Showverslag Café Engels

Het was een mooi hifi-weekend 16 en 17 april in het Rotterdamse Café Engels. Honderden liefhebbers lieten zich niet afleiden door het mooie weer, maar kwamen naar de Café Engels Show 2011 toe, dat ook dit jaar weer plaatsvond tegelijk met De Doelen Lente Hifi Show. Er was in Café Engels veel bijzonders te zien en te horen. De exposerende importeurs lieten hun nieuwste modellen zien, en demo-installaties van hoog niveau vertoonden hun kunsten.

De meest verbluffende demonstratie in Café Engels was te horen bij importeur Clofis, waar model C stond van het Franse Leedh. Volgens Christian Clobus, die Clofis leidt, betreft het een totaal nieuw concept dat problemen van traditionele luidsprekers vermijdt door traditionele bouwwijzen van luidsprekers consequent uit de weg te gaan. Volgens Clobus zijn de grootste veroorzakers van vervorming in traditionele luidsprekers de ophanging, de ijzerplaat bij de magneet, en de speeder bij de spreekspoel. "Deze zijn allemaal niet aanwezig", zei Clobus. En verder worden de laatste resonanties nog tegengegaan door de kleine, zeer stabiele behuizingen waarin de membranen rusten.

Het resultaat is een compact systeem, waarvan tweeter, middentoner en woofers in eigen behuizinkjes rusten. De twee laagweergevers stralen zijwaarts af, en werken push-pull, en zouden zo de laagweergave bereiken van een 17cm-conus.

De Leedh C (8.500 euro per stel) stond te spelen aan een systeem van Van Medevoort: cd-speler, DAC, voorversterker en twee monoblokken. De DAC betrof de nieuwe DA466, een 192 KHz/24 bits ontwerp met een nieuwe chipset en véél aansluitingen.

Met Wende Snijders in de cd-speler leverde deze set een biologerende voorstelling. Snel, luchtig, precies, zeer goede timing. Theo Wubbolts schreef al in HVT dat het geluid van de Leedh C hem deed denken aan de Quad ESL. Dat was precies de indruk die de verslaggever ook had. De Leedh is dan bijna net zo duur, door zijn compactere, minder imposante verschijning, en omdat hij veel dichter bij de achterwand mag staan, is hij een stuk praktischer.

Voor wie het laag nog wat dieper en luider mag, bestaan er varianten van de Leedh die meer laageenheden bevatten. Tot wel zeven aan toe!

Trends
Het apparatentype dat sterk in opmars is, is de losse D/A-converter. Was de DAC in vroeger jaren nog een weinig populair curiosum in de audiowereld, nu zitten deze apparaten duidelijk in de lift. De opkomst van notebooks, PC`s en streaming-apparaten als bron lijkt daar sterk debet aan te zijn.

We noemden al de Van Medevoort DA466, die met zijn twee USB-aansluitingen heel nadrukkelijk ontworpen is voor gebruik in installaties waar de computer een bron is. Verder was de nog jonge Bulgaarse firma Antelope in Café Engels vertegenwoordigd. Die toonde, behalve een indrukwekkend uitziende superklok, een reeks aan losse DACs: de Zodiac-lijn. De Zodiac heeft een kubusvormige behuizing en is er in drie varianten: Zodiac (1.500 euro), Zodiac+ (2.200 euro) en Zodiac Gold (3.500 euro). Allemaal hebben ze volumeregeling en twee koptelefoonuitgangen, en ingangen voor USB en S/PDIF. Verder naar boven in de lijn komen er zaken bij als een anti-jitterschakeling en een hoogwaardige potmeter (de `+`) en USB tot 384 KHz (de Gold).

Bij importeur Sonority werd de nieuwe Adam ARTist 5 CHECK gedemonstreerd. Deze actieve luidspreker is gepositioneerd als desktopluidspreker voor de consumentenmarkt. In Café Engels speelde het koppeltje ARTist 5`s aan een laptop van HP waarop iTunes draaide. Er was geen externe geluidskaart aangekoppeld, de Adams hingen er rechtstreeks aan. Importeur Sonority wilde op die manier duidelijk maken dat deze nieuwe Adam zonder verdere uitbreidingen van de PC al zeer geschikt is voor zijn taak als desktopluidspreker. En dat lukte heel aardig! De ARTist 5 klonk helder, gedetailleerd, en voor zijn grootte enorm laagrijk. De demonstratie was verbluffend, en maakt nieuwsgierig naar wat een betere externe DAC nog oplevert.

