NAD C541i

Een helder snoepje!

Een veelvoud aan luidsprekers doen mijn vrouw nog al eens verzuchten dat de huiskamer onleefbaar wordt. Of ik niet een keer iets anders wil bespreken dan weer een set van die grote kasten. Iets wat gewoon onopvallend in een audiorek kan worden geplaatst. Nu wil ik mijn huwelijk graag in ere houden en er liepen al langer contacten met AND Benelux die onder andere NAD distribueert. Als je dan ook nog een nieuwtje tegen het lijf loopt dat snel geleverd kan worden, is de keuze voor een cd speler snel gemaakt. Vandaar dat een kennismaking met de c541i dit keer de revue passeert.

C541i, injectie of improved

Het lijkt mij overbodig NAD producten aan u voor te stellen. Elke regelmatige bezoeker van een audiowinkel kent de karakteristieke donkergrijze kleur en het groene aan/uit knopje van de uitgebreide elektronica lijn. De oorsprong van NAD ligt in Engeland (Londen) en de USA (Boston), nu is de productontwikkeling en het hoofdkwartier te vinden in Canada (Pickering, Ontario). De productie vindt wereldwijd plaats waar de beste prijs/kwaliteits verhouding kan worden verkregen. Zo komt de c541i uit China. Opvolger van de jaren geleden geïntroduceerde c540, die op zijn beurt als opvolger de gewone c541 kent. In oorsprong hebben we het over een cd speler die is uitgerust met een 24 bit Burr Brown Sigma-Delta d/a converter, samengebouwd met een HDCD-decoder chip. Het typenummer van de converter is BB PCM 1732. De nieuwe generatie converters geschikt voor 24 bit/ 96 kHz loopwerken. In de huidige spelers wordt de capaciteit slechts gedeeltelijk gebruikt, immers de cd zelf is nog altijd 16 bit. HDCD voegt daar een dimensie aan toe, het HDCD signaal is 20 bit gecodeerd. Daarbij komt dat de HDCD decoder chip meer dan goede resultaten levert met gewone cd’s. De voeding van de speler is gescheiden opgebouwd voor de analoge en de digitale circuits en is met de forse ringkerntrafo overbemeten. Na de conversie van het digitale signaal zorgen een paar Burr Brown 2604 opamps dat het muzieksignaal zijn weg gaat vinden naar de uitgangen. De OPA2604 staat in audiokringen als zeer goed omschreven en stijgt ver boven de middelmaat uit. NAD staat er altijd al om bekend dat er op kritische plaatsen in de audioschakeling hoogwaardige componenten worden toegepast, onder andere Elna, Cerafine en Nichicon Muse condensatoren. Dat gebruik van de betere componenten strekt zich dus ook uit tot onder meer de opamps. De speler heeft een analoge uitgang die met 2,2 volt de norm net overstijgt. Twee digitale uitgangen, optisch (nieuw) en cinch SP/DIF zodat elke cd recorder of minidisk tot communicatie in staat is. En de eigen NAD Link in/uitgang. 

De “i” versie heeft een paar wezenlijke veranderingen ondergaan ten opzichte van de c541. Ten eerste is het loopwerk vervangen door een type dat minder jitter veroorzaakt. Het loopwerk leest ook CD-R en CD-RW zonder enig probleem uit. MP3 is niet afspeelbaar. Met het nieuwe loopwerk is ook de afstandsbediening vervangen (nu NAD CD3 remote) en zijn er meer mogelijkheden gekomen voor programmering, skip, random en repeat funkties. Het loopwerk is gebaseerd op een Sony model, al snel herkenbaar aan de display layout. In het audiocircuit zijn betere condensatoren gebruikt van Nichicon Muse. Er is een standby trafo ingebouwd waardoor de langzaam tot norm verheven 12 volt trigger mogelijk is. En een te koppelen IR aansluiting. Het aan en uit schakelen en bedienen van een (deel van de) set overal in de woning komt zo naderbij. De optische uitgang is ook nieuw op de c541i. Aan kleine details als het ingegoten en gedempte kwart kristal zie je dat NAD het maximum uit de speler wil halen. De gehele opbouw maakt een zeer verzorgde indruk en wie NAD langer kent weet dat het producten zijn die voor jarenlang luisterplezier zorgen. Op de site van AND Benelux (www.nad.nl) staat meer uitgebreide informatie over wat de c541i in zijn mars heeft. Mij rest slechts de afmetingen van 435 x 70 x 285 mm te vermelden en het gewicht van net over de 4 kg. De bescheiden indruk die de speler maakt, gecombineerd met de donker grijze kleur weet aardig de capaciteiten te verbergen, maar daar over uiteraard later meer als we geluisterd hebben. Op de prijslijst pronkt de c541i voor 550 euro.

