Garrard 301 (1/2)
(Het tweede artikel van deze tweedelige reeks kunt u lezen door op de volgende link te klikken: Garrard 301 2/2)
Het volledig opknappen van een Garrard 301: spannend ouderwets
Een dag om nooit meer te vergeten. De dag dat Hans Tebbens mailde dat er in de tweedehandsrubriek van HiFi.nl een Garrard 301 platenspeler te ruilen viel voor een fles witte port. En dat nog wel in mijn eigen woonplaats. De afspraak was snel gemaakt, de enige fles witte port die de slijter rijk was uit de winkel getrokken en voor ik het zelf besefte stond ik met de Garrard in mijn handen. De eerste aanblik was droevig. De stofkap was helemaal gescheurd, daarin zat met plakband een element bevestigd waarvan de cantilever los in het plakband hing, aan de arm ontbraken de nodige onderdelen en de sokkel ruikt naar kelder. Kijk je iets beter dan ontwaar je de Garrard motor unit onder het stof van jaren en die blijkt er op drie minuscule plekjes na, perfect uit te zien. Dolgelukkig naar huis.
De reactie van mijn kinderen valt al te voorspellen, "gadverdarrie wat een smerig uit ding". 10 minuten later merkt mijn vrouw hetzelfde op. Zien ze dan niet wat er onder het stof zit? Kennelijk niet. De stekker gaat in het stopcontact en zonder dralen start de motor. Met de nodige bijgeluiden die door de sokkel nog eens versterkt worden. Maar de gelijkloop lijkt helemaal in orde. Inspectie onder het plateau laat een onbeschadigd tussenwiel zien, ijzerwerk dat alleen licht is uitgeslagen door de hoge leeftijd en lagers die lopen alsof ze zo uit de fabriek komen. Het gaat wat worden denk ik bij mijzelf. Die avond zoek ik op Internet naar sites over de 301 en ik tel er meer dan 200. Kortom ik heb een kult object in huis. De prijzen steken schril af bij de 6,50 euro die ik heb uitgegeven voor de port, op Ebay vragen en bieden ze ruim 400 dollar voor een dergelijk loopwerk, zonder sokkel en zonder arm. Bof ik even! Ik beloof mijzelf voor geen goud afscheid te nemen van dit nieuwe, bijna antieke, audiospeeltje. De arm, de stofkap en het element liggen inmiddels al in de vuilnisbak.
Garrard 301 (1/2)
Zelf heb ik te weinig kennis om de Garrard te beoordelen. De eerste gespecialiseerde audio dealer die ik bel weet mij te vertellen dat ze elke draaitafel kennen en servicen. Dus ook een 301. De man aan de telefoon ratelt vrolijk door dat de arm en het element helemaal worden nagekeken en de snaar vervangen. Eh, de 301 is een motor unit met tussenwiel. Ik hang op. Ik zoek de site van Loricraft in Engeland. Loricraft heeft alle rechten op Garrard en mag zelfs de bedrijfsnaam voeren voor een Garrard 501 die Loricraft in eigen huis heeft ontwikkeld en bouwt. De prijzen die ze vragen voor revisie vallen tegen. Oef dat gaat me maximaal 900 pond kosten. Dat is ver boven de begroting. Ik probeer het eens bij hun Nederlandse vertegenwoordiging. In eerste instantie weet men daar niet eens waar ik het over heb. Een geraadpleegde collega weet alleen te melden dat ze mijn speler in een doos willen doen en naar Loricraft sturen. Ja, dat kan ik zelf ook wel heren, daar hoef ik jullie niet voor te spekken. Een kleine advertentie op onze site waarin ik tegen betaling hulp zoek, levert de naam en het adres op van Peter, liefhebber en verzamelaar van alles wat met Garrard te maken heeft.
Hij komt een avond en aan zijn blik zie ik hoe hij ter plekke verliefd wordt op de speler. Zijn eigen verhaal gaat over een Garrard 401 die hij heeft gered van de vergetelheid en die al enige jaren tot tevredenheid draait. Zijn sokkel komt van een meubelmaker en hij heeft er een SME arm opgezet met een Shure element. Zijn vaardige handen nemen de 301 deels uit elkaar en hij zucht als hij ziet hoe het centrale lager aan de binnenkant toont. “Als of het nooit heeft hoeven draaien” klinken zijn woorden. Meer wordt bekeken en betast en als ik Peter later die avond naar huis breng weet ik zeker dat als ik zou zeggen “Joh, pin 250 euro en je mag hem hebben” hij acuut de eerste de beste bank zou hebben bezocht. Uiteindelijk wil hij niets hebben voor zijn inzet (hij drinkt wijn dus dat kwam allemaal goed). Met de overtuiging dat Peter zaken goed in geschat heeft begin ik aan het tekenen van een nieuwe console. De Hubo om de hoek is goed voor het nodige zaagwerk en hout. Ondertussen ontdek ik een Britse leverancier van handleidingen waar ik op cd-rom de kopie van de originele 301 beschrijving vandaan haal. 15 pond goed besteed en snel geleverd.
Garrard 301 (1/2)
De console uitdenken is niet zo lastig. Wat ik wil is een dubbele bak. De binnenbak maak ik met 5 platen MDF van 18 mm en om de binnenbak lijm ik multiplex in een lichte houtsoort die ik straks zal gaan lakken. Hubo doet zijn best verstek te zagen, maar thuis is plamuur alleen niet genoeg om de kieren te dichten. De buitenbak heeft helaas op de hoeken een hoeklat nodig om mooi te worden. De motor unit bevestig ik straks op een 30 mm dikke MDF plaat, die op een rubber rand komt te liggen. De rubberrand is zelfklevend en gaat in de binnenbak. Als je het geheel zo bekijkt steekt de plaat straks een paar millimeter boven de buitenbak uit en ligt de plaat met de motor unit geheel vrij van de console zelf. Volgens opzet. Het bevestigingsmateriaal voor de motor unit is origineel (zoals alles aan deze 301) tot aan de rubber ringen toe. Ondanks de leeftijd van de speler, geschat bouwjaar is 1959, is alles heel en compleet. Tijdens het passen en meten wordt de creativiteit op de proef gesteld om oplossingen te bedenken voor de bevestiging van de unit op een zo dikke plaat. Het balkon waar ik altijd met hout op sta te rommelen verandert al snel in een MDF stofwolk. Ongeduldig als ik ben boor ik vast het gat voor de arm, stom want de arm is nog niet in huis, en later ontdek ik dat ik te gretig ben geweest.
Op jacht naar een arm
Scharrelend op Internet zie je de meeste 301’s uitgerust met een SME arm. Vaak de 3009, liever nog de 3012. De prijzen die voor deze armen worden gevraagd liegen er niet om . Zelfs 2e hands niet. Op Ebay doe ik meerdere malen een bod, om telkens achter het net te vissen als ik word overboden en de prijs uit de hand loopt. Tijd voor bezinning. Mijn eigen Pro-ject Perspective glimt me toe en lijkt te zeggen “neem toch een Pro-ject arm”. Maar welke dan? De 9, de 9c met een carbon fiber buis in plaats van de standaard aluminium uitvoering of de 12c, carbon met een lengte van 12 inch. Een paar nachten slecht slapen verder ben ik er uit. De 9c wordt het. De aluminium uitvoering heb ik immers al. Ik wil iets anders. De 12 inch is heel mooi doch ik bedenk dat als de Garrard niet gaat werken zoals verwacht ik niets anders met de arm kan doen. De 9 inch carbon versie past desnoods op de Perspective en zo zou ik toch een upgrade doen met hoogstens een gering verlies. De aluminium arm bewaar ik dan wel voor iets anders. Dus geen SME, geen Grace of Hadcock, geen nog kostbaarder arm, de bestelling voor de 9c kan de deur uit. En ik kan weer slapen. De arm komt drie weken later binnen en tot mijn grote schrik bemerk ik dat de afmetingen van de voet niet overeenkomen met mijn geboorde gat. Shit! Daar ben ik behoorlijk ziek van. De bovenplaat is tenslotte al bijna klaar. Veel denken en zoeken in huis naar zinnige hulpmiddelen leiden tot een oplossing waarbij een oude SME montage plaat aan de onderzijde van de motorplaat komt en lange schroeven de armbasis muurvast zetten. Het eerder gemaakte plaatje waar de arm oorspronkelijk op zou komen kan naar de vuilnisbak en daartoe geboorde kleine gaatjes vul ik op. Pfffff………. Opgelost. Nu nog wat gaten boren voor de aansluitingen en het netsnoer.
Omdat een stel vrienden komen laat ik de Garrard een tijd draaien in de oude console. Ik doe een wonderlijke ontdekking. Zodra de stekker langer dan een paar minuten in het stopcontact zit, gaat de motor spontaan draaien. Ik denk dat het komt door de condensator die over de aan/uit schakelaar is aangesloten. Ik wil niet rommelen aan het origineel en maak daarom een extra schakelaar op de MDF bovenplaat. Zo staat de motor stil als ik het wil. Speuren op Internet levert resultaat op, alle Garrard’s uit die tijd vertonen deze kuur. Het zal wel. Weer iets opgelost. Een plaatje is snel gemaakt, een gat is zo geboord en op de markt haal ik voor 2 euro een schakelaar met een lampje erin. Wie doet mij wat voor die prijs. Het komt er nog slechts op aan de bovenplaat en de kast te gaan lakken en het geheel af te bouwen. Het enthousiasme blijft, de tijd ontbreekt. Het duurt een paar weken voor ik eindelijk de kwast ter hand kan nemen. Huiselijke beslommeringen en tijdvretend werk voor HiFi.nl eisen hun tol. Ondertussen ligt de arm in de kast, staat de motor unit in de kelder en moet de Perspective het doen met een oud element uit een grijs verleden. Ik ben er behoorlijk onrustig van, maar het kan niet anders. Een paar kleine werkjes doe ik nog wel tussendoor, de mechanische rem opnieuw afstellen, de motor unit helemaal schoonmaken en de rubber mat krijgt een lauw sopje. En steeds als ik in de kelder kom kan ik het niet nalaten de 301 aan te raken. Mijn vrouw vroeg in de periode dat ik er druk mee was met regelmaat of zij ook nog enige aandacht kon krijgen.
Wordt vervolgd...