’s van Monarchy als eindversterker speel. En tot volle tevredenheid. Nu had ik daar best eens over willen schrijven maar dat is bewust niet gebeurd. Ten eerste is de importeur van destijds met de noorderzon vertrokken. Nooit meer iets van gehoord. Daarna ontstond een vacuüm waarin ik (wederom René) geprobeerd heb een nieuwe importeur te vinden en dat is uiteindelijk gelukt. Puur omdat het product mijns inziens veel waar voor het geld biedt en bovendien omdat ik dan zelf weer verzekerd ben van service. De kans die ik via de nieuwe importeur kreeg om eens een set SE-100 delux mono klasse A versterkers aan de tand te voelen heb ik met twee handen aangegrepen. Daarna heb ik Philip gevraagd ze mee te nemen, aan te sluiten in zijn set en te beschrijven hoe ze klinken Ik beperk mij tot deze inleiding en de techniek.

CE keuring maakt delux

De SE-100 bestaat al de nodige jaren als monoversterker in de USA. Door de strenge CE keuring waren zoveel modificaties noodzakelijk dat een tweede versie ontworpen is die voldoet aan de Europese eisen. Onze buren aan de overkant van de oceaan en in het verre oosten hebben mazzel. Niet gehinderd door CE eisen kan het product in de oorspronkelijke versie goedkoper blijven. Omdat de standaard versie niet geleverd kan en mag worden, is een vergelijk niet aan de orde. De SE-100 delux is een 100 watt volledig klasse A geschakelde mono eindversterker. De type aanduiding SE (single ended) is deels misleidend. Immers een echte SE versterker vreet stroom en levert nauwelijks vermogen. In het onderhavige kastje zijn alleen de eerste twee versterker trappen SE opgebouwd. Daarna komen 8 gepaarde MOSFET’s om de hoek kijken om voldoende stroom te leveren aan de luidsprekers. De MOSFET’s staan overigens ook geheel in klasse A. 100 watt wordt geleverd aan 8 ohm en 200 watt aan 4 ohm. 300 watt aan 2 ohm is realiseerbaar maar niet aanbevolen. Bovendien is dan een geforceerde koeling noodzakelijk. Aan de achterzijde treffen wij twee ingangen aan. Een cinch ingang en een XLR ingang. De impedantie is in de orde van 100 kOhm lekker hoog. Elektrisch en gehoormatig maakt het niets uit welke ingang u kiest. Omdat de twee ingangen parallel staan is er de mogelijkheid om door te koppelen naar een tweede en zelfs derde paar SE-100’s voor bi- of tri-amping. Een enkel paar luidspreker aansluitingen en een euro stekerbus voor de 220 Volt is het enige dat u verder aantreft. Aan de voorzijde de aan/uit schakelaar. Sober doch functioneel.

Monarchy Audio SE-100 delux

De kast is zeer stevig. Een U-profiel vormt de basis. Aan de zijkanten zijn koelribben vastgeschroefd voor de koeling. Te scherp naar mijn idee en best gevaarlijk als de versterkers binnen bereik van kinderen staan. Het koeloppervlak is zo groot dat ondanks volledig klasse A schakeling de temperatuur vrij laag blijft. Dat belooft een lange levensduur. Aan de voorkant is een 1,3 cm dikke aluminium plaat geschroefd met twee handvaten die het gros van de Nederlanders naar het hoofd zullen doen grijpen van afschuw. Echt Amerikaans en lelijk. Nu ik er aan gewend ben vind ik ze nog steeds niet mooi, maar het past wel bij dit merk. Overigens waren de fronten vroeger nog minder fraai en voorzien van een plastic Monarchy Audio schildje.

De achterzijde en de bovenplaat zijn eveneens van aluminium, net als het U-profiel. Wie de moeite neemt de kast te openen treft een zeek compacte bouw aan. Dichtbij de schakelaar een stevige trafo die voldoende vermogen kan leveren. Zonder de versterker geheel te slopen kan ik niet zien wat het opschrift is (volgens Monarchy goed voor 450 Watt). Op de trafo is een plaat geschroefd waar twee brugcellen van Shindengen een plekje vinden. De plaat dient voor koeling van de brugcellen. Shindengen maakt zeer hoogwaardige (=snelle) bruggelijkrichters en zeer ruisarm. Voor de oudere versies van deze versterker is deze configuratie als upgrade beschikbaar. Achter de trafo een printplaat waar behalve de MOSFET’s elk component zijn plek heeft. Vier condensatoren aan de onderzijde van de print zorgen voor de buffer van de voeding met 60.000 uF. De MOSFET’s zijn tegen de zijkant van het U-profiel geschroefd en per vier gesoldeerd aan een eigen printplaat. Drie zekeringen moeten ervoor waken dat ingeval van sluiting de versterker zelf de geest geeft. De uitgang is bovendien voorzien van een relais dat de speakers afschakelt als er gelijkstroom aan de uitgang wordt gemeten. De compacte kast meet op het front ca. 13 x 28 cm en per stuk staat er bijna 12 kg elektronica op de weegschaal. De twee SE-100 delux kunnen niet op elkaar staan vanwege de warmteafgifte. Een nadeel dat elke klasse A versterker heeft.