NAD C541i

Naast en met

Ik ben geen tweaker die met voetjes en pootjes aan de slag gaat. Stipjes op de muur en matjes op de cd gaan mijn deur voorbij. Niet dat ik er op tegen ben, maar het komt er gewoon niet van. De c541i staat dan ook gewoon op een glasplaat in een Standesign audiorek. In datzelfde rek de componenten waar de speler mee gaat werken of het tegen op moet nemen. Vanaf de bron is dat een Teac VRDS-T1 loopwerk, via een VdH The First gekoppeld met een Monarchy Audio anti jitter box. Daarachter is via een Puresonic XLR kabel een Monarchy Audio 22B d/a converter aangesloten. Tenslotte verbindt de VdH The First Ultimate de dac met een Clearaudio voorversterker. Eindversterking de bekende SM-70 eindversterkers en ditmaal met medewerking van de nieuwe importeur voor Monarchy Audio een set SE-100 klasse A monoblokken.

Luidsprekers staan ter beschikking van JMLab in de vorm van de Electra 926 met de SW900 subwoofer en verder Hepta Frontier en Hepta Expression ontwerpen. Alle speakers zijn aangesloten met Ocos bi-wire kabel. Naast de cd spelers doen een Musical Fidelity tuner dienst en een Pro-ject Perspective draaitafel. Kun je nog eens analoog vergelijken met digitaal. Onderaan de test staat de complete lijst met apparatuur en kabels opgesomd. Twee zaken zijn nog vermeldenswaardig, de c541i wordt gevoed uit het lichtnet door een KE Power Source (aux contactdoos en niet een digitale uitgang omdat die al vol zitten) en als interlink naar de voorversterker is een Siltech City Line New York voorzien. Een kabel die ruim heeft kunnen inspelen en hoge kwaliteit koppelt aan een bescheiden prijskaartje. Ook de NAD heeft inspeeltijd gehad en is na te zijn aangesloten niet meer van het lichtnet gehaald of uitgeschakeld. Ook niet op stand-by.

Chapeau

Het is niet eerlijk om het als kleine cd speler van 550 euro op te moeten nemen tegen een stapel losse digitale dozen die samen meer dan 3000 euro kosten. Je mag dan vast een steekje laten vallen en de finish halen met een langzamere tijd op de klokken. Aan de recensent de eer in te schatten hoeveel van het maximum wordt gehaald en of de beperkingen leefbaar zijn of dat de klappen net in de verkeerde hoek vallen. Eigenlijk is de hele set in verhouding te goed voor een c541i en zou een Silver Line cd speler hier meer op zijn plaats zijn. Ook de JMLabs zijn onvergefelijk voor foutjes aan de bron en daarom zijn eveneens de Hepta Expression speakers ingezet. Die verhullen wat meer en vormen een veel ingetogener balans met deze NAD speler. Het is van NAD zeker niet de bedoeling geweest deze speler in zo’n set op te nemen. Maar de ambities die de speler heeft in zijn prijsklasse liggen hoog. En de c541i maakt een heel goede indruk, beter dan je zou mogen verwachten. Met een aanzienlijke reputatie wereldwijd mag een klant ook wel iets verwachten van NAD.

