GamuT Audio: Alive and kicking

Aan het begin van deze eeuw behoorde het Deense GamuT tot één van de meest gewilde en befaamde high-end audio merken van dat moment. Vooral de eindversterkers zoals de beroemde D200, maakten veel furore en waren zeer gewild. Niet in het minst door het oer solide laagfundament, de pure en natuurlijk ademende weergave en een bijna levensechte dynamische presentatie. Maar daarna werd het toch opmerkelijk stil rond het eens zo illustere merk. Maar gelukkig is er inmiddels goed nieuws te melden. Want door de overname van het kapitaalkrachtige Deense Kvist Industries in 2010, is het merk nieuw leven ingeblazen. Gelukkig is hierbij nu eens niet de fout gemaakt om slechts te pronken met vroegere veren zonder de kernwaarden te behouden, maar is het kostbare erfgoed verenigd en vooral verrijkt met een groot aantal nieuwe ideeën en toepassingen.



Om na jaren van afwezigheid kennis met dit compleet vernieuwde merk te maken, heb ik op de in februari dit jaar in Alkmaar gehouden AZ show, een afspraak met zowel de kersverse importeur van dit merk Erwin Verschoor (Hifinesse), als GamuT R&D manager Benno Baun Meldgaard. Maar dat is niet het enige wat deze hernieuwde kennismaking zo bijzonder en in dit geval, zo indrukwekkend maakt. Want wat te denken van een high-end set die is opgebouwd rond GamuT’s nieuwe topluidspreker, ‘The Superior RS9’ (€ 93.900,- per paar), een D3i voorversterker (€ 7.090,-) , twee mono D250i eindversterkers (€ 10.890,-), een CD3 cd-speler (€ 6.690,-) en Nordost Odin bekabeling! Een systeem wat al bij binnenkomst in de toch voor de AZ show zo typerende grote ruimtes, de nodige indruk maakt. Niet in het minst door de enorme afmetingen (167 cm hoog, 32 cm breed, 80 cm diep en 185 kg zwaar) van de RS9 weergevers. Terwijl ik zelfs al van 10 meter afstand de kwaliteit van deze producten af zie spatten, besluiten we wijselijk om het luisterdeel voor het laatst te bewaren. Want de ervaring leert dat wanneer een systeem werkelijk goed speelt, er voor een interview doorgaans te weinig tijd overblijft!



Reïncarnatie van een legende
Terwijl ik nog bezig ben met de voorbereidingen voor het interview, zie en hoor ik vooral bij Benno - die op de achtergrond alvast wat pakkende nummers op relatief laag volumeniveau ten gehore brengt - direct de kenmerken van een rasechte muziekliefhebber. De muziek is namelijk niet alleen het tegenovergestelde van het standaard audiofiele repertoire, maar het is vooral de weergave van de grotendeels door hem getunde set die meteen veel aansluiting vindt bij wat ik zelf bij live concerten ervaar. De klankbalans en presentatie wijken daarbij in positieve zin dermate veel af van veel andere presentaties, dat ik meteen één en al oor ben. De van typische Scandinavische gelaatstrekken voorziene en relatief jeugdige Deense Benno Baum Meldgaard, herkent mijn blik van herkenning over de gepresenteerde weergave.

Met een grijns van oor tot oor vult hij dan ook meteen aan: ‘Een van de handelsmerken van GamuT producten is altijd het streven naar een levensechte, stabiele en dynamische presentatie geweest. Een insteek die veel raakvlakken heeft met de fysieke ervaring en energie die we doorgaans bij live concerten ervaren. Om dat te bereiken heeft oprichter Ole Lund al vanaf het prilste begin jaren tachtig, de basis gelegd door het ontwerpen van eindversterkers die hij in eerste instantie vooral aan opnamestudio’s verkocht. Het  commerciële succes begon eigenlijk pas toen Ole in 2002 zijn bedrijf verkocht aan voormalig Scan Speak hoofdontwerper Poul Rossing en de toenmalige merknaam SiriuS werd omgedoopt in GamuT. In deze fase was Poul maar matig tevreden over de bestaande ontwerpen en vroeg vriend en ex-collega van Scan Speak, Lars Goller hem te vergezellen. In 2005 nam hij 50% van de aandelen van Poul over, terwijl hij in 2006 zelfs volledig eigenaar van GamuT werd. Om echter voor zowel zijn familie als andere bezigheden zijn handen meer vrij te maken, verkocht Lars in 2010 zijn aandelen samen met het meeverhuizende ontwerpteam aan het kapitaalkrachtige Deense Kvist Industries.’