De set-up

Van importeur Acson in Mijdrecht kregen we een Audio Reserach LS22 voorversterker tijdelijk te leen om de SE-100 delux op aan te sluiten. Als bron is gekozen voor een Teac VRDS-T1 die door Peter van Willenswaard is gemodificeerd. Daarachter een anti-jitter box van het roemruchte Audio Alchemy de DTI-32 Pro en vanaf daar gaan we naar een Monarchy Audio 22B d/a converter. De bron komt aardig overeen met wat René thuis heeft staan. Interlinks van Siltech tussen pre- en power amp. Daarachter een set MIT luidspreker kabels en afwisselend Avalon en Magneplanar speakers. Een Creativ rack vormt de basis voor alle apparatuur, uiteraard met uitzondering van de luidsprekers. De volledige opgave van kabels en apparatuur staat onder het verslag. Veel componenten van deze set vinden hun oorsprong in de USA. Dankzij de politiek die de euro heeft doorgedreven dientengevolge soms onnodig kostbaar. Het is te hopen dat beleggers ooit vertrouwen krijgen in de euromunt en de handel dan zo eerlijk is om de prijs evenredig met de dollar/euro koers te verlagen. De detailhandelprijs zou dan wel 25% kunnen zakken als we uitgaan van het niveau van de gulden enige jaren geleden. Daar droom ik wel eens van als ik zwaar heb getafeld. Nu zijn we nuchter bezig en is vanaf hier Phil aan de beurt. Hij mag naar muziek luisteren, ik mocht ontleden.

De gedraaide cd’s

Oké René bedankt voor je inleiding. Ik hoop voor de rechtmatige eigenaar van de SE-100 delux dat hij ze nog terugziet als je dit hebt gelezen. Zoals gewoonlijk is een groot aantal cd’s de revue gepasseerd, waaronder bekende en onbekende muziek. Niet alle cd’s zijn van audiofiele kwaliteit, muziek op gewone cd’s is vaak mooier en ligt lekkerder in het gehoor. Hoewel dat natuurlijk een kwestie van smaak is. Ik heb zelf geen speciale voorkeur voor muziek en draai eigenlijk van alles. Nou ja van alles, zolang het maar geen muziek is van André Hazes, Koos Alberts of soortgelijke aanverwante artiesten. Ongetwijfeld is daar een grote groep liefhebbers van, anders trokken deze artiesten niet zoveel volle zalen en werden er geen gouden platen uitgereikt. Ook klassiek zult u bij mij niet snel aantreffen. Waarom dan niet zou je zeggen? Geen idee, niet omdat ik het niet aangenaam vind om naar te luisteren. Ik schaar het al snel in de categorie onbekend maakt onbemind.

Monarchy Audio SE-100 delux

Eindelijk muziek

Ik wil mij met deze bespreking eigenlijk in hoofdzaak beperken tot ervaringen van de SE-100 delux in combinatie met de Avalons. De uitstekende ervaringen met de Magnepan luidsprekers zijn in een eerder verschenen recensie ruim aan bod gekomen. De gehele versterkerset heeft lange tijd aan gestaan om op temperatuur te komen. Zowel de SE-100 delux als de LS22 hebben minimaal een half uur nodig om de optimale bedrijfstemperatuur te bereiken. Toen ben ik er echt goed voor gaan zitten.

Als eerste uit het rek gepakt de 24 karaat hit cd van Elvis Presley op het DCC-Compact Classics label. Een fantastische geremasterde cd van “The King“. Deels in mono en deels in stereo opgenomen. Ik begon met nummer 13, Are You Lonesome Tonight, een beetje melodramatisch nummer maar oh zo ingetogen gezongen en fraai opgenomen. Op deze track krijgt Elvis muzikale steun van het achtergrondkoortje “The Jordanairs” en hij wordt begeleid door een akoestische gitaar en een bas. Het leuke van deze song is dat de verlichting in de studio uit was tijdens de opname en het nummer volledig in het donker op master tape is gezet. Dat had tot gevolg dat Elvis de microfoon niet kon zien en er regelmatig tegenaan stootte. Alleen in een goed uitgebalanceerde set is het microfoongebonk van Elvis in de allerlaagste regionen te horen. Bovendien komt in de opname de droogte waarmee zijn stem is geregistreerd goed naar voren. Op de mono-opgenomen tracks zoals Heartbreak Hotel en Love Me komt de stem exact uit het midden. Het Rock and Roll nummer Hound Dog spettert uit de Avalons en het voetje gaat op de maat mee.

