High End? Wat is dat eigenlijk?

Te pas en te onpas worden in de reclame kreten gebruikt die velen onder u kennelijk niet veel zeggen of die voor kennisgeving worden aangenomen zonder dat iemand kan verklaren waar het voor staat. Zo’n kreet is High End, bedacht, veel gebruikt, veel misbruikt en met een wazige definitie. Is Richard Gere High End? Zijn imago, zijn gage per film, zijn regelmatige verschijning in de publiciteit en de kult vorming lijken analoog aan High End. Of Pamela Anderson is die High End of meer High Fidelity? Heb je ook High End horloges? Patek Philippe zou dan High End zijn en Gucci met High End aspiraties? De lijst kan nog veel langer, maar laten we terugkeren tot geluid.

Een stukje geschiedenis

In mijn jeugd vond de term High Fidelity veel opgang. De term is m.i. bedacht door reclame mensen die de onmogelijke titel DIN (Deutsche Industrie Norm) niet passend vonden in de bladen en de folders. De DIN was/is een standaard waaraan apparaten moet voldoen en dat een bepaald kwaliteitsniveau garandeert. Zo is in de DIN vastgelegd hoeveel een apparaat mag vervormen, hoe het vermogen moet worden gemeten, het minimale frequentiebereik etc. Wie de waardes van destijds bekijkt kan slechts glimlachen. Veel soundblasters overtreffen de norm glansrijk. Dus kwam er een term bij, High Fidelity. Men trachtte zich te onderscheiden van de DIN gekwalificeerde apparatuur. Maar High Fidelity werd op zich nooit vastgelegd in een norm en wie “vals” wilde spelen en zijn apparaten onder deze noemer verkopen, was daar vrij in.

Het gevolg laat zich raden, High Fidelity werd een kreet die zich het beste liet vertalen in prijs en kult status. Maar die aan erosie onderhevig werd. Twee redenen, men wil verkopen dus op den duur heette alles High Fidelity en naar mate de techniek voortschrijdt werd het ook allemaal High Fidelity. En langzaam maar zeker kwam en dan iets nieuws om de hoek, High End.

We hebben drie categorieën, bruingoed (ook al is de meeste apparatuur tegenwoordig zwart) voor de laagste regionen maar waar verrassend goed en degelijk spul tussen zit. De meeste “setjes” en “torentjes” vallen hier onder. Speelt vaak jaren goed, raakt dan ineens defect en staat voor je het weet bij de vuilnisbak. Niet repareren, gewoon vervangen voor een volgende.

High Fidelity, apparatuur die zich onderscheidt van de rest door een hoge mate van betrouwbaarheid, bedieningsgemak, klank, waardevastheid, jarenlang luisterplezier garandeert en een hoger prijskaartje heeft. Een HiFi set koop je voor elk bedrag tussen de pakweg Fl. 2000,- en vul zelf maar in.

High End, geen weg terug naar HiFi, laat staan bruingoed. Wie met het virus is besmet heeft een (heerlijke?) lijdensweg te gaan. Als hongerige wolver storten fabrikanten en importeurs zich op een markt die geld heeft en marges wil betalen. Waarvoor? Lees verder en huiver of geniet.

De Norm

High End, wat is de norm?

High End mag je toch wel de overtreffende trap noemen van High Fidelity. De Rolls en de Ferrari van de elektronica. Waar kosten noch moeite wordt gespaard om dat gene te bereiken dat wij nooit zullen bereiken, de concertzaal in de huiskamer. High End kenmerkt zich mijns inziens door de onderstaande punten, waarvan een aantal volkomen subjectief zijn (de hele term is subjectief) en u wellicht een glimlach bezorgen. Neem het dus niet altijd even ernstig, maar lees ook tussen de regels door.

Componenten
In veel High End spul worden echt hele goede componenten gebruikt. Gewoon meetbaar beter en met een veel kleinere tolerantie. De merknamen zal ik u onthouden, de reclame folders staan er vol mee. Deze componenten zijn ook uitermate betrouwbaar en kosten gewoon ook veel geld. De fabricage is duur. Het testproces waar ze doorheen gaan is kostbaar en de afnemer controleert zelf ook nog eens elk component voor het in een versterker of CD speler wordt gebruikt.

Lay out
Wie High End apparatuur opgeschroefd ziet daarin veel minder draad dan in een “normaal” apparaat. Men heeft duidelijk nagedacht over de lay out van de printplaat, de aansluitingen, de opstelling van de voeding en er is minder invloed geweest van de afdeling marketing, die graag alles goedkoper wil hebben om de winkelprijs aantrekkelijk te houden. Volledig symmetrische opbouw is ook een kenmerk. De printplaat bevat ook weinig draadbruggen en is met een computer ontworpen. Nu is dat laatste weinig bijzonders meer, CAD pakketten zijn voor een ieder haalbaar, maar in High End worden de computer resultaten nog eens “getuned” voor een optimale weergave kwaliteit.

Kult
High End heeft een kult status. Wij fluisteren namen als Mark Levinson, Cary Audio Design, Avalon, Krell, Wilson, Magnum Dynalab, dCS en vele anderen. Fabrikanten die in de loop der jaren een niveau hebben bereikt, dat elke potentiële koper van doet watertanden bij het verschijnen van een nieuwe versie. Tijdschriften reppen zich naar de importeur voor een demo of test apparaat en beursbezoekers buigen zich nederig voor de uitgestalde waar. Mooi hè, fluistert men, zonder het ooit te hebben gehoord. Ziet er gelikt uit, ja, maar wat zegt dat? Of het ziet er juist niet uit. Op de keukentafel in de boerderij met de hand opgebouwd en verworden tot een object d’art, mooi van lelijkheid en puur functioneel.