Kvist Industries
Benno verklaart, ‘Nu lijkt dit voor een buitenstaander misschien een wat vreemde move, maar het is toch logischer dan het in eerste instantie lijkt. Het in de Deense plaats Årre gesitueerde Kvist Industries, vervaardigd namelijk naast exclusief design meubilair ook luidsprekerbehuizingen zoals voor de B&W 800 serie. Er was dus al bij voorbaat een duidelijke link en klik met de vervaardiging van audioproducten. Dat GamuT feitelijk vooral een soort van ‘denktank’ is, blijkt doordat we uiteindelijk alleen de kasten van drie luidsprekerlijnen bij Kvist vervaardigen. De feitelijke assemblage en ook de productie van de elektronica componenten vind bij andere gespecialiseerde productiebedrijven plaats. Een werkwijze die overigens niet ongebruikelijk is en ook door een behoorlijk groot aantal andere collega’s zo word uitgevoerd. Maakte GamuT van 2010 t/m 2013 nog vast onderdeel van Kvist Industries uit, vanaf 2014 vormen we echt een apart onderdeel. Dit geeft niet alleen bedrijfsmatig meer rust en duidelijkheid, maar vergroot ook onze mogelijkheden om nog meer zelfstandig te kunnen opereren.’

GamuT anno 2015

Wat is er eigenlijk veranderd als ik het oude GamuT van vóór de samenwerking met Kvist Industries en het huidige merk met elkaar vergelijk? Benno: ‘hoewel we de GamuT roots uiteraard hebben behouden, is er verder wel veel veranderd. Naast het aantrekken van enkele zeer bekwame specialisten voor onder andere onze luidsprekerontwerpen - wat voor GamuT als merk een nieuwe tak van sport is - zijn we ook bezig met verschillende nieuwe ontwikkelingen waar ik op dit moment nog niets over los kan en mag laten. Maar ga er in ieder geval maar vanuit dat we zeker niet op onze lauweren rusten en in de toekomst het GamuT assortiment verdere uitbreiding krijgt.’ Werner: ‘Net als bij auto’s, wijn, parfum, kleding, etc., heeft ook audio verschillende smaakrichtingen en streefdoelen. Wat voor klankmatige uitgangspunten worden gehanteerd en wat is jullie referentie?’ Benno grijnst nu breeduit en zijn ogen beginnen ondeugend te fonkelen. ‘Voor ons is alleen live muziek de enige referentie en hoewel wij natuurlijk ook tijdens de ontwerpfase het nodige meten, vinden wij hoe een product uiteindelijk klinkt altijd het meest belangrijk.



Maar ook wat metingen betreft is onze denkwijze nogal afwijkend van veel anderen. Zo meten wij luidsprekers in de luisterruimte op de luisterpositie en niet in een dode kamer op 1 meter afstand. Dat laatste staat wel leuk voor de meetresultaten, maar zegt verder te weinig over hoe de weergave in de praktijk wordt ervaren. Verder leggen wij bij luidsprekers onze focus vooral op een breed afstraalgedrag en goed fase- en tijdgedrag en minder op een zo recht mogelijke frequentiekarakteristiek. Wat onze elektronica betreft liggen onze speerpunten doorgaans op zowel de voeding als het analoge gedeelte, maar er zijn natuurlijk nog veel meer parameters die belangrijk zijn voor een echt goed ontwerp. Waarin wij ons bijvoorbeeld qua eindversterkers erg onderscheiden, is het gebruik van één enkele high-power 500 ampère NPN mosfet per kanaal! Dit voorkomt zoveel vervelende (gehoormatige) problemen, zoals het geheel ontbreken van versmering en andere vervelende artefacten, dat je bijna niet begrijpt waarom bijna niemand anders deze weg is ingeslagen. Verder favoriseren wij doorgaans een volledig gebalanceerde opbouw met grote bandbreedte om zowel maximale stabiliteit als snelheid in de weergave te krijgen.’



Grensverleggende RS9
Omdat op de AZ show voor de eerste keer in de Benelux het luidsprekertopmodel RS9 acte de présence geeft, vraag ik Benno of hij wat meer over dit bijzondere model kan vertellen. Vol trots kijkend naar de in diep zwart hout en blank aluminium uitgevoerde, bijna manshoge sculpturen vertelt hij: ‘Met The Superior RS9 zijn we verder gegaan dan welke andere GamuT luidspreker dan ook. Het is een uniek en door alle ontwerp- en constructiemaatregelen, ook buitengewoon kostbaar systeem. Wat we met dit ontwerp vooral hebben willen bereiken, is een zo groot mogelijke live beleving. Terwijl ik je dit vertel besef ik ook meteen dat ik hier een heel erg open deur intrap. Want bijna ieder collega merk zegt natuurlijk zowat hetzelfde en dus zouden al die systemen in staat zijn tot een werkelijke live beleving?
Wat wij in ieder geval zelf bij dit type weergave verwachten, is dat zo’n luidsprekersysteem niet alleen in staat is tot het bereiken van voldoende hoge onvervormde geluidsdrukken, maar ook dat het volledige frequentiebereik van de hoogste tot de laagste noot, volledig (gehoormatig) in balans en onverzwakt word weergegeven. Daarbij moet de schaalgrootte en onderlinge interactie overeenstemmen, de dynamiek niet of in ieder geval zo min mogelijk worden gecomprimeerd en last but not least, moet de tonale balans overeenkomen met het gevoel wat je werkelijk ervaart tijdens een optreden. Ik weet uit eigen ondervinding dat er in de praktijk uiteindelijk maar heel weinig systemen zijn die dit in een huiskamer daadwerkelijk kunnen presteren en dus was er een heel pakket aan bijzondere maatregelen nodig.



Zo hebben we bij de RS9 als het ware een kast in een kast gebouwd. De buitenschil met zijn trapezium kastvorm bestaat hiervoor uit gelamineerd massief hout wat vervolgens op een binnengedeelte van berkenmultiplex is aangebracht. Hierdoor ontstaat samen met een hele reeks aan inwendige verstevigingen en speciale druk nivellerende segmenten, een ongekend goed presterend kastontwerp. Zeker bij dit soort complexe ontwerpen komt de enorme knowhow van Kvist natuurlijk bijzonder goed van pas en zonder zo’n partij was dit idee dan ook niet te realiseren geweest. Omdat opgewekte energie ook moet worden beheerst en ongewenste resonanties zoveel moeten worden afgevoerd, is ook de rest van de constructie met een combinatie van verschillende materialen zoals RVS en messing, grensverleggend en feitelijk state of the art.
Het gaat in het kader van dit artikel te ver om alle details van deze constructie met je door te spreken, maar neem maar van mij aan dat het een enorm karwei is geweest met uiteindelijk wel dit fantastische eindresultaat tot gevolg! In deze 3-weg basreflex RS9, maken we gebruik van drie 26,67 cm woofers. Units die om de gevraagde eigenschappen te krijgen, onder andere speciaal met uit massief hout vervaardigde CNC delen zijn verstevigd. Voor het belangrijke middengebied wordt een 17,78 cm eenheid met een conus die bestaat uit stroken papierpulp met een eigen GamuT behandeling ingezet, terwijl een ring radiator met eigen ontworpen RVS wave guide tenslotte de weergave wat betreft het hoogbereik completeert. Uiteraard is tenslotte ook enorm veel aandacht besteed aan het wisselfilter en de wijze waarop de energiehuishouding van de units optimaal en perfect getimed de ruimte wordt ingestuurd.‘ 

Luisteren

Ook al behoren de ruimtes op de Alkmaarse AZ show van nature al tot de grootste die ik op de Nederlandse beurzen tegenkom, toch komen zelfs in deze entourage de dit keer in stemmig zwart hout uitgevoerde RS9’s, bovengemiddeld groot en imposant over. Het is daarbij alweer de nodige jaren geleden dat ik voor het laatst GamuT elektronica heb gehoord. Maar zelfs in deze onbekende ruimte herken ik toch meteen weer dat aantrekkelijke pakket aan unieke eigenschappen. Feitelijk zijn het deels dezelfde eigenschappen als ik ook zo sterk waardeer in mijn onlangs aangeschafte nieuwe referentie (buizen-)versterker, de fenomenale Zanden 6000, maar die bij transistorproducten vaak zo moeilijk zijn te vinden. Enerzijds is dat een enorme puurheid, tonale ongeremdheid en directe communicatie. Maar zijn het ook eigenschappen als niet gecomprimeerde dynamische contrasten en vooral de wijze waarop de muzikale boodschap op de luisteraar word overgebracht.



Uiteraard is een GamuT geen Zanden en zijn er natuurlijk verschillende eigenschappen die anders zijn. Maar toch weet ook deze set vanaf het eerste moment te boeien, te entertainen en te communiceren. Toch blijken de RS9 luidsprekers uiteindelijk vanaf het eerste moment de opvallende sterren van deze show te zijn. Want wat ze uiteindelijk aan de totaalweergave nog toe weten te voegen is bijna beestachtig! Nog maar zelden heb ik namelijk op beurzen of shows buiten hoornluidsprekers of andere hoog rendementsgiganten, zo’n stabiele, kleurrijke, krachtige en vooral dynamisch expressieve weergave gehoord.



De weergave staat daarbij vanaf het eerste moment als het spreekwoordelijke huis en daar maakt Benno duidelijk dankbaar gebruik van. Want terwijl kleine werken ook klein worden gehouden, geeft hij bij muziek die zich daar goed voor leent regelmatig vol gas. Wat ik dan hoor en vooral ervaar is die typische impact en schaalgrootte die alleen maar werkelijk grote topsystemen kunnen leveren. Het grote gemak, dat onvervormde en het zeer diep doorlopende laag, de kleurrijke en krachtige timbres en een gezonde dosis verfijning. Het is er gewoon allemaal en dan ook nog eens gecompleteerd met veel speelvreugde en fysieke impact. 



Conclusie 
Wat een bijzondere set en wat een heerlijk eigenzinnig merk is dat Deense GamuT toch. Waar de elektronica nog net zo dynamisch, krachtig, gelaagd en kleurrijk als de herinneringen uit het verleden klinkt, is het nu ook voorzien van nog hogere zuiverheid, resolutie en instrumentscheiding. Toch wordt de show bij deze demo wat mij betreft toch uiteindelijk gestolen door de enorme The Superior RS9 luidsprekers. Ondanks alle kwaliteiten zijn dit binnen het prijsniveau niet de meest verfijnde of qua frequentiebereik meest lineare ontwerpen. Maar houdt u van een levensechte presentatie zonder een ‘hifi blad’ voor de mond die nu eens echt mag knallen, grommen en fysiek voelbaar mag of zelfs moet zijn, dan is dit de weergever voor u! Want of u nu van Diana Krall, Mozart of Iron Maiden houd, deze RS9’s draaien er hun hand niet voor om. Een echte muziekluidspreker dus, bedoeld voor mensen die van de adrenalineprikkels in het leven houden en kicken op de onvervalste energie van een akoestisch of elektrisch versterkt live concert. Wat mij betreft ben ik dan ook oprecht blij dat dit illustere Deense merk weer meer activiteiten kan tonen en zijn tanden kan laten zien. Niet alleen omdat hun concept ook daadwerkelijk hout snijdt, maar vooral omdat er weer een interessante keuzemogelijkheid voor de kwaliteitsbewuste audioconsument bij is gekomen!

Hifinesse, tel: 0297-321626e-mail: info@hifinesse.nl
www.hifinesse.nl