Uiteindelijk via het Rockabilly nummer Jailhouse Rock beland ik bij “Good Old Rock And Roll” Mister Fats Domino. Via Fats is de stap naar Memphis Slim, Willie Dixon en andere grootheden nog maar klein. Al gauw volgen dan ook nog meer cd’s uit die tijd. Diverse verzamel Rock and Roll & Blues cd’s verdwijnen één voor één in m’n cd-lade. Zal ik naar boven gaan en vet in m’n haar smeren? Het stoort eigenlijk niet eens dat bepaalde nummers in mono opgenomen zijn, het hoort bij de muziek uit die tijd. Het is misschien een goed moment dat ik een draaitafel aan ga schaffen …….. zucht. De nostalgie komt naar boven en mist zijn uitwerking niet, ik verlang naar meer. Waarom zulke cd’s zult u zich afvragen en geen gezoek naar cd’s waar de hifiset zo geolied en gelikt op klinkt. Ik vind dat nu juist het geheim van een goed klinkende set. Je luistert dan niet meer technisch en of alles wel in balans is, maar je luistert of de emotie in de muziek overkomt. Is de magie er dan word je ook met zulke oude cd’s meegesleurd, in dit geval naar het verleden. Je hebt maar een paar goede referentie cd’s nodig om te horen waar een set toe in staat is. Om die eigenschappen van de set vast te stellen werden heus wel de referenties gedraaid en die zijn zeer kritisch beluisterd. Tot dat moment blijven we nog even in nostalgie hangen (zij het iets later in de tijd).

Ik pak dubbellaar The Wall van Pink Floyd op het UltraDisc MFSL label. Ik zoek disk 1 als eerste en plaats deze in het Teac loopwerk en toets play. Het eerste nummer, In The Flesh, dendert vol overgave je kamer binnen en dan weet je direct waar het paar 2 x 100 watt SE-100 delux toe in staat is. Als nummer 1 in nummer 2 overgaat, krijgt het geluid van een huilende baby de overhand. Mijn hond, die in haar mand ligt te slapen, heft op dat moment haar zware hoofd op en kijkt geschrokken de kamer in. Ik zie haar haast denken ……. een huilende baby ?? Een beter bewijs van realisme kun je eigenlijk niet hebben. De instrumenten en stemmen van dit roemruchte Pink Floyd viertal staan mooi los in de ruimte en zeker de drums en de bas worden diep, krachtig en detailrijk weergegeven. De overgang van nummer 3 naar 4 is daar een goed voorbeeld van. De helikopter zwenkt boven je hoofd en vervolgens komen de kickdrum en bas lekker doch heftig inzetten. Dit is genieten ten voeten uit. Doch ook subtiliteit is niet uit het oog verloren, een man die struikelt, het fluitje, alles zit erin. Al is dit niet de sterkste kant van deze versterkers. Later daarover iets meer.
Na cd 1 volgt al spoedig cd 2. Ik vind persoonlijk dat je deze twee cd’s altijd achter elkaar moet draaien. Ik merk dat ik in mijn enthousiasme haast niet uitgepraat raak over Pink Floyd. Wil graag kwaliteiten van beide cd’s graag bespreken. Helaas blijf ik u dat schuldig want moet ik verder.

Er zijn nog veel meer mooie cd’s die gedraaid kunnen worden. Ik ga nog een stukje vooruit in de tijd, naar eind jaren tachtig. Dat is een periode waarin de Ierse popgroep U2 begon door te breken. Eerst met de cd “The Unforgettable Fire” en daarna met één van hun beste cd’s “The Joshua Tree”. Eveneens uitgebracht op het MFSL label. Ik beperk mij tot track 10 “Exit”. Een puur elektronisch bombastisch nummer, dat begint met de elektrische bas van Adam Clayton en de snijdende stem Bono. De stem wordt via deze combinatie erg mooi los in de ruimte geplaatst. Vervolgens wordt het duo overdonderd door drummer Larry Mullen en gitarist The Edge. Het viertal begeeft zich letterlijk virtueel op weg naar een dynamisch hoogtepunt. Aan het eind sterft dit nummer langzaam uit als in een soort koker weergegeven. De klanken glijden terug de Avalons in, net zoals ze er ook uit zijn gekomen. Genoeg bombastisch geweld want hoe klinkt de set SE-100 delux met kleiner en meer ingetogen muziekopnamen.