Laten we naar de speler gaan luisteren, dan komen we gaandeweg uit op plussen en minnen. Ik leef altijd een poosje met een apparaat en beluister het met grote regelmaat. Veel cd’s hebben dus al het rek verlaten voor ik aantekeningen ga maken. Die eerdere indrukken die je bewust en onbewust opdoet spelen een grote rol. In de aantekeningen lees ik meestal terug wat ik al eerder wist. Alleen je maakt het nu leesbaar met enkele voorbeelden. Lori Liebermann kent u wellicht niet of uit een grijs verleden. De dame in kwestie is een buurvrouw van cd producer Pope, die weer vaag gerelateerd is aan Mark Levinson uit de Cello tijd. Er zijn van haar drie cd’s opgenomen op het Pope label, alle drie zeer mooi opgenomen en op gold disk gefabriceerd. Gone Is The Girl bevat het fraaie Hallie. Het verhaal van een ontwricht gezin gezongen op indringende wijze. Opvallend is de ruimtelijke weergave die de c541i voortovert. Het is zang met een piano en de stem laat zich heel goed horen. De piano zou wat voller mogen en meer kast kunnen vertonen. Dat merk je ook op het volgende nummer, Three Rivers Of Sorrow, het is allemaal heel erg transparant. Bijna te helder. Pluspunten de juiste hoogte van de stem en instrumenten en het fraaie diepe stereobeeld. In All Over Again mis ik persoonlijk enigszins body en fundament. Ik bedenk daarentegen dat een c541i waarschijnlijk heel goed overweg kan met een in het laag te enthousiaste bas reflex (en daarvan zijn er veel te veel op de markt).

Lekker is Dire Straits On Every Street. In het laag blijft het bescheiden terwijl deze cd met teveel bas is opgenomen. De bescheidenheid komt de gitaar ten goede op Fade To Black. De track passend omdat de NAD een zwarte achtergrond laat horen (of juist niet hoorbaar). Er is veel rust en geen digitale ruis of een digitaal randje. Bekkens laten een gedetailleerd gesuis horen. Even naar mijn eigen cd combi, dan hoor je een groter en fraaier beeld. Meer druk in het laag. Zou dat niet zo zijn dan was het “janken” voor zes maal de prijs van de NAD. Als vrijgezel had ik een poster van Madonna in de huiskamer. Haar cd’s komen nog steeds ook in mijn huidige relatie uit de kast, al is de poster verdwenen. Ray Of Light hoor je ook wel eens op beurzen. Het is een eye opener op de c541i. Het laag is als olifantstampen diep. De JMLab sub staat te blazen en de geluidseffecten zijn onnavolgbaar. Jammer, deze muziek is leuk, maar boeit nooit zo erg lang. Een volgende cd van Madonna bevat Hanky Panky. Haar voorkeur voor een lichte s/m behandeling steekt ze niet onder stoelen of banken. Maar waar billenkoek spannend behoort te zijn laat de NAD hier een stukje liggen. Het is wat mat en keurig afgemeten. Het achtergrond koor blijft teveel op de achtergrond en de individuele stemmen laten zich niet altijd even goed plaatsen.

De c541i heeft de mooie chip voor HDCD, dus pakken we de sampler nummer 2 uit de kast. Hier is direct op te vergelijken wat HDCD kan. Er staan een paar stukken op die met een Sony A/D converter zijn opgenomen en tegelijk is er een HDCD opname gemaakt. De kracht van HDCD pakt je direct. Weg is het scherpe randje om de trompet. Een veel betere plaatsing is ons deel. Moonglow, de titel van het muziekstuk, wordt ook meer Moonglow. Ik moet zeggen, vroeger had ik een losse Audio Alchemy converter, maar die bracht niet een dergelijk groot verschil tussen HDCD en normaal ten gehore. De techniek bij Burr Brown heeft niet stilgestaan. Op de volgende track staat Lux Aeterna. Een groot koor met een groot orgel. De HDCD opname bloeit weer helemaal op en de speler ontstijgt de prijscatagorie met rasse schreden. Linn doet ook graag dingen op HDCD en Claire Martin bewijst dat de c541i in HDCD wel het laag kan bieden dat ik eerder tevergeefs zocht. Jammer dat niet meer werk in HDCD is opgenomen. Het kost weinig of niets meer heb ik mij laten vertellen. Maar biedt voor iedere luisteraar wel extra informatie. Mijn eigen converter kent geen HDCD, ook daar behelp ik mij met 16 bits.