En bij bijna alle importeurs werd, behalve met cd of netwerk, ook met vinyl gedemonstreerd. Vinyl heeft, zo lijkt het, weer een vaste plaats veroverd in de high-endwereld.

Goed geluid en wijze lessen

Bijna zonder uitzondering waren de exposerende importeurs kritisch over de ruimten waarin ze moesten demonstreren. Die waren grotendeels opgetrokken uit gipswandjes. En dat was niet alleen nadelig voor de akoestiek, ook maakte dat dat in de demonstratieruimten vaak kon worden meegenoten van de muziek die in de ruimte ernaast werd gespeeld.

Niettemin hadden de exposanten goed presterende installaties neergezet. Art`s Excellence bijvoorbeeld, liet de kleine Wilson Benesch Vertex (5950 euro per stel) horen, in combinatie met Wilson Benesch` opvallend vormgegeven subwoofer, de Torus Infrasonic Generator. De Vertex heeft een nieuwe, door Wilson Benesch zelf ontwikkelde tweeter aan boord. Het betreft hier een softdome die zeventig procent lichter is dan die in de tweeters van Scan-Speak die Wilson Benesch tot nu toe gebruikte. Een kilo aan neodymium zorgt voor krachtige aandrijving.

Wilson Benesch claimt een enorme snelheid van deze nieuwe tweeter, en een grote bandbreedte. En dat zonder scherptes, wat een typische deugd is van softdomes. Het filter in de Vertex zou geen wisselfilter zijn: de tweeter en de midden/laagunit lopen als vanzelf in elkaar over. Alleen wordt de tweeter, die een hoog rendement heeft, een beetje afgeremd.

De set van Wilson Benesch luidsprekers met buizenversterking van het Duitse Octave en als bron de Linn Akurate DS netwerkspeler klonk erg goed: luchtig, gemakkelijk, schoon en snel. De doortekendheid van het klankbeeld deed denken aan goede elektrostaten. Opvallend was dat de Octave buizenapparatuur ook in haar element was met drijvende, techno-achtige beats.

Een pakkende voorstelling was ook te horen bij Rick Paap van Dynamic Solutions. Hij demonstreerde zijn nieuwe luidspreker de Master Persuader. De Master Persuader is Paaps eerste driewegluidspreker, die zes jaar in ontwikkeling is geweest. Volgens Rick Paap krijgt zijn nieuwe luidspreker op dit moment nog wat laatste finetuning, en komt hij binnenkort op de markt. De prijs zal liggen bij 10.000 euro per paar.

"Het lastigste aan een driewegsysteem is de blending, dus hoe de verschillende bereiken samenwerken", zei Rick Paap, gevraagd waarom de ontwikkeling zes jaar kostte. "Daarbij wil ik met al mijn producten een geluid neerzetten dat herinnert aan wat je meemaakt in een livesituatie. En dat lukt niet zo maar. Neem het voorbeeld van een saxofoon: geen luidspreker kan zo`n instrument in al zijn dynamische facetten weergeven. Hifi-apparatuur geeft altijd een soort schaalmodel weer van de werkelijkheid van `live` instrumenten. 1-Op-1 weergave in je huiskamer lukt nooit; maar de kunst is om de verhoudingen proportioneel te schalen. En met mijn nieuwe driewegsysteem realiseer ik een grootser geluidsbeeld."

Dynamische reikwijdte en livekarakter waren ook precies wat het meest opviel aan de demo die te horen was bij Dynamic Solutions. Er speelde een set bestaande uit Master Persuader luidsprekers en nieuwe elektronica die Paap zelf ontwikkeld heeft: de Mirror Image-lijn. Dynamic Solutions brengt meteen een complete serie uit van cd-speler, voorversterker (beide 5750 euro) en mono eindversterkers (9500 euro per paar).