Daarvoor heb ik diverse cd’s van de ons allen bekende vriendinnen Patricia Barber, Diana Krall, Cassandra Wilson, DeeDee Bridgewater, Ella Fitzgerald en meer uit de kast gehaald. Luisterend naar deze cd’s komt naar voren dat de sterkste punten van de SE-100 delux toch vooral in de kracht zit. De subtiliteit die voorkomt in de muziek Cassandra Wilson op de cd Rendez-vous wordt minder gevoelig weergegeven dan waar bijvoorbeeld de Audio Research CA50 toe in staat is. De percussie klinkt net een fractie minder los en swingend, net als de stem van Cassandra. Ik noem het maar “sensitivity”,die achter blijft ten opzichte van het hoogst bereikbare niveau van de CA50. Hetzelfde geldt met jazzy muziek van Diana Krall. Ook hier weer minder de “sensitivity” in de stem, maar daarentegen worden de aanslagen op de piano en het aanzetten van haar stem in bepaalde nummers toch accurater weergegeven. Edoch het geheel boet in aan sfeer en emotie. Wat wel altijd merkbaar is, is de autoriteit die de versterkers uitstralen. De power onderin is er altijd en de versterker weet de laagste tonen aan de basunits te ontfutselen en zo voor de luisteraar bloot te leggen. Op dat punt moet mijn CA50 in de SE-100 delux zijn meerdere erkennen.

Monarchy Audio SE-100 delux

Na dit voor mijzelf vastgesteld te hebben direct de cd Temptation van Holly Cole uit de kast getrokken met de roemruchte Trainsong. Een nummer dat de bas door de kamer kan laten zwalken. Zo niet in combinatie met de SE-100 delux. Het laag is in een dubbele houtgreep genomen en kan niet meer weg (in superlatieven dan). Het geluid van de seinpalen blijft schitterend los in de ruimte met een evenredige onderlinge afstand en gaat evenmin zwalken. Dat zelfde is waar te nemen bij de veelvuldig gedraaide cd Into The Labyrinth van Dead Can Dance. De stem van Lisa Gerrard staat strak in het midden en los van alle andere instrumenten. Zelfs als even later de diepe trom achter haar mee gaat doen blijft het beeld overeind en zijn alle details van de percussie-instrumenten nog waar te nemen.

Wat heel lekker klinkt op de Monarchy Audio set is de “lounge” cd Tourist van St. Germain, uitgebracht op het Blue Note label. Een muzieksoort die je niet snel bij dit label verwacht, maar het klinkt oooh zo lekker. Een krachtige, diepe, lage, trendy “bassloop” doorspekt met percussie en dit alles begeleidt een trompet en sax. Omdat ik nog tijdelijk in het bezit was van de twee kleinere Monarchy Audio’s, de SM-70’s, heb ik deze eveneens aan de Avalons gehangen. Ik heb met de monoblokken namelijk al heel goede ervaringen opgedaan via de Magnepan MG 12. Avalons zijn kennelijk moeilijker aan te sturen dan Magnepan`s en dat is zeker met de kleinere Monarchy Audio’s merkbaar. De kracht en autoriteit zijn beduidend minder met de SM-70’s. Niet zo verwonderlijk gezien de filosofie die achter dit type versterkers steekt. Wat wel een sterk punt van de SM-70 is, is dat het een kei is in het weergeven van de emotie die achter de muziek schuilt. Gevoelige stemmen vooral van de dames, evenals percussie wordt zeer fraai weergegeven. Niet voor niets heeft René jarenlang met veel plezier naar de SM-70’s geluisterd en ik kan hem geen ongelijk geven.

Concluderend

Net als René vind ik het een verrijking voor de Nederlandse audiomarkt dat er weer een importeur is gevonden die zich over het merk Monarchy Audio heeft ontfermd. Evenals zovele zeer goede producten stammen ze uit het land van de onbegrensde mogelijkheden. Dit keer zonder het zo vaak inbegrepen astronomisch hoge prijskaartje. Gelijk aan de Magnepan MG 12 zijn deze Monarchy Audio SE-100 delux versterkers een instap in de wereld van “High-End”. Wil men nog hoger op de “High-End” ladder klimmen dan zult u echt heel diep in de buidel moeten gaan tasten. De combinatie Monarchy Audio eindversterkers / Audio Research voorversterker / Avalon luidsprekers is er één die z’n weerga niet kent. In staat tot het geven van een diep, doortekenend en krachtig laag, waarop aansluitend een mooi open middengebied. Het mid-hoog en hoog zou de SE-100 delux van zijn kleinere broertje de SM-70 moeten hebben. Niet dat het niet op niveau van de prijsklasse is, maar de SM-70 is hier extreem goed in. Dat valt je gewoon op.

Rene van Es en Philip van Deijk

Prijs
Een set Monarchy Audio SE-100 delux kost naar verwachting 3600 euro per paar