Upgrade
Veel High End apparatuur kan een upgrade ondergaan. Met de bouw is rekening gehouden met nieuwe inzichten en nieuwe technieken. Het vervangen van printplaten is mogelijk of zelfs een software upgrade via internet. Dat heeft twee kanten, voor de leverancier is het een aardige bron van inkomsten, voor de klant het voordeel dat het apparaat met de tijd mee kan en de investering niet snel verloren gaat.

Prijs
High End is duur. Een limiet durf ik niet meer te stellen. Platenspelers van over de 100.000,- gulden, luidsprekers van 2 ton, versterkers van 50.000,- voor het instapmodel. Het is er allemaal. Maar bij welke prijs begint High End, hou het nu eens op ca. 20.000,- voor een set van CD, versterker en luidsprekers. Daarin zit dan verwerkt de prijs voor de betere componenten, de kult status, de marge, de hoge ontwikkelkosten, de kleine series, de dure marketing, de opbrengst voor de dealer. En hou me ten goede, haal hier een onderdeel uit en de keten breekt af, einde fabrikant. Iedereen heeft een inkomen nodig en kan niet leven van de lucht. Maar soms loopt het wel de spuigaten uit. Een simpele buizenschakeling die ver overprijsd is, speakers die glimmen als een concertvleugel, platenspelers die of zo lijken te komen uit een aflevering van StarTrek of ook gebruikt kunnen worden om een gebouw te stutten. Wat dat doet voor het geluid? Ik mag hopen veel goeds, maar de “maak meer indruk op de buren” factor is ook erg hoog.

Bediening

Bediening
High End laat zich vaak moeizaam bedienen. Op de CD moet een puck en de CD op zich moet antistatisch worden gemaakt en met groene verf behandeld. De versterker moet in stappen worden ingeschakeld en een uur minimaal opwarmen, de luidsprekers moeten op een vaste plek staan en het hoofd van de luisteraar mag niet worden bewogen, de kabels moeten op dempers van de vloer af worden gehouden, de tuner kent geen RDS, automatische afslag aan het eind van de plaat is uit den boze etc. etc. Zouden alle mensen die van High End houden masochist zijn? Of wentelen we ons graag in geheimzinnige rituelen en laten we ons door anderen als voodoo tovenaars bewonderen en mogen wij onze magische krachten ten toon spreiden? Vergelijk eens met bruingoed, aanzetten, cd erin, handige afstandsbediening en spelen. Ik betrap mijzelf ook nog wel eens op “iedereen handen eraf, de meester doet het wel”.

Stroomverbruik
Het liefst wil men de meeste High End apparatuur permanent onder stroom hebben. Mijn klasse A versterkers vreten slechts 300 watt per uur. Nou dat heb ik dan mooi ter beschikking want ik heb voor een vermogen aan spaarlampen in huis. Voor het milieu, ja daar ook voor, neem ik toch maar een windmolen. De stand-by stand van een bekende High End leverancier is 50 tot 100 watt. En dan valt een ander over de stand-by stand van de TV die 2 watt gebruikt. Zijn ze in Den Haag bij de Consumentenbond denk ik niet over te spreken.

Opstelling
High End moet goed worden opgesteld. Laatst hoorde ik een dealer verzuchten dat hij een setje van 10 mille in en half uur lekker muziek laat maken, maar dat hij door zijn verhuizing weer weken bezig is de optimale plaats van zijn (heel erg goede!!) speakers te bepalen. Draaitafels moeten liefst aan de muur of op granieten platen, meubels kosten een vermogen en zijn dan nog mede klankbepalend. Speaker kabels moet zo kort zijn dat de huiskamer relatief onleefbaar wordt. En we doen alles in losse kastjes. Oh nee? Ik tel thuis een platenspeler, een dac, een jitterbox, een voorversterker, twee eindversterkers, een tuner, een minidisk speler, een cd loopwerk, een netfilter, een voeding voor de dac, twee speakers en een subwoofer. Een Linn Classic is wellicht de oplossing.

Eigen genoegen
Hoe groot is uw eigen genoegen met High End. Of ik kan spreken van High End bij mij thuis, ach met vlagen, het een wel, het ander is slechts High Fidelity. Maar mijn genoegen is groot. Het speelt lekker, mag op diverse plaatsen in de kamer zitten, vrouw en kinderen kunnen CD’s draaien etc. Maar net als velen onder u droom ik van echte High End, monney no object, in een separate luisterruimte, omgeven door mijn favoriete artiesten op vinyl of CD. Ik kijk graag naar de mooie dingen op aarde, een schilderij, een auto, een horloge, een aantrekkelijke vrouw en geniet van een goed glas whisky en lekker eten. Als ik dat genoegen nou ook nog eens kan vergroten met stereo apparatuur, dan zal ik dat binnen het beschikbare budget niet laten.

Dat is wellicht wat High End is, ultiem genot met een ultieme set. Beter, Best, Het Beste. Nu nog een norm. Maar die zal niet komen, net zo min als voor een Hermes sjaal, een Hugo Boss jas, een Lotus, Jaipur parfum of een Ming vaas. Het is wat de gek ervoor geeft en wij gekken geven er kennelijk veel voor, anders bestond het niet. Last but not least, heren High End fabrikanten, jullie hebben waarlijk met elkaar een heel stuk van een concertzaal in huis weten te creeren en heren importeurs, bedankt voor de moed om zoveel geld te steken in de import en het ons in Nederland ook voor te schotelen. Als de prijzen nu nog wat kunnen zakken voor High End, beloof ik dat ik ga sparen.