Importeur Music2 demonstreerde met luidsprekers van Dutch Speaker Systems en elektronica van het Britse Astin Trew. Van dat merk was eigenaar en ontwikkelaar Michael Osborn te gast. Osborn begon zijn bedrijf zeven jaar geleden, waarmee Astin Trew volgens Osborn de enige nieuw-opgestarte hifi-firma in Engeland is in de afgelopen twintig jaar. De ontwikkeling van zijn producten doet de levenslange hobbyist Osborn zelf; productie vindt plaats in het Verre Oosten. Dit draagt bij aan de aangename prijsstelling van zijn producten, gegeven de prestatie. Want die was overtuigend. In de ruimte van Music2 speelde een set bestaande uit de Dutch Speaker Systems Geal, hun monitorformaat luidspreker, en de Astin Trew AT3500 cd-speler met AT2000 versterker. Deze set speelde erg mooi. In het aantekenblok bleven woorden achter als genietbaar, organisch en kleurrijk.

Was bij importeur Sonority de grootste verrassing hoe goed de simpele set van een laptop met Adam-speakers klonk, dat hun systeem van Cabasse Baltic Evolution en elektronica van BMC geweldig presteerde was in de lijn der verwachtingen. In de oren van de verslaggever was deze combinaties een van de best presterende systemen op de show. Het Duitse BMC is een jong bedrijf en is nog niet zo bekend. Maar in ieder geval wat betreft de bouwkwaliteit en het vormgeving schaart BMC zich alvast in de rijen van grote Duitse voorbeelden als T+A en Burmester. Ook de Cabasse speaker is een opvallende verschijning. Met al zijn weergevers op één as, komt de Baltic Evolution heel dicht in de buurt van het aloude ideaal van de puntbron, en de kast heeft, door zijn bolvorm, nauwelijks last van resonanties. Een subwoofer helpt de Baltic Evolution aan een laagweergave die van een high-endsysteem verwacht mag worden. Deze set frappeerde met zijn snelle, ruimtelijk precieze weergave. Erg overtuigend.

Geen verrassing was dat de demonstratie bij Symphony Audio erg goed klonk, gezien het moois wat er stond te spelen. De set bestond uit elektronica van Nagra: de cd-speler CDP, voorversterker PL-L met een VPS phonostage, en twee VPA monoblokken; en die waren aangesloten op V2-luidsprekers van Magico. Een VPI Classic met een Koetsu-element namen het vinyldeel voor hun rekening.

Directeur Jan Coenen van Symphony Audio betreurde het dat de Q3 niet op tijd in de Lage Landen kon zijn voor een demo bij Engels. Wel toonde Symphony Audio in zijn demonstratieruimte de nieuwste versterker van Nagra: de 300i (17.750 euro). Dit betreft een 2x20 watt Klasse A-ontwerp.

Heel bijzonder tenslotte was het honderd procent Nederlandse koppel dat op zondagmiddag werd opgesteld van een geïntegreerde buizenversterker van Kanzy en luidsprekers van Mansberg. Beide fabrikanten zijn net begonnen, beide ontwikkelen en bouwen ze alles in Nederland, en beide hebben een heel eigenzinnig product te bieden.

De luidspreker Sinus is de eerste ontwikkeling van Mansberg Visual Sound, en die viel meteen op door zijn bijzondere vormgeving. Het basisidee was een luidspreker te ontwerpen die nu eens niet een saaie rechthoekige kist was, en waar al helemaal geen plantje op kan worden geplaatst, aldus de ontwerper. Technisch gezien gaat het om een vierwegsysteem, waarvan de woofers aan de zijkanten zitten. Inspiratie voor de kastvorm komt simpelweg uit het golvende patroon dat geluid kenmerkt. De Sinus kan nog voorzien worden van een opvallend opzetstuk uit metalen lamellen, dat de afstraling in het hoog optimaliseert.

De Kanzy KAAM-1000 is een dubbel-mono geïntegreerde buizenversterker die gebouwd lijkt te zijn om een leven lang mee te gaan. De ontwikkelaar claimt dat alleen de beste componenten zijn verwerkt, en verder is de behuizing van stevig aanvoelend metaal. De toepassing van goud bij sommige chassisdelen draagt bij aan de chique uitstraling van het apparaat, dat gebouwd wordt voor mensen die zich wat kunnen veroorloven: de vraagprijs ligt bij ongeveer een halve ton. Daarvoor krijgt de koper wel honderd procent Hollands handwerk. Net als bij de luidspreker Sinus van Mansberg overigens. Op elkaar aangesloten leverde het koppel een heel muzikaal en harmonisch klankbeeld op.