Er zijn de vele gezichten van JBL, een 70-jarige geschiedenis waarbij het merk aan de voorhoede stond van ontwikkelingen in de audio, een enorme aanwezigheid in de pro-wereld en een link met Samsung. Hierdoor denkt niet iedereen meteen aan dit merk wanneer ze jagen op hun volgende luidsprekers voor muziek of thuisbioscoop. De nieuwe HDI-reeks bewijst echter resoluut dat JBL Synthesis negeren een flater zou zijn. Want in deze barre lockdown-periode zorgde de HDI-1600-boekenplankspeaker toch voor de broodnodige fun in ons huis. De buren in de straat, die konden er misschien minder mee lachen.
JBL Synthesis HDI-1600
De nieuwe HDI-reeks van JBL Synthesis is nog maar enkele maanden oud en bereikt stilaan de handel. De serie bestaat uit drie modellen die beschikbaar zijn in knappe afwerkingen, en waarvan deze 849-euro kostende HDI-1600 de kleinste luidspreker is. De HDI-1600 is een boekenplankspeaker, maar we wijzen er graag op dat JBL Synthesis altijd een ambigue relatie heeft met die term. De 27-kg wegende JBL L100 Classic die we vorig jaar bekeken, noemen ze bij JBL namelijk ook een bookshelf. De grapjassen.
Ook om de HDI-1600 te plaatsen zou je over een epische boekenplank moeten beschikken. Dit zijn echt wel luidsprekers die thuishoren op een stand. Daar is niets mee mis, natuurlijk. Er zijn de laatste tijd wel meer grotere compacte speakers verschenen (denk aan de KEF R3 of de Monitor Audio Gold 100) die hun grotere omvang slim inzetten om dichter bij de prestaties van een heuse vloerstaander te komen. Kortom, de HDI-1600 mag een maatje groter zijn, de stap naar het XL-formaat levert wel iets op: pure dynamiek.
Nog even dit: in deze review ga je vaak de naam ‘JBL’ zien. Eigenlijk moet je daar altijd ‘Synthesis’ bijdenken, want deze speakers zijn niet afkomstig van de ‘gewone’ JBL of van de gigantische Pro-afdeling, maar van nog een ander bedrijfstak. JBL met 'Synthesis' erbij is deel van de grote Harman-groep waar inderdaad ook het ‘grote’ JBL onder valt, het bedrijf die onze aardbol al voorzien heeft van tientallen miljoenen Bluetooth-speakers en -hoofdtelefoons. Toestellen als de JBL Flip- en Charge-speakers kom je echt overal tegen (en steken op hun manier technisch ook bijzonder knap in elkaar, maar dat is een ander verhaal). JBL Synthesis valt echter onder de Harman Luxury-poot, een andere afdeling van Harman, waar je ook merken als Lexicon, Revel en Arcam kunt terugvinden. Wat dit vooral betekent is dat je de HDI-speakers niet mag verwarren met de producten van JBL, dat flitsende designs, lagere prijskaartjes en gebooste bassen inzet om een jonger publiek aan te spreken. De doelgroep van JBL Synthesis is een totaal andere.
Opnieuw!
Het laatste wat je hoort bij ‘Where’s the Music?’ van Medeski, Martin & Wood is een kinderstem die ‘AGAIN!’ roept. Geloof ons maar: als er een kreet past bij de HDI-1600’s, dan is dat deze wel. Echt. Toen de JBL-ontwerpers aan de slag gingen en de eerste blauwdrukken werden uitgetekend, hadden ze volgens ons een duidelijk doel voor ogen: wie op de HDI-1600 naar muziek luistert, moet meteen meebewegen op zijn muziek. De designbriefing moet iets zijn geweest als: “Het doel is niet de luisteraar op verfijnde wijze naar hogere sferen brengen, neen, wel hem of haar helemaal overladen met een enorm gevoel van plezier”.
Om die missie naar een goed einde te brengen, greep JBL naar een techniek waar die Amerikanen verzot op zijn: de compression-driver. Bij deze luidspreker wordt er eentje toegepast die gebaseerd is op JBL’s nieuwe 2410H-2-tweeter. Maar wat is een compressiedriver juist? Eigenlijk gaat het om een 1-inch tweeter die in een hoorn met een smallere ingang gemonteerd wordt, zodat geluidsgolven met een grote druk naar buiten worden geduwd (vandaar: compressie). Het wordt naar het volgende niveau getild dankzij de grotere vierzijdige waveguide aan de binnenkant van de hoorn. Neem het frontje van de HDI-1600 af, en je kunt er niet naast kijken. Als je dit onderdeel van nog dichterbij gaat bestuderen, zal je merken dat de vier wanden een bolling vertonen en dat de overgang tussen twee vlakken geleidelijk verloopt. Die uitgekiende vorm doet verschillende zaken, onder meer qua uitstraling, maar zorgt er ook voor dat de compressiedriver minder last moet hebben van het nasale klankkarakter dat je soms ervaart bij hoorndrivers.
Onderstaand twee animaties van JBL ter verduidelijking van de WaveGuide
De grote waveguide neemt ongeveer een derde van de voorkant in beslag, waardoor het dus meer ruimte inneemt dan een tweeter of ribbon bij een doorsnee luidspreker. Doe er de grote 6,5-inch woofer uit een aluminiumlegering bij, verzonken in de behuizing, en je spreekt over een baffle die veel ‘drukker’ lijkt dan de meeste hifi-speakers. Er is weinig lege ruimte te bespeuren, wat sommigen misschien toch sneller zal aanzetten om het magnetisch bevestigde frontjes aan te brengen.
Grotere prestaties
We zeiden het al: de 2-wegs HDI-1600 (met crossover die al rond 1,9 KHz in werking treedt) is niet bepaald een compacte luidspreker. Dat gaat eigenlijk voor alle telgen van deze nieuwe JBL Synthesis-familie op. Op de ISE-beurs konden we nagenoeg elke HDI-speaker bewonderen, waardoor we kunnen bevestigen dat geen enkel model echt klein is te noemen. De centerspeaker die bij de HDI-familie hoort mag je zelfs zonder schroom heftig noemen. Is een groot formaat echter een nadeel? Ja, als je iets zoekt dat je discreet kunt opbergen in een kast. Maar dat is niet wat je moet willen met deze speakers van 37 x 23 x 28,9 cm groot. Gewicht: 9,96 kg. Laten we gewoon ‘tien kilogram’ zeggen. Bij het opstellen krijg je inderdaad meteen de indruk dat dit zeer solide speakers zijn. Positief, want hoe minder kastvibraties, hoe minder ongewenste kleuring. De hoeken van de behuizing zijn trouwens zeer afgerond. Dat voorkomt wellicht diffractie (ongewenste reflecties van scherpe overgangen op de baffle), en – bonus! – doet de HDI-1600 iets slanker lijken als je hem vanuit de sofa bewondert.
Er is nog een pluspunt aan die grotere behuizing. Het laat toe dat de HDI-1600 zijn volume effectief uitspeelt om dingen te doen die je niet zou verwachten van een staanderspeaker. Onder meer dankzij die grotere volume en de met CAD-ontworpen basreflexpoort aan de achterzijde zorgen voor diepere basprestaties.
Zeer knap afgewerkt
JBL Synthesis heeft niet enkel op vlak van akoestisch speakerdesign zijn best gedaan. De HDI-1600 is qua afwerking verrassend riant en je hebt meteen het gevoel dat je iets waardevol krijgt voor wat je uitgeeft. De prijs van 849 euro per stuk maakt deze speaker in hifi-termen een bereikbare middenklasser, maar als je hem ziet schat je hem duurder in. Er zijn drie uitvoeringen: twee met een houtfineer en eentje met een zwarte glanslak. Er is geen witte uitvoering, wat ergens spijtig is. Een witte editie zou volgens ons goed zijn omdat daardoor de HDI-1600 eleganter en discreter zou ogen in een modern Scandinavisch-geïnspireerd interieur. Het lijkt een merkwaardige lacune voor een luidsprekerbouwer, tenzij het merk inzichten heeft in verkooptrends die anderen missen. Maar genoeg muggenziften, want je kunt wel kiezen voor een Gray Oak-fineer die er echt prachtig uitziet. We kunnen het weten, want dat was deze versie die we op bezoek kregen.
Op de ISE-beurs hebben we daarnaast de Walnut-editie van dichtbij kunnen bewonderen, en dat zag er even fraai uit. Deze walnootfineer wordt met een soort satijnafwerking gepresenteerd, wat weer het geheel net iets luxueuzer maakt. De basis in glanzende zwarte kunststof tast de elegantie misschien wat aan en de terminals achteraan zijn iets minder premium, maar het totaalplaatje blijft zeer mooi om te zien.
Het klopt natuurlijk dat het gebruik van een fineer of glanslak op zich geen garantie vormt dat een luidspreker mooi is afgewerkt. De toepassing moet ook kwalitatief zijn. Hier is dat absoluut wél het geval. Het is een fineer – dus een laag bovenop MDF, zoals vaak bij speakers – maar omdat het zo perfectionistisch en naadloos werd aangebracht is het eindresultaat bijzonder geslaagd.
Knallende prestaties
Na een aantal jaren testen, perspresentaties bijwonen en shows bezoeken heb je wel wat luidsprekers gehoord. Soms indrukwekkend, soms goed, soms gewoon ‘ok’. Een van de keren die altijd zal bijblijven: een demonstratie van de JBL K2, een speaker die veel te prijzig en te heftig is voor doorsnee woonkamers; 20.000 euro en net geen 90 kg per stuk, dat kan tellen. Het gespeelde muziekstuk, daar op een demonstratie in een designhotel in het Brusselse La Hulpe, bestond grotendeels uit percussie, wellicht iets van Krupa & Rich. Waarom verwijzen naar die demo? Als we luisteren naar de HDI-1600’s, dan denken we spontaan terug aan die geweldige K2’s. Ondanks de immense verschillen tussen die twee speakermodellen, zit datzelfde exuberante K2-karakter er ook bij de HDI’s echt in. En dat betekent spectaculaire dynamische prestaties, waardoor bijvoorbeeld drums de slam en attack laten horen zodat ze levensecht in je kamer staan. Het betekent daarnaast ook dat de HDI's een persoonlijkheid bezit die best echt tot zijn recht komt als je het aandurft om de volumeknop verder open te draaien.
De HDI’s belonen dat luister luider-gedrag ook echt, wat het helemaal verleidelijk maakt om alles nog net iets heftiger te spelen. En om je buren helemaal horendol te maken: je gaat wellicht vaker geneigd zijn om van die machtige, bombastische muziekstukken te beluisteren. Niet tegen te houden. ‘1812: Overture’ van Tchaikovsky bijvoorbeeld (de versie van Kunzel neemt het ‘knallen’ echt wel letterlijk), de ‘Dance of the Knights’ uit Prokofievs Romeo en Julia, of ‘Contact’ van Daft Punk en DJ Falcon, met een machtige drum&bass-climax. Het onderkoelde ‘Hungry Ghost’ van Brad Meldhau ook wel. Bij deze track zit er niet alleen een geweldige drummer achter het stuur, maar die analoge synthesizer rolt heel vet (en een kleine beetje scherp, maar dat mag) uit de JBL’s onze luisterkamer in. We voelen ons heel betrokken bij wat we horen, misschien niet cerebraal maar met in hart. De manier waarop de intro van ‘Je suis Un Homme’ door de kamer klinkt doet ons bijvoorbeeld dadelijk met meer aandacht naar de Franse zangeres Zazie luisteren. Daar worden we enkele seconden later meteen voor beloond, want haar stem rolt heel mooi uit de HDI-1600’s. Die beginnende midrange heeft een mooi karakter, vrouwelijke vocals zijn een forté van de HDI-1600. Als we dit allemaal horen, denken we dat de HDI-speakers in 5.1 wel eens voor een thuisbioscoop interessant kunnen zijn. Dat is een test die we ooit eens moeten doen, noteren we op onze to-do-lijst.
Tijdens het testen merken we wel dat de HDI-1600’s (gevoeligheid 85 dB, 4 Ohm) hongeren naar een potige aansturing. De Hegel Röst die we eerst hadden aangesloten was naar ons gevoel niet helemaal in staat om ze tot leven te brengen, en ja, alweer hadden we spijt dat de Hegel H390 uit de testruimte verdwenen is. De Devialet 220 Expert Pro kon de opdracht wel probleemloos aan, maar ook hier stond de volumeknop verder open dan ooit tevoren. Goede keuzes maken qua versterking lijkt ons toch wel slim in dit geval.
De HDI-1600’s zijn bovendien speakers die we gerust zouden aanraden aan mensen die houden van urban muziekstijlen en elektronica, ook als het het label 'overproduced' draagt. Tegelijkertijd produceren de JBL’s niet de sterkste, allerlaagste bassen, iets dat je eigenlijk pas realiseert wanneer je vertrouwde tracks met veel subbas (zoals ‘Angel’ van Massive Attack) hoort langskomen. Dat is bij een compacte speaker ook niet zo ongewoon. Maar het kwam niet over als een gemis, omdat de speaker wel heel sterk is rond het 100-Hz punt, waardoor beats en mannenvocals vol overkomen. De HDI-1600’s lijken ons ook relatief ongevoelig voor plaatsing. Off-axis zijn de prestaties nog heel behoorlijk.
Door de focus op fun zijn ze ook minder kritisch, waardoor je altijd gewoon kunt genieten van jouw muziek. Dat is echt wel een troef voor veel luisteraars. Op een bepaald moment konden we Roon niet gebruiken omdat de server in de kelder een paar zware updates moest verwerken, en luisterden we via Spotify Connect op de Devialet-versterker. En dat klonk prima, zelfs met die lossy muziekstream. Tijdens het testen moesten we ook regelmatig terugdenken aan een eerdere test evan de Revel M16. Niet enkel omdat de JBL’s en de Revels verdeeld worden door dezelfde partij (Reference Sounds) en omdat ze beiden huizen onder het brede Harman-dak, maar vooral omdat ze ondanks hun gedeelde origine en gefundeerde designaanpak twee heel andere luidsprekers zijn. De M16’s zijn wat je krijgt als luidsprekerontwerpers streng het wetenschappelijke pad laat bewandelen, de HDI-1600 als je designers de opdracht geeft om met alle respect voor best practices toch een live-gevoel naar de woonkamer te brengen.
Conclusie
Net zoals bij de JBL L100 Classic vermoeden we dat de knap gebouwde HDI-1600 muziekliefhebbers in een van twee gepolariseerde kampen gaat plaatsen: passionele liefhebbers die regelmatig ‘wow’ denken en mensen die het minder lusten. Daartussen zit misschien wel een niemandsland, al geven we toe dat dit een veronderstelling is. Wat ons betreft is dit een dynamische topper die luisterplezier en spanning op de eerste plaats zet. De HDI-1600 is de speaker die je terugbrengt naar de keren dat je als student luid muziek speelde vooraleer een avondje te gaan stappen, of naar de pure euforie die je beleefde op een live-optreden op een festivalweide.
JBL Synthesis HDI-1600
1.698 euro/paar | www.referencesounds.nl
Beoordeling 4,5 op 5
Bekijk ook onderstaande JBL HDI-video van importeur Reference Sounds, of check de JBL HDI-website met meer informatie over de modellen en een overzicht van de dealers: jbl-hdi.referencesounds.nl/