De klassiekers onder mijn cd’s moeten nog even langs. Locatelli gespeeld door Jaap van Zweden staat fraai in de ruimte. Jaap voorop, het orkest erachter. Je merkt ook hier dat men heeft moeten bezuinigen en dat een top speler verder kan komen. Het geluid is niet zo meeslepend in deze prijsklasse. Idem met Hugh Masekela. Er is minder kracht in de muziek. De instrumenten raken ze niet zo diep in je ziel. Het lijkt erg op de Atoll speler die ik eerder thuis had. Lichtvoetig. Gelukkig wel zonder enige scherpte. Patricia Barber tenslotte met Companion. Het publiek is zo levensecht opgenomen, dat ik verbaasd bij de voordeur ga kijken wie er binnenkomt. Zonder het mij te realiseren ben ik opgestaan voor een geluid dat uit de speaker komt en niet van een bezoeker. De voordeur blijft dicht. Mijn voet wipt dat het een lieve lust is als ik weer zit en geniet van de rest van de cd.

Wat ik al eerder schetste, de cd speler moest zich handhaven in het geweldig oplossende vermogen van de rest van de set en doet dat zelfs met verve. Om een budgettair meer passende omgeving te creëren ben ik teruggegaan naar de Monarchy Audio SM-70 gecombineerd met de Hepta Expression. Speakers van 500 euro per stuk die een swingend stuk muziek kunnen weergeven. Wat minder detail, wat meer losjes uit de pols musiceren. Dat klikt veel beter dan met de JMLabs. Blijvend is de doorzichtigheid van de c541i, nu gecombineerd met meer druk in het laag uit de basreflex poort. Ook de SM-70 werkt positief mee. De nadruk ligt bij deze versterker meer op het middengebied en de SM-70 neigt naar het fraaie beeld dat met buizen bereikbaar is. De accenten komen nu te liggen op de positieve punten en het gebrek aan fundament is niet langer ter zake doende. Wie een dure set heeft staan zal dus uit moeten wijken naar een hoger prijssegment waarin onder meer de Silver Line van NAD zich bevind. Wie muziek wil van de c541i kan de speler prima combineren met speakers als de Hepta Expression of een Dynaudio tot de 1000 euro per stuk.

NAD C541i

Highlights

NAD onderscheidt zich al jaren in de markt door apparatuur te leveren die niet is voorzien van de nieuwste gimmics maar kwaliteit koppelt aan nuttige bedieningsmogelijkheden. Zo’n 12 volt trigger is daar een voorbeeld van. Twee digitale uitgangen eveneens. Intern ziet de speler er gewoon zeer goed en doordacht uit. En extern strak en functioneel. Wie wil shoppen in de prijsklasse van de c541i voor een cd speler, moet zeker de moeite nemen dit lieve grijze kastje te beluisteren.
Opvallend in de weergave was de doorzichtigheid van de speler. Zeker op HDCD opnames laat de transparantie zich meten met veel veel kostbaarder apparaten uit vroeger jaren. De techniek heeft niet stilgestaan en vandaag de dag krijg je een zeer goede cd speler voor 550 euro. Met veel plezier heeft de NAD weken gedraaid naast een loopwerk/dac die het zesvoudige kost. Natuurlijk lever je dan iets in. Daarom is de kritiek wellicht wat erg hard naar de c541i geworden. Aan de andere kant is het een compliment als je als cd speler zo wordt vergeleken en je wordt positief beoordeeld. De klankkwaliteit is geprezen en de cd speler houdt zich goed staande in de ongelijke strijd. Zelf ben ik door wat de c541i biedt behoorlijk gegrepen. Als ik een set zou bouwen met een versterker en luidsprekers in een vergelijkbare klasse als de c541i, dan zou deze speler een dikke kans maken de muziekbron te vormen. Heeft u zelf thuis alleen een dvd speler, zet dan dit snoepje erbij voor een betere geluidskwaliteit van de muziek cd’s. De c540 en de c541 heb ik nooit gehoord, ik kan daarom niet inschatten in hoeverre de “i” versie de eerdere spelers het nazien geeft. Wel weet ik dat mijn kinderen het spelen van CD-R en CD-RW in hoge mate op prijs stellen. Ik hou het er maar op dat de c541i een fraai stuk techniek is. Met een attractieve en vriendelijke prijs.