Review Xavian Bonbonus

De volledig lege luisterruimte wordt sinds afgelopen weekend ingenomen door de bescheiden Xavian Bonbonus mini-monitoren. Een groter contrast is nauwelijks denkbaar. Eerder deze maand het in het gareel krijgen van een systeem met een winkelwaarde van 1.6 miljoen en vervolgens naar de angstaanjagende perfectie van de TAD Compact Reference, aangestuurd door een authentic period vintage power train uit 1956. 

Het setje rondom de Xavians heeft een winkelwaarde van pakweg 2000 euro. Het leven van een recensent bestaat uit zeer korte projecten en is contrastrijk. Deze luidsprekers hebben een curieuze naam. Het begrip ‘bonus’ zet sowieso hele volksstammen op het verkeerde been. Maar wellicht bedoelt Xavian met deze naam dat de luisteraar een ‘goede’ geluidsmatige bonus ontvangt.
De Bonbonus meet 273 x 160 x 200 mm en beschikt over twee drivers. Een 132 mm mid-bass unit met papier membraan en een 26 mm softdome hf-unit. Beide drivers komen elkaar tegen rond de 3000 Hz en verzorgen een bereik van 59-20.000 Hz tussen de -3 dB-punten, daarbij geholpen door de bass-reflex poorten. De gevoeligheid is 87 dB.

Deze weergevers zijn niet goedkoop gebouwd. De paneeldikte is 16 mm, het cabinet wordt met de hand gemaakt, er is sprake van real-wood veneer, de poorten zijn van aluminium, de drivers worden bij Xavian zelf ontworpen en gebouwd en de woofer heeft een gegoten chassis. Het frontje is magnetisch bevestigd en niet met de zwarte ‘afbreekpennen’ voor eenmalig gebruik. Ook vindt de hele productie plaats in Kladno. Al die kwaliteit vertaalt zich in ieder geval in het aanzienlijke gewicht van zowat 5 kilo. Zo’n luidspreker geeft het gevoel dertig jaar mee te kunnen. In tegenstelling tot veel peperdure high-end spullen, die met betrekking tot geluidskwaliteit en product-lifecycle doorgaans ook ‘fast end’ producten zijn.


Xavian
‘Armonia intesa come la sensibile combinazione di tutti gli elementi creanti un tutt´uno’. Wel, dat betekent zoiets dat harmonie ontstaat door de zorgvuldige combinatie van alle elementen. Typisch bedacht door Roberto Barletto, de Italiaanse eigenaar van dit in Tsjechië gevestigde bedrijf en de benadering achter het ontwerp van de Xavian luidsprekers. Het inmiddels vijftien jaar bestaande bedrijf maakt ook kabels, stands, subwoofers en een zeer fraaie houten LP-box. Daarin passen twaalf langspeelplaten die tegen zon, stof, de NSA en andere elementen worden beschermd. Handig voor de audiofiel die acht elpees bezit, ook handig voor degene die een paar platen meeneemt naar luistervrienden en geen optie voor de echte muziekliefhebber met 80.000+ zwarte schijven op zolder. Xavian heeft drie series luidsprekers en de Bonbonus past in de ‘Dolce Musica’ productlijn.

De Bonbonus wil zich onderscheiden ten opzichte van kleine monitoren, die gebouwd zijn voor kortstondig effectbejag in de ‘geluidsmuur’ van de hifi-knaller. Hier dus geen sissende tweeter en opgefokt lagetonen-gedrag. Xavian zoekt het in waarden als ‘pace and rhythm’, phase-response en de juiste weergave van klanken en stemmen. Daarnaast moet het product ook betaalbaar zijn. Om tegemoet te komen aan welke eis dan ook met betrekking tot kleur en finish binnen het hele autistische spectrum, is de Bonbonus leverbaar in drie handgemaakte fineren van echt hout en negen verschillende pastelkleuren die aangebracht worden op het fineer. Om deze weergever ook fähig te maken voor grotere salons, is de elektrische belastbaarheid flink omhoog geschroefd. Dynamische uitslagen zullen deze weergevers dan minder snel in het gevaarlijke vervormingsgebied van de drivers sturen en er kunnen meerdere kubieke meters van enige behoorlijke geluidsdruk worden voorzien. Het gevaar zit dus eerder in versterkers die te weinig vermogen kunnen ontwikkelen.

Grondtonen

Strikt genomen vormen kleine monitoren een vreemd concept. Een foto is opgebouwd uit drie basiskleuren. Laten we aannemen dat een bepaalde kleur ongewenst is, dus die bannen we uit de foto. Voortaan leven we voort met beelden die opgebouwd zijn uit twee basiskleuren. We vinden dat dan ook nog oké. Muziek bestaat uit grondtonen. Een uitvoering doet recht aan weergavetechnische aspecten en compositorische eigenschappen, zodra het hele frequentiespectrum weergegeven kan worden. Vanaf de grondtonen is er namelijk een harmonische opbouw naar de bovenliggende harmonischen. Dat speelt een rol in de compositie, maar ook in de weergave via een hifi-systeem. Bach speelde met de interactie tussen grondtonen en de hogere opeenvolging.

Maar wat doet de audio-industrie? Luidsprekers die de grondtonen laten zitten en ergens vanaf 40-80 Hz inzetten. De industrie levert dus muzikale authenticiteit en realisme in ten gunste van commercie en zijnde een kniebuiging richting onbegrip van de consument. Tegemoet komend aan de consument die luidsprekers koopt als zijnde interieur- en relatiebedreigende objecten, met een attitude die gevormd wordt door begrippen als het pinpassaldo en de ‘grootte’. Je hebt dan te maken met ‘wij van WC-eend’ maken ook luidsprekers. Ondertussen zijn wij in slaap gesust met het concept dat mini-monitoren zo’n heel aparte belevenis bieden. Soms is dat ook nog waar. De realiteit is dat mini’s geaccepteerd zijn en vaak in staat tot verbluffende resultaten, hoewel strikt genomen wel met die twee kleuren. Maar, waar blijft nou die mini-monitor die een rechte curve heeft tot 10 Hz en er in deze regio nog 125 dB uitblaast? Moet tegenwoordig toch mogelijk zijn.


Luisteren
Het opstellen van de Xavians gaat razendsnel. Het vergt weinig fysieke inspanning, dus niet nodig om een beroep te doen op je ingebouwde Neanderthaler zoals in geval van de TADs. Vanzelfsprekend werd weer gezocht naar passende elektronica. Die arriveerde net op tijd voor de review. Hoewel veel consumenten de neiging zullen hebben om deze Xavians tegen een muur te plakken of een miezerig bestaan te bieden als computerluidsprekers, verdienen ze veel beter. Vrij opgesteld op serieuze statieven met minimaal twee meter vrije ruimte in alle richtingen. Wat er dan gebeurt, is de magie zoals mini-monitoren die kunnen laten horen. Deze weergevers zetten uiteraard een spectaculair vrije stage neer met een voortreffelijke focussering. De detaillering is uitstekend en het frequentiegebied komt erg lineair over, zonder storende hobbels in het laag en uit balans blazende poorten. Grote verdiensten zitten in het middengebied en de fenomenaal authentieke manier waarop klanken worden weergegeven. Het is haast niet te geloven, maar ook het laag kan krachtig en overtuigend aanwezig zijn. Het gaat niet zo diep als een ‘televisiedominee’, maar er ontstaat ook niet het gevoel dat er laag mist en deze weergevers een kale indruk achterlaten. Hoewel het Vioolconcert no3 van Mozart, met Julia Fischer en het Nederlands Kamer Orkest zeer overtuigend uit de verf kwam, zullen dit soort kleine monitoren het meest bevredigend werken met kleine ensembles, een jazz-trio, kamermuziek en singer-songwriter repertoire. Mahler gedijt beter met wat extra conusoppervlak. Maar, die bescheiden muzikale uitvoeringen hebben meteen het soort magie waar dit soort kleine weergevers om bekend staat.

De kleine Xavians kunnen dynamisch gezien ook onbehoorlijk uithalen. Dat gebeurde tijdens het draaien van de cd ‘Duo Art’ van Kühn & Kruglov (ACT 9623-2). De heren spelen op piano en alt sax. De vleugel wordt werkelijk kamerbreed neergezet met enorm krachtige en overtuigende uithalen in de lagere octaven. De saxofoon gaat daar op een enorme manier overheen. Zeer indrukwekkend en het blijft ragzuiver. Nou is het totaalresultaat niet alleen afhankelijk van de luidsprekers. Er staat weer een match die klopt. Je kunt matchen wat je wilt, maar als zo’n luidspreker tekortkomingen heeft, is dat meestal toch slecht te compenseren. De finale beproeving, waaruit blijkt dat de Xavian echt aan alle kanten klopt, is de weergave van Arvo Pärts ‘Stabat Mater’, uitgevoerd door het Goeyvaerts String Trio (CC72616). Een voortreffelijke opname, die alleen goed klinkt op systemen waar weinig op aan te merken is. De moeilijkheidsgraad wordt hier gevormd door de ijle en hoge stemmen en de klanken van de snaarinstrumenten. Op een goed systeem klinkt deze opname extreem sfeervol, ingetogen en volledig in balans. Er is dan geen spoortje van scherpte, stress of congestie tussen de verschillende stemmen. Op een systeem dat niet klopt klinkt deze opname als een cirkelzaag in een vrieskist. De Xavians overleefden deze killing test met vlag en wimpel. Dat is waarom ze zo’n enorme ‘musical value for money’ bieden. 


Conclusie
De Xavian Bonbonus excelleert in de communicatie van klank, heeft een indrukwekkend fraai middengebied, is dynamisch, klinkt erg lineair en vooral uitermate communicatief en betrokken. Zo’n setje moet vrij opgesteld worden, kost in verhouding drie keer niks en is een uiterst serieus ontworpen en gebouwd product. In ruil daarvoor vraagt deze luidspreker om de beste versterker die maar te vinden is. Dat kan met een goedgekozen buizenversterker van rond de duizend euro. Maar het is helemaal niet gek om er een Audio Note setje met een winkelwaarde van 150k op aan te sluiten. Een rijke bonus zal uw deel worden.

Prijs
Xavian Bonbonus € 499,- per paar

D&D Audio
tel: +31-(0)6-51568846
www.dendaudio